Justynian II (
gr.
Ιουστινιανός Β΄,
łac.
Ioustinianos II). Przydomek Rhinothmetos oznacza "Obciętonosy". Żył w latach ok.
669
-
711
. Starszy syn
cesarza
Konstantyna IV
i jego żony Anastazji. Wiosną 685 roku został mianowany współcesarzem przez ojca, jednakże razem rządzili jedynie do września tego samego roku. Samodzielnie władał
cesarstwem
w latach
685
-
695
i
705
-
711
.[1]
Pierwszy okres panowania
Za jego rządów dokonano formalnej unifikacji urzędu
konsula
i cesarza, czyniąc z tego ostatniego głowę państwa nie tylko de facto ale także de jure. Był niepopularny w
Konstantynopolu
, wprowadził rządy
terroru
. Pomyślnie walczył z
Bułgarami
i
Słowianami
. Początkowo utrzymywał pokojowe stosunki z
Arabami
, dzięki czemu udało mu się odzyskać
Armenię
, którą ponownie utracił. Prowadził zakrojoną na szeroką skalę działalność kolonizacyjną. W zamian za korzystny układ z
Saracenami
zgodził się przyjąć i osiedlić w cesarstwie chrześcijańskich Mardaitów, którzy wcześniej prowadzili partyzancką walkę z niewiernymi w okupowanej
Syrii
. Po zwycięskiej wojnie z Bułgarami i Słowianami przesiedlił kilkadziesiąt tysięcy tych ostatnich do
Azji Mniejszej
. Sprowadził z
Cypru
w okolice
Kyzikosu
wielu Cypryjczyków, co doprowadziło do zerwania pokoju z Arabami. Wojna, która wynikła z tego faktu, zakończyła się niepowodzeniem cesarstwa na skutek zdrady oddziału złożonego ze słowiańskich przesiedleńców.
Wygnanie
W
692
cesarz zainicjował
Sobór in Trullo
, który wprowadził równorzędność między biskupem
Rzymu
a patriarchą Konstantynopola. Postanowienia te spowodowały opór patriarchy Rzymu
Sergiusza
. Próba siłowego rozwiązania tego problemu doprowadziła do buntu garnizonu Rzymu i
Rawenny
przeciwko cesarzowi. Został on obalony w 695, okaleczony przez
obcięcie nosa
i wygnany do
Chersonezu
na
Krymie
[2]. Z obawy o swoje życie uciekł na dwór
chagana
Chazarów
i ożenił się z jego siostrą, która przybrała greckie imię Teodora (ok. 702). Jednakże wpływy, drugiego z kolei, uzurpatora na tronie w Konstantynopolu - Tyberiusza Apsimarosa sięgały aż do państwa Chazarów. Chagan chazarski był zaś gotów wydać cesarza za cenę dobrych stosunków z nowym władcą Rzymian. Ostrzeżony Justynian zdążył zbiec na dwór bułgarskiego władcy
Terwela
. Uzyskał od niego pomoc wojskową, z której pomocą wyprawił się na stolicę. Jesienią 705 roku stanął pod murami Konstantynopola, do którego dostał się wraz z garstką towarzyszy przez
akwedukt
. Jego niespodziewane pojawienie się w mieście wywołało powszechną panikę, co umożliwiło mu ponownie przejąć władzę.
Drugi okres panowania
Cesarz sprowadził do Nowego Rzymu swoją żonę i małoletniego syna, który otrzymał imię Tyberiusz i został współrządcą ojca. Justynian okrutnie zemścił się na obu uzurpatorach (pierwszy z nich - Leoncjusz został wcześniej obalony przez Tyberiusza Apsimarosa, pozbawiony nosa i umieszczony w klasztorze). Obu sprowadzono w łańcuchach na
hipodrom
, gdzie cesarz używał ich jako podnóżka w czasie wyścigu
rydwanów
. Po tym akcie upokorzenia obaj zostali straceni. Cesarz zemścił się także na mieszkańcach
Rawenny
, którzy, w jego ocenie, nie dość gorliwie działali w sprawie uwięzienia papieża Sergiusza. Miasto zostało złupione, jego biskup oślepiony, a wielu mieszkańców sprowadzono do stolicy dla dokonania tam egzekucji. Cesarz planował również pomścić swoje krzywdy doznane od mieszkańców
Chersonezu
. Trzecia z kolei ekspedycja karna wysłana do miasta zbuntowała się jednak przeciw legalnemu władcy i przyłączyła się do buntu, któremu przewodził oficer ormiańskiego pochodzenia -
Filipikos Bardanes
. Kiedy flota z uzurpatorem na pokładzie przybyła do Konstantynopola, mieszkańcy miasta otworzyli przed nim bramy. Cesarz, wraz z całą rodziną, został zgładzony, a jego głowę wysłano do Rawenny i Rzymu, gdzie była wystawiona na widok publiczny (711). Wraz ze śmiercią Justyniana i jego syna Tyberiusza kończy się okres panowania dynastii herakliańskiej.
Rodzina
Jego pierwszą żoną była Eudoksja, Justynian II miał z nią jedną córkę:
Jego drugą żoną była Teodora z Chazarii, Justynian II miał z nią jednego syna:
Przypisy
- ↑ P. Krupczyński [w:]Słownik Kultury Bizantyńskiej, Warszawa 2002, s. 250 - 251.
- ↑ Constance Head: Justinian II. of Byzantium, Madison 1972, S. 112f