Wieża Babel
Wieża BabelWieża Babel (
hebr.
balal, bll - pomieszanie, zmieszanie, zamęt), (
akad.
bab-ili - brama boga) - termin pochodzący z
Biblii
, według
archeologów
odnosi się do
zigguratu
Etemenanki
("Fundament nieba i ziemi"), wznoszącego się w kompleksie świątynnym Esagila w starożytnym
Babilonie
[] i przypuszczalnie podobnej budowli w Borsippie (Birs Nimrud). W trakcie jej budowy miał nastąpić cud pomieszania języków (rok 2201
p.n.e.
wg tradycyjnej chronologii biblijnej). Wieżę wzniesiono z suszonej cegły, miała siedem stopni (pięter). Na szczycie umieszczono świątynię boga
Marduka
wykonaną z cegieł pokrytych niebieską glazurą. Całość miała około 90 m wysokości. Budowla została zniszczona w 689 r. p.n.e., podczas panowania
Sanheriba
. Odbudowy podjęto się w czasach
Assarhaddona
(680-669 r. p.n.e.), natomiast odnowy za
Nabopolassara
i
Nabuchodonozora II
. Król perski
Kserkses
, w odwecie za powstanie wzniesione przez Babilończyków, kazał zikkurat zburzyć.
Aleksander Wielki
, chcąc odbudować to dzieło architektury, nakazał zrównać dawne ruiny z ziemią, aby oczyścić plac budowy. Zmarł jednak, zanim urzeczywistnił swoje plany. Według przekazu biblijnego wieża Babel była budowlą wznoszoną jako znak dzięki któremu ludzie zawczasu przeciwstawiający się Bogu „nie rozproszą się”. Bóg sprzeciwił się tym zamiarom z obawy, że jeśli zbuntowana ludzkość będzie tworzyła jeden lud, jej buntownicze możliwości będą zbyt wielkie. Pomieszał więc budowniczym języki, dzieląc ludzi na różne narody, by przez to uniemożliwić budowę wieży. Obecnie termin "wieża Babel" oznacza ideę, przedsięwzięcie niemożliwe do zrealizowania i prowadzące jedynie do powstania zamętu, bądź też miejsce, gdzie spotykają się ludzie mówiący różnymi językami. Dla chrześcijan wieża jest także symbolem pychy ludzi, którzy wbrew Bogu chcieli pozostać jednym ludem. Mit o wieży Babel mówiący o pomieszaniu języków znajduje swoje nowotestamentowe odniesienie w postaci
pięćdziesiątnicy
, kiedy to apostołowie zaczęli nauczać we wszystkich znanych językach. Opowieść w BibliiOpowieść o wieży Babel pojawia się w Biblii w
Księdze Rodzaju
, (
Rdz 11,1-9
):[1] | Mieszkańcy całej ziemi mieli jedną mowę, czyli jednakowe słowa. A gdy wędrowali ze wschodu, napotkali równinę w kraju Szinear i tam zamieszkali. I mówili jeden do drugiego: Chodźcie, wyrabiajmy cegłę i wypalmy ją w ogniu. A gdy już mieli cegłę zamiast kamieni i smołę zamiast zaprawy murarskiej, rzekli: Chodźcie, zbudujemy sobie miasto i wieżę, której wierzchołek będzie sięgał nieba, i w ten sposób uczynimy sobie znak, abyśmy się nie rozproszyli po całej ziemi. A
Pan
zstąpił z nieba, by zobaczyć to miasto i wieżę, które budowali ludzie, i rzekł: Są oni jednym ludem, i wszyscy mają jedną mowę, i to jest przyczyną, że zaczęli budować. A zatem w przyszłości nic nie będzie dla nich niemożliwe, cokolwiek zamierzą uczynić. Zejdźmy więc i pomieszajmy tam ich język, aby jeden nie rozumiał drugiego! W ten sposób Pan rozproszył ich stamtąd po całej powierzchni ziemi, i tak nie dokończyli budowy tego miasta.
