Pieczęć konna Władysława Opolskiego z
1247
Władztwo Władysława Opolskiego w latach
1273
-
1281
/
82
.
Władysław opolski (ur. ok.
1225
- zm.
27 sierpnia
lub
13 września
1281
/
82
), książę
kaliski
1234
-
1244
, książę
rudzki
1234
-
1249
, książę
opolsko-raciborski
1246
-
1280
/
81
. (Do
1241
roku pod zwierzchnictwem książąt śląskich)
Władysław był drugim pod względem starszeństwa synem księcia opolsko-raciborskiego
Kazimierza I
i nieznanego pochodzenia księżnej
Wioli
(być może była Bułgarką), młodszym bratem
Mieszka Otyłego
. W chwili śmierci ojca obaj bracia byli jeszcze małoletni, w związku z czym znaleźli się pod opieką matki i księcia śląskiego
Henryka I Brodatego
. W
1234
roku Henryk Brodaty, pragnąc przejąć pełnię kontroli nad Opolszczyzną, przeniósł Kazimierzowiców do księstwa kaliskiego, nie pozbawiając jednak ich prawa do dziedzictwa ojcowego. Cztery lata później starszy brat Władysława - Mieszko osiągnął pełnoletność i za zgodą
Henryka II Pobożnego
objął rządy nad Opolszczyzną. Pomimo tego Władysław wraz z matką pozostał w księstwie kaliskim.
W
1241
roku wobec śmierci Henryka II w
bitwie pod Legnicą
nastąpiło całkowite uniezależnienie się młodszego Kazimierzowica od książąt śląskich, jednak wobec rewindykacyjnej akcji księcia
wielkopolskiego
Przemysła I
, utrata władzy nad
Kaliszem
była już tylko kwestią czasu. Ostatecznie Władysław utrzymał Kalisz w swoich rękach do
1244
roku, a wielkopolską
Rudę
jeszcze przez pięć lat.
W
1246
roku zmarł bezpotomnie książę opolsko-raciborski Mieszko II Otyły, zostawiając całość swojego dziedzictwa w testamencie Władysławowi. Ze spadku po bracie nie udało mu się utrzymać tylko zdobytego niedawno grodu w
Lelowie
. Cechą polityki zagranicznej następnych lat księcia opolsko-raciborskiego było umiejętne manewrowanie pomiędzy pozostałymi księstwami piastowskimi. Na początku lat pięćdziesiątych
XIII
wieku doszło do unormowania stosunków z książętami wielkopolskimi. Władysław ostatecznie zrezygnował z pretensji do ziemi kaliskiej, a zawarty układ umocniony został ślubem z
Eufemią Odonicówną
- córką
Władysława Odonica
.
Małżeństwo to wkrótce wciągnęło Władysława wzorem pozostałych książąt polskich do wojny
węgiersko
-
czeskiej
o spadek po
Babenbergach
. Początkowo książę opolsko-raciborski poparł Węgrów, wspierając
Bolesława Wstydliwego
w wyprawie na czeską
Opawę
i
Głubczyce
. W
1255
roku jednak, z nieznanych powodów, Władysław zmienił front i wsparł króla Czech
Przemysła Ottokara II
(w
1260
osobiście brał udział w bitwie z Węgrami pod Kressenbrunn). Zmiana sojusznika już wkrótce przyniosła realne korzyści w postaci uregulowania po myśli Władysława przebiegu granicy z Czechami. W
1262
roku na zjeździe w
Dankowie
Władysław podjął próbę przeciągnięcia na stronę czeską Bolesława Wstydliwego i księcia wielkopolskiego
Bolesława Pobożnego
, jednak bez większych rezultatów. Wtedy też zapewne zachęcony przez króla czeskiego zgłosił pretensje do tronu
krakowskiego
, co jak przypuszczają historycy wyraziło się zmianą herbu na orła w koronie (jest to pierwszy przypadek użycia koronowanego orła w Polsce).
