Prawo administracyjne -
gałąź prawa
obejmująca zespół norm generalnie-abstrakcyjnych o charakterze materialnym, mocy powszechnie obowiązującej w znaczeniu podmiotowym, regulujących sytuację prawną podmiotów prawnie niepodporządkowanych organom administracji publicznej. Normy te oddziałują zarówno bezpośrednio poprzez ustanawianie w nich obowiązków i uprawnień, których realizacja podlega kontroli organów administracji publicznej jak i pośrednio przez stosowanie norm w drodze decyzji administracyjnej organu.
Jedną z charakterystycznych cech norm prawa administracyjnego jest możliwość zastosowania przymusu państwowego w celu jego wykonania.
Geneza prawa
Geneza prawa administracyjnego sięga końca
XVIII wieku
i wiąże się z jednej strony z
Rewolucją francuską
(1789-1799), która przekształciła "poddanego" w "obywatela". Zaś z drugiej strony z rozwojem prawa publicznego w państwach
oświeconego absolutyzmu
. Państwa te stojąc na gruncie
policystyki
, drobiazgowo regulowały życie społeczne. Zakreślały tym samym (nadmiernie) zakres oddziaływania prawa administracyjnego.
W okresie państwa
liberalnego
przepisy prawa administracyjnego wyznaczały przede wszystkim ramy działania administracji publicznej. Zakres oddziaływania prawa administracyjnego zwiększał się w tych krajach w miarę rozszerzania się państwowego
interwencjonizmu
.
Prawo administracyjne w
Polsce
Prawo administracyjne w
Polsce
obejmuje:
- prawo administracyjne ustrojowe, które określa strukturę oraz zasady funkcjonowania
administracji publicznej
- prawo administracyjne materialne, które reguluje prawa i obowiązki organów administracji publicznej i obywateli
- prawo administracyjne procesowe, określa
postępowanie administracyjne
.
Dodatkowo wyróżnia się prawo urzędnicze, dotyczące statusu urzędników (funkcjonariuszy publicznych).
Wiele ustaw regulujących kwestie administracyjnoprawne reguluje także kwestie cywilnoprawne lub kwestie związane z
prawem karnym
chodź niekoniecznie się do niego kwalifikujące (np. kwestie odpowiedzialności dyscyplinarnej).
Ponadto prawo administracyjne można podzielić na tzw. kompleksowe gałęzie prawa wśród których można wyróżnić np. prawo łowieckie,
prawo morskie
,
prawo lotnicze
,
prawo oświatowe
,
prawo budowlane
czy prawo nieruchomości.
Niektórzy polscy badacze prawa administracyjnego:
- w
XIX wiek
u:
Franciszek Kasparek
, Józef Bohdan Oczapowski, Antoni Okolski.
- w
XX wiek
u:
Tadeusz Bigo
, Jan Boć, Wacław Dawidowicz,
Emanuel Iserzon
,
Maurycy Jaroszyński
,
Władysław Leopold Jaworski
,
Stanisław Kasznica
,
Michał Kulesza
,
Kazimierz Władysław Kumaniecki
, Jerzy Langrod,
Zbigniew Leoński
,
Franciszek Longchamps de Bérier
,
Zygmunt Rybicki
,
Jerzy Starościak
, Jan Zimmermann,
Marian Zimmermann
, Jan Szreniawski.