Dlatego to nazwano je Babel, tam bowiem Pan pomieszał mowę mieszkańców całej ziemi. Stamtąd też Pan rozproszył ich po całej powierzchni ziemi. |
Historyczność Kontekst historyczny i językowyNie znaleziono żadnych dowodów archeologicznych na potwierdzenie budowy Wieży Babel. W innych źródłach ZniszczenieW Księdze Rodzaju nie jest napisane, że Bóg bezpośrednio zniszczył wieżę; ale relacje Księgi Jubileuszy, Korneliusza Aleksandra (cz. 10), Abydenusa (cz. 5 i 6), Josephusa (Starożytności 1.4.3), i Wyroczni Sybilli (iii. 117-129) mówią o tym, że Bóg zburzył wieżę wielkim wiatrem. Księga Jubileuszów
Księga Jubileuszów
, która była w użyciu w latach 200 p.n.e. - 90 n.e., zawiera w sobie jedną z najbardziej szczegółowych relacji o wieży Babel: - I zaczęli budować, i w czwartym tygodniu wyrobili cegłę z ognia, i cegły służyły im zamiast kamienie, i glina którą je polepiali była asfaltem co pochodzi z morza i z wodotrysków w ziemi Szinar. I zbudowali ją: czterdzieści trzy lata ją budowali; jej długość wynosiła 203 cegieł, i wysokość [cegły] była jedna trzecia jednej; jej wysokość wynosiła 5434 kubitów i 2 palmy, i [jedna ściana] miała trzynaście stadiów. (Jubileusze 10:20-21, Tłumaczenie Karola 1913)
Koran i tradycje muzułmańskie
Koran
stwierdza, że
Adam
nie wymyślił wyrazów pierwszego ludzkiego języka, lecz mówił w języku którego nauczył go Allah. Nie jest jasne, czy język ten był identyczny z arabskim. Różnorodność języków jest chciana przez Boga i naturalna, ale Koran może być recytowany tylko po arabsku.[2] Inne tradycje- Od Indian
Cholula
, w których mieście znajdowała się piramida schodkowa zajmująca powierzchnię trzykrotnie większą od
piramidy Cheopsa
pochodzi historia spisana przez dominikanina
Diego Durana
(
1537
-
1588
) w jego dziele "Historia Antiqua de la Nueva Espana". Według legendy, którą miał przekazać autorowi stuletni kapłan z Choluli tuż po podboju
Meksyku
: na początku pojawili się
olbrzymi
, którzy zawładnęli ziemią i zafascynowani słońcem po nieudanych próbach odnalezienia jego wschodu i zachodu postanowili zbudować bardzo wysoką wieżę, która dosięgałaby nieba. Prace były prowadzone przez olbrzyma
Xelhua
, jednego z siedmiu, którzy uratowali się z
potopu
. Za surowiec posłużyła im bardzo lepka
glina
oraz
bitum
. Bogowie zniszczyli ją ogniem i pomieszali języki budowniczych.
- Inna historia przypisywana przez historyka
Don Ferdynanda d'Alva Ixtilxochitl
(
1565
-
1648
)
Toltekom
podaje, że po tym jak ludzie rozmnożyli się w następstwie
wielkiego potopu
wznieśli oni wysoką zacuali, czy też wieżę w celu uratowania się na wypadek drugiego potopu. Jednakże ich języki uległy pomieszaniu i rozeszli się w różne części Ziemi.