Okazja do wystąpienia o władztwo nad Krakowem nastąpiła dopiero w
1273
roku. Władysław korzystając z wypowiedzenia posłuszeństwa Bolesławowi Wstydliwemu przez część możnych wkroczył z siłami opolsko-raciborskimi w granice
Małopolski
. Do decydującego starcia doszło
2 czerwca
1273
roku pod
Bogucinem
niedaleko
Olkusza
, gdzie oddziały Władysława doznały sromotnej klęski. W październiku tegoż roku Bolesław Wstydliwy zorganizował wyprawę odwetową, z powodu jednakże szczupłości sił ograniczył się wyłącznie do zniszczenia dziedzin wroga. W
1274
roku Władysław i Bolesław Wstydliwy zdecydowali się na zawarcie pokoju. Książę opolsko-raciborski zrezygnował wtedy zapewne z pretensji do tronu krakowskiego, w zamian za co nastąpiła korekta granic obu sąsiadujących ze sobą księstw (chodziło o zamianę ziemi
chrzanowskiej
, która odtąd miała dzielić losy Małopolski, na tereny pomiędzy
Skawą
a
Skawinką
).
25 sierpnia
1278
doszło do decydującej dla losów Przemysła Ottokara II
bitwy pod Suchymi Krutami
. Pomimo owocnej do tej pory współpracy z władcą czeskim, Władysław tym razem nie wysłał oddziałów pomocniczych. Co więcej, wnet po otrzymaniu wiadomości o śmierci Przemysła, książę opolsko-raciborski wtargnął zbrojnie na ziemię opawską, chcąc prawdopodobnie ją zdobyć i przyłączyć do Opolszczyzny. Zamiar ten nie powiódł się wobec szybkiego unormowania sytuacji w
Pradze
i objęcia rządów przez sprawną regencję w imieniu małoletniego
Wacława II
. Do unormowania stosunków z Czechami doszło dopiero trzy lata później na zjeździe w
Wiedniu
. Spotkanie to stało się okazją do zawarcia przez Władysława nowego sojuszu, tym razem z księciem
wrocławskim
Henrykiem IV Probusem
. Układ został przypieczętowany małżeństwem nieznanej z imienia córki księcia opolsko-raciborskiego z władcą Wrocławia. Władysław obiecał wtedy m.in., że będzie wspierał swojego zięcia w staraniach o koronę królewską, pod tym jednak warunkiem, że będzie ukoronowana także jego córka.
W polityce wewnętrznej Władysław starał się kontynuować dzieło swoich poprzedników, zwiększając znaczenie
kościoła wrocławskiego
w swoim księstwie. Był fundatorem wielu
klasztorów
, nie optując wyraźnie po stronie żadnego z liczących się wówczas zakonów (założył klasztory
dominikanów
w
Raciborzu
,
cystersów
w
Rudach
,
franciszkanów
w
Wodzisławiu
,
Głogówku
i
benedyktynów
w
Orłowej
). Innym ważnym przejawem jego rządów było
prawo magdeburskie
dla całego szeregu miast (m.in.
Bytom
,
Gliwice
,
Lubliniec
,
Oświęcim
,
Wodzisław Śląski
,
Żory
).
Śmierć i potomstwo
Władysław Kazimierzowic umarł
27 sierpnia
lub
13 września
(według innych źródeł)
1281
bądź
1282
roku i pochowany został w kościele dominikańskim w Raciborzu. Pozostawił po sobie jedną córkę o dyskusyjnym imieniu (pojawiła się hipoteza, że nazywała się Konstancja) (żonę Henryka Probusa) i czterech synów, którzy wkrótce podzielili między siebie jednolite dotąd księstwo opolsko-raciborskie, byli to (według starszeństwa):
Mieszko cieszyński
,
Kazimierz bytomski
,
Bolko I opolski
i
Przemysław (Przemko