Kráľova hoľa (pol. "Królowa Hala", węg. Király-hegy, 1946,1 m n.p.m.) – szczyt w
Tatrach Niżnych
w
Centralnych Karpatach Zachodnich
w
Słowacji
. Obok
tatrzańskiego
Krywania
druga narodowa góra Słowaków, uwieczniona w wielu legendach i opowieściach.
Położenie
Kráľova hoľa leży w głównym grzbiecie Niżnych Tatr. Jest pierwszym, licząc od wschodu, wybitnym halnym szczytem w tej grupie górskiej i jednocześnie najwyższym we wschodniej części tych gór, zwanej czasem na skutek tego Kralovoholskimi Tatrami.
Geologia – Morfologia
Prawie cały masyw Kráľovej hoľi zbudowany jest ze skał wylewnych i metamorficznych. Obok
granitów
głównym budulcem są tu różne
łupki krystaliczne
. Na południowych stokach masywu występują mezozoiczne
wapienie
, sięgające tu z sąsiedniego Kras Spisko-Gemerski.
Hydrologia
Szczyt Kráľovej hoľi jest zwornikiem kilku grzbietów wododziałowych, wyznaczających granice dorzeczy dużych rzek słowackich:
Wagu
,
Hnilca
,
Hornadu
i
Hronu
. Na północno-wschodnich stokach szczytu Kráľovej hoľi, na wysokości ok. 1770 m n.p.m., znajdują się źródła rzeki Hnilec. Na północnym zboczu szczytu, na wysokości ok. 1680 m n.p.m., znajdują się źródła
Czarnego Wagu
, który po połączeniu z
Białym Wagiem
tworzy największą rzekę Słowacji – Wag. Na wschodnich stokach masywu, pod przełęczą Besník na wysokości 980 m n.p.m., znajduje się źródło rzeki Hron, zaś na południowo-wschodnich zboczach Kráľovej hoľi, na wysokości ok. 1640 m n.p.m., znajduje się wypływ jednego ze źródłowych toków Hronu – potoku Zubrovica.
Przyroda ożywiona
Stoki masywu po poziomicę 1500 – 1550 m n.p.m. pokrywają lasy reglowe, w których dominuje
świerk pospolity
. Towarzyszą mu
jodła pospolita
,
modrzew
,
jawor
, rzadko –
buk
. W rejonie Telgártu aż po 1100 m n.p.m. sięgają łąki kośne i pastwiska. W pasie powyżej 1100 – 1200 m n.p.m. świerk tworzy prawie jednolite drzewostany, w których przy górnej granicy lasu pojawiają się też
jałowce
, niskie
jarzębiny
i
brzozy
. Powyżej górnej granicy lasu na północnych stokach (miejscami aż po 1750 m n.p.m.) oraz w rejonie Kraľovej skaly (1690 m n.p.m.) rosną łany
kosodrzewiny
, wśród których pojawiają się zarośla
borówki czarnej
i
borówki brusznicy
. Najwyższe tereny pokrywają stosunkowo ubogie w gatunki zbiorowiska łąk górskich.
Zagospodarowanie szczytu
Od
1960
r. charakterystyczną dominantą szczytu Kralovej Holi jest potężna bryła stacji przekaźnikowej TV z wysokim, widocznym z bardzo daleka masztem nadajnika. Do stacji, serpentynami z miejscowości Šumiac w dolinie
Hronu
, wiedzie wąska droga o długości 11,5 km – w górnej części, powyżej granicy lasu asfaltowa, w dolnej zaś szutrowa. Droga jest zamknięta dla ruchu publicznego z wyjątkiem rowerów. Szczyt wyznacza betonowy słup triangulacyjny, usytuowany na zachód od masztu nadajnika.
Turystyka
Kráľova hoľa jest jednym z najliczniej odwiedzanych szczytów Niżnych Tatr. Znany jest z doskonałej, dookolnej panoramy, obejmującej w promieniu do 50-60 km kilkanaście grup górskich w środkowej i wschodniej Słowacji. Na szczyt góry wiedzie kilka znakowanych szlaków turystycznych z okolicznych miejscowości.
Bibliografia
- Linhart Kamil a kolektív: Nízke Tatry – východná časť. Turistický sprievodca ČSSR č. 11, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1982;
- Nízke Tatry. Kráľova hoľa. Turistická mapa 1:50 000. Edícia turistických máp č. 123, wyd. VKÚ Harmanec 2002. ;