Miłek wiosenny
Miłek wiosenny
| Gatunek trujący |
| Gatunek leczniczy |
Miłek wiosenny (Adonis vernalis
L.
) –
gatunek
rośliny należący do rodziny
jaskrowatych
. Występuje w stanie dzikim na większości terytorium Europy oraz w Azji (Kaukaz, Zakaukazie i wschodnia Syberia)[2]. W
Polsce
na
Wyżynie Lubelskiej
i w
Małopolsce
[3], lokalnie na
Pojezierzu Krajeńskim
. Morfologia- Pokrój
-
Roślina
do 40
cm
wysokości.
-
Łodyga
- Bruzdowana, wyprostowana, u dołu z
brązowymi
łuskami, słabo rozgałęziająca się.
-
Korzeń
- Połyskująco czarny, wewnątrz biały. Rozgałęziony, silny, do 15 cm długości.
-
Liście
-
Odziomkowe
i na dolnej części łodygi brunatne, łuskowate i krótkie, pozostałe liście wielokrotnie pierzaste, podzielone na wąskie łatki, osiągające do 20 cm długości.
-
Kwiaty
- Na szczycie
łodygi
wierzchołkowaty
kwiat
o średnicy 4-7 cm. Pięć działek
kielicha
miękko owłosionych, jajowatych. Płatki (w liczbie 10-20) złotożółte.
Pręciki
liczne, żółte,
słupki
także liczne ale zielone, z zagiętymi znamionami, osadzone skrętolegle na wypukłym dnie kwiatowym.
-
Owoce
- Drobne
orzeszki
o jajowatym kształcie, pomarszczone, owłosione i wyposażone w haczykowaty dzióbek. Zebrane w szarozielony
owocostan
podobny do
jeżyny
.
Ekologia i biologia
Bylina
,
hemikryptofit
. Kwitnie od kwietnia do maja. Występuje na
murawach kserotermicznych
,
wrzosowiskach
, w
borach sosnowych
. Rośnie wyłącznie na podłożu
wapiennym
lub
gipsowym
.
Gatunek charakterystyczny
dla muraw z rzędu Festucetalia valesiacae oraz
zespołu
Adonido-Brachypodietum[4]. Liczba chromosomów
2n
= 16[3].
Roślina trująca
: Cała roślina jest trująca. Dawka śmiertelna dla konia wynosi 25 g suchej rośliny i kilkakrotnie przewyższa dawkę leczniczą[5]. U ludzi objawami zatrucia są: mdłości, wymioty, skurcze i paraliże, zaburzenia widzenia, a przy dużych dawkach śmierć spowodowana zatrzymaniem pracy serca[6] Zagrożenia i ochronaDawniej gatunek był w Polsce dość częsty w Polsce południowej i zachodniej. Zrywany przez
zielarzy
i z powodu walorów ozdobnych stał się bardzo rzadki. Objęty został
ścisłą ochroną gatunkową
. W
Czerwonej liście roślin i grzybów Polski
gatunek uznany za narażony (kategoria zagrożenia V)[7]. Gatunek wymieniony jest także w załączniku II
Konwencji Waszyngtońskiej CITES
, wprowadzającej ograniczenie w obrocie handlowym tym gatunkiem. Zastosowanie-
Roślina lecznicza
-
Surowiec zielarski
: kwitnące
ziele
(Herba Adonidis vernalis) zawiera
glikozydy
kardenolidowe i
flawonoidy
(witeksyna, luteolina), w większych ilościach niż u
miłka letniego
.
- Działanie: uspokajające, przeciwobrzękowe i moczopędne, substancje zawarte w roślinie wzmacniają też mięsień sercowy i zwiększają siłę jego skurczu z równoczesnym zmniejszeniem ich częstotliwości[8].
- Zastosowanie: wewnętrznie stosuje się wyciągi alkoholowe przy osłabieniu mięśnia sercowego, przewlekłej
niewydolności krążenia
,
nerwicy serca
,
miażdżycy
naczyń wieńcowych[8]. Leczenie może odbywać się tylko pod kontrolą lekarza.
-
Roślina ozdobna
: chętnie sadzona w przydomowych ogródkach, nadaje się też na bukiety.
UprawaNajlepiej rośnie na słonecznym, ale osłoniętym od wiatru stanowisku, na wilgotnej, próchnicznej glebie[9]. Rozmnaża się go przez podział rozrośniętych kęp, lub przez wysiew nasion tuż po ich zbiorze[9]. Nasiona sieje się na głębokość 1 cm, roślina zakwita po 3 latach uprawy[8]. Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
- ↑
Germplasm Resources Information Network (GRIN)
. [dostęp 2010-01-25].
- ↑ 3,0 3,1 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ Jan Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982.
- ↑ Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. .
- ↑ Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. .
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Teresa Wielgosz: Wielka księga ziół polskich. Poznań: Publicat S.A., 2008. .
- ↑ 9,0 9,1 zbiorowe: Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. .
Inne hasła zawierające informacje o "Miłek wiosenny":
Polska Czerwona Księga Roślin
...
1988
...
Beskid Żywiecki
...
Las łęgowy
...
Pszczoła miodna
...
Adonis (mitologia)
...
Sosna
...
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
...
Roztoczański Park Narodowy
...
Zawilec gajowy
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Miłek wiosenny":
005. Przegląd i znaczenie nasiennych (plansza 12)
...
Biosfera (plansza 8)
kępami. Obok traw rośnie sporo innych roślin zielnych, np. wrotycz, sasanka, niezapominajka, Miłek wiosenny; Wykorzystywany jest jako pastwisko dla bydła, koni, owiec.
...
032. Najważniejsze formacje roślinne i ich związek z czynnikami strefowymi i astrefowymi (plansza 20)
Miłek wiosenny
...
|