Losartan, pierwszy antagonista receptora angiotensyny II
Sartany, antagoniści receptora angiotensyny II (
ang.
Angiotensin Receptor Blockers, ARBs) – grupa
leków
o wspólnym mechanizmie działania, polegającym na blokowaniu receptora angiotensynowego typu 1 (AT1), co uniemożliwia działanie
angiotensyny II
uwalnianej przez
układ renina-angiotensyna-aldosteron
, co doprowadza do uniemożliwienia rozwoju objawów uzależnionych od biologicznego działania angiotensyny, polegające na
skurczu
naczyń krwionośnych
, retencji
sodu
i płynów w organizmie (zależnego od
aldosteronu
), co z kolei powoduje wzrost oporu następczego i przerost lewej komory
serca
. Angiotensyna II zwiększa też ekspresję inhibitora aktywatora plazminogenu (PAI-1, plasminogen activator inhibitor), co zmniejsza potencjał
fibrynolityczny
osocza i prowadzi do progresji
zmian miażdżycowych
.
W odróżnieniu od
inhibitorów enzymu konwertującego
, nie wykazują wpływu na stężenia
bradykininy
(co przejawia się chociażby brakiem
kaszlu
po stosowaniu leków tej grupy), powodują także zwiększenie poziomu angiotensyny II w
surowicy
krwi
. W początkowym okresie, gdy leki te pojawiły się na rynku, właśnie te dwa fakty były źródłem obaw, czy leki te nie będą wręcz szkodliwe dla organizmu wskutek zwiększenia oddziaływania zwiększonego stężenia angiotensyny II[].
W badaniach na zwierzętach wykazano jednak, że szkodliwe działanie angiotensyny II na organizm nie zależy bezpośrednio od jej stężenia, lecz od pobudzenia receptora AT1 (a sartany właśnie ten receptor blokują).
Zablokowanie receptora AT-1 hamuje biologiczne działanie angiotensyny na narządy, co przejawia się[1]:
- zmniejszeniem procesów włóknienia mięśnia sercowego po epizodach niedokrwienia (co powoduje mniejszy przerost serca)
- hamowaniem uwalniania przez
fibroblasty
czynnika wzrostu transformującego typu β (TGF-β)
- zmniejszeniem
wazokonstrykcji
Zwiększony poziom angiotensyny powoduje natomiast pobudzenie receptora angiotensyny typu 2 (AT2), co prowadzi do:
Aktualnie zarejestrowane są następujące sartany:
Wskazaniem do stosowania sartanów jest
nadciśnienie tętnicze
, zwłaszcza współistniejące z:
W wielu badaniach klinicznych, takich jak LIFE, SCOPE, VALUE, EUTOPIA, OPTIMAAL, wykazano także korzystny wpływ sartanów:
- zmniejszają ryzyko rozwoju niewydolności serca,
- zmniejszają ryzyko rozwoju niewydolności nerek u chorych na nadciśnienie tętnicze i cukrzycę (działanie nefroprotekcyjne),
- zmniejszają ryzyko
udaru mózgu
.
Sartany są stosowane jako pojedyncze leki (tak zwana monoterapia), jak również w połączeniu z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi. Ostatnio duże nadzieje wiąże się z tak zwaną podwójną blokadą układu renina-angiotensyna-aldosteron, polegającą na jednoczesnym stosowaniu inhibitorów enzymu konwertującego i sartanów. przeprowadzone dotychczas badania (CALM, CHARM, COOPERATE) wykazały większą skuteczność podwójnej blokady, nad stosowaniem poszczególnych leków w monoterapii.
Przypisy