Bolesław Mieszkowic, nazywany również Zapomnianym lub Okrutnym - legendarny władca
Polski
w latach
1034
-
1038
, domniemany pierworodny syn
Mieszka II
.
Wspomina o nim późne, bo
XIV-wieczne
źródło,
Kronika wielkopolska
. Podaje ona, że po śmierci
Mieszka II
rządy objął jego pierworodny syn Bolesław. Według kroniki z powodu srogości i okropnych zbrodni życie źle skończył. Z przyczyny jego niegodziwości miał zostać wymazany ze spisu
królów
i książąt polskich i skazany na wieczne zapomnienie.
O Bolesławie Zapomnianym wspomina również opowieść Wincentego z Kielczy z
XIII wieku
, który napisał: „Zostało po nim [Mieszku II] dwóch synów, starszy Bolesław i małoletni Kazimierz. Po starszeństwie zasiada na tronie pierworodny Bolesław”. I dalej: „Nie panował długo, ale nagromadził tyle zbrodni, że śród nich stracił życie”. Również kilka innych polskich źródeł zawiera informacje o starszym synu
Mieszka II
. W rocznikach Kapituły Krakowskiej pod datą
1038
roku umieszczono zapis dotyczący zgonu króla Bolesława; skoro
Chrobry
zmarł w
1025
roku, a
Szczodry
ponad pół wieku później (
1081
), mogło jedynie chodzić o ich nieobecnego w poczcie królów i książąt polskich imiennika. Pośrednio jego istnienie potwierdza także Rocznik małopolski, w którym
Bolesław III Krzywousty
nazwany jest Bolesławem IV, oraz zniszczony w
XIX wieku
Kodeks tyniecki
Bolesława Szczodrego
z figurującą przy jego imieniu rzymską cyfrą III. To daje podstawy, by sądzić, że między Chrobrym a Śmiałym był jeszcze jeden Bolesław.
Informacje zawarte w Kronice Wielkopolskiej zostały w zbliżonej wersji, ale po licznych stylistycznych przeróbkach, powtórzone w późniejszych o cały wiek Rocznikach Mazowieckich i odleglejszych w czasie, piętnastowiecznych Rocznikach Świętokrzyskich, jednak w obu tych dziełach imię Bolesław, nie wiadomo czemu, zmieniono na Włodzisław. Jest jeszcze umieszczone w Tabula regnum Poloniae z końca XIV wieku wiele mówiące zdanie: Jeden waleczny król wymazany został z rzędu panujących.
Postać Bolesława Zapomnianego występuje również w wielu obcych dziełach, m.in. w niemieckiej Kronice z Braunweiler, gdzie jest mowa o okrutnym prześladowaniu
Ryksy
(Rychezy) przez syna, w
Kronice Czechów Kosmasa
i w Kronice węgierskiej Chartiritusa Biskupa – fragment o wojskowej pomocy, jakiej udzielić miał Bolesław II Węgrom.
W starszej historiografii polskiej toczył się na temat istnienia Bolesława poważny spór[1]. Argumenty zwolenników istnienia księcia, między innymi
Tadeusza Wojciechowskiego
,
Oswalda Balzera
,
Romana Grodeckiego
,
Feliksa Konecznego
,
Stanisława Zakrzewskiego
,
Zygmunta Wojciechowskiego
były następujące:
- Przeznaczenie
Kazimierza Odnowiciela
do stanu duchownego miało świadczyć o tym, że na następcę Mieszka II był przeznaczony jakiś inny syn i to starszy.
Gall Anonim
pisze o dzieciństwie Kazimierza: jako pacholę do klasztoru przez rodziców był ofiarowany i tamże w Piśmie świętem wykształcony.
- Imię Kazimierz nie było dotąd spotykane w dynastii piastowskiej, natomiast pierworodny syn Mieszka II mógł zostać nazwany imieniem wielkiego dziada,
Bolesława Chrobrego
.
- Nie wiadomo, kto rządził Polską w latach
1034
-
1039
, w tym czasie bowiem
Kazimierz I Odnowiciel
mieszkał w
Niemczech
, a tron polski nie mógł być tak długo pusty.
Milczenie Galla Anonima o Bolesławie tłumaczono pomijaniem przez kronikarza konfliktów związanych ze sporami o władzę (lub też dodatkowo jego udziałem w
wystąpieniu antykościelnym
[1]). Ponadto sytuacja za bardzo przypominała stosunki
Bolesława Krzywoustego
z bratem
Zbigniewem
by mogła być poruszona przez nadwornego piewcę wielkości tego pierwszego.
Życie Bolesława datowano na lata
1014
-
1038
.
Większość współczesnych historyków [] wyraża opinię, iż Bolesław Zapomniany stanowi wymysł kronikarza lub też, że nastąpiło we wspomnianej kronice pomieszanie Mieszkowica z
Bezprymem
, pierworodnym synem
Bolesława Chrobrego
.
Postać Bolesława Zapomnianego w literaturze polskiej pojawia się w powieściach
Bogusława Sujkowskiego
Bolko Zapomniany,
Karola Bunscha
Bracia i Bezkrólewie,
Rafała Dębskiego
Kiedy Bóg zasypia, Anny Grudzińskiej Mnich oraz Zbigniewa Wojtysia Pierścień Bolesława.
Przypisy
Zobacz też