- W
Ameryce Północnej
podobną historię przypisuje się
Indianom
Tohono O'odham. Według tej legendy Montezuma uciekł wielkiej powodzi. Potem stał się zły i zajął się budową domu sięgającego Nieba, ale Wielki Duch zniszczył tę budowlę błyskawicami.(Bancroft, vol. 3, p.76; oraz History of Arizona)
- Ślady podania odznaczającego się pewnym stopniem podobieństwa do historii wieży Babel zostały odnotowane u plemienia Taru zamieszkującego
Nepal
oraz północne
Indie
. (Raport ze spisu ludności Bengalu, 1872, p. 160)
- W
Afryce
według
dr Davida Livingstone'a
ludzie zamieszkujący okolice jeziora
Ngami
, których odwiedził w
1879
, mieli podobną tradycję. W ich wersji budowniczy "rozbili sobie głowy podczas upadku rusztowania" (Missionary Travels, rdz. 26)
- W
Estonii
występuje mit o "Gotowaniu Języków" (Kohl, Reisen in die 'Ostseeprovinzen, ii. 251-255), który także jest rozpatrywany w związku z historią wieży Babel.
Wysokość wieżyDane o wysokości wieży są wprawdzie tylko spekulacją, bowiem wieża może być symbolicznie uważana za zwiastun człowieczego pragnienia budowania wysokich budowli. Jednak znacząca część jej mitologii polega na jej wysokości. Historyczna ośmiostopniowa wieża wybudowana na zlecenie
Nabuchodonozora II
ok. 560 p.n.e. miała, według historyków, ok. 100 m wysokości. Jednak według Biblii wieża Babel została wzniesiona ok. 2000 lat wcześniej. Opowieść w Księdze Rodzaju nie wypowiada się na temat wysokości wieży, a więc wśród chrześcijan nie było sporów jeśli chodzi o jej wysokość. Istnieją jednak dwa źródła poza Biblią które wspominają o wysokości wieży.
Księga Jubileuszy
powiada, że wieża Babel mierzyła 5433 kubity i 2 palmy (2484 m) wysokości. Oznaczałoby to, że Wieża Babel była około cztery razy wyższa od obecnych, a zarazem kiedykolwiek powstałych budowli ludzkich. Drugie źródło poza Biblią znajduje się w
Trzeciej Apokalipsie Barucha
; określa ona wysokość osiągniętą przez budujących jako 463 kubity (212 m). Ta budowla byłaby wyższa od jakiejkolwiek budowli starożytnego świata, w tym od
Piramidy Cheopsa
w
Egipcie
, i wyższa niż jakakolwiek inna budowla w całej historii ludzkości aż do wybudowania
wieży Eiffla
w 1889 r. Babel w sztuceWieża Babel była dość popularnym tematem w sztuce: - głównie w malarstwie (m.in.
Pieter Bruegel (starszy)
,
Atanazy Kircher
).
- w filmie, motyw wieży Babel pojawia się również w niemym filmie
Metropolis
Fritza Langa
z
1927
r., a także w anime pod tym samym tytułem z
2001
roku powstałym na podstawie
mangi
Osamu Tezuki
, zainspirowanej filmem Langa.
- w poezji, znaną polską artystką, która w nietypowy sposób odnosi się do motywu wieży Babel jest
Wisława Szymborska
- uczyniła to w wierszu "Na wieży Babel".
- w piosence, piosenka ,,Wieża Babel", pochodząca z przedstawienia teatralnego
Metro
, piosenka ,,Wieża Babel", nagrana przez polski zespół rockowy
Budka Suflera
.
- w literaturze: m.in. słynne opowiadanie
Jorge Luisa Borgesa
p.t. "Biblioteka Babel" (
1941
).
- w muzyce: kantatę "Babel" na chór, narratora i orkiestrę skomponował
Igor Strawiński
(1944)
Zobacz teżPrzypisy Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Wieża Babel":
Tampere
...
Medwiedin
...
Czarna Góra (Czeski Grzbiet)
...
Zamek Chojnik
...
Mikołajki
...
Toruń
...
Kaplica Czartoryskich na Wawelu
...
Fortyfikacje Wzgórza Wawelskiego
...
Kościół św. Gereona na Wawelu
...
Wrocław
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Wieża Babel":
041. Zurych (plansza 4)
...
046. Aachen (plansza 16)
...
W jaki sposób powinniśmy interpretować wiersze? (plansza 22)
...
|