Kato Starszy
Kato StarszyMarek Porcjusz Katon (Marcus Porcius Cato) zwany Cenzor (Censorius), (ur.
234 p.n.e.
w
Tusculum
, zm.
149 p.n.e.
), mówca, polityk i pisarz rzymski. Pradziad
Katona Młodszego
. Pochodził ze stanu
ekwitów
. Podobnie jak jego przodkowie miał się zajmować uprawą roli (co czynił, gdy nie pełnił służby wojskowej). Około
217 p.n.e.
rozpoczął służbę wojskową i brał udział w wojnie z
Hannibalem
jako szeregowy legionista. W
214 p.n.e.
został
trybunem wojskowym
na
Sycylii
. W roku
204 p.n.e.
był
kwestorem
, a w
195 p.n.e.
[1] za swe zwycięstwa w
Hiszpanii
odbył triumf w
Rzymie
. W
184 p.n.e.
[1] został
cenzorem
. Wsławił się nieprzejednaną wrogością do
Kartaginy
i ciągłymi nawoływaniami do jej zburzenia. Polegało to m.in. na tym, że każde, wygłaszane na dowolny temat, wystąpienie w Senacie kończył zdaniem: "
Ceterum censeo Carthaginem esse delendam
" (
łac.
"A poza tym sądzę, że Kartaginę należy zniszczyć"). Cytowane to bywa również jako "Delenda est Carthago" (Kartaginę trzeba zniszczyć). Jakimi słowami w rzeczywistości posłużył się Katon, nie wiemy, wiadomość ta bowiem przekazana jest przez
Plutarcha
, a ten zapisał to po grecku δоκει δε μоι και Кαρχεδονα μη ειναι [dokei de moi kai Karchedona me einai]. "Ceterum censeo Carthaginem esse delendam" jest późniejszym, zapewne już nowożytnym, przekładem tych słów. Katon zwalczał również wszelkie wpływy greckie, będąc zwolennikiem tradycyjnych cnót rzymskich i republikańskich rządów. Dzieła- napisał dla syna Praecepta ad filium (Nauki dla syna), uznane za pierwszą rzymską
encyklopedię
. Zawierała informację z zakresu retoryki, medycyny i rolnictwa. Nie zachowała się.
- De agri cultura (O gospodarstwie wiejskim) jest najstarszym, zachowanym do naszych czasów w całości, dziełem napisanym po łacinie prozą. Jest to podręcznik prowadzenia posiadłości ziemskiej. Zawiera też proste przepisy kucharskie.
- ważnym jego dziełem były Origines (Początki) - historia Rzymu od założenia do roku
149 p.n.e.
zawierająca m.in. opis powstawania miast italskich. Było to istotne źródło, z którego czerpali historycy rzymscy, m.in.
Salustiusz
oraz
Liwiusz
. Zachowały się nieliczne fragmenty.
- Orationes
- De re militari
- De lege ad pontifices auguresque spectanti
- Historia Romana litteris magnis conscripta
- Carmen de moribus
- Apophthegmata
Bibliografia- Astin, A. E. (1978), Cato the Censor, Oxford: Clarendon Press
- Dalby, Andrew (1998), Cato: On Farming, Totnes: Prospect Books,
- Goujard, R. (1975), Caton: De l'agriculture, Paris: Les Belles Lettres
- Praca zbiorowa pod redakcja
Aleksandra Krawczuka
,
2005
, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, Oficyna Wydawnicza FOGRA, .
Przypisy- ↑ 1,0 1,1 Praca zbiorowa pod redakcja
Aleksandra Krawczuka
,
2005
, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, str. 290, Oficyna Wydawnicza FOGRA, .
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Kato Starszy":
I wiek
...
Władysław Komar
...
1484
...
XVI wiek
...
Antanas Smetona
...
Wittenberga
...
Zawał mięśnia sercowego
...
Maciej Słomczyński
...
79
...
Benedykt Dybowski
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kato Starszy":
Aleksander Fredro wprowadza w dobry humor (plansza 9)
...
047 Geneza i rozwój przywilejów szlacheckich (plansza 14)
...
036 Początki rozbicia dzielnicowego (plansza 2)
...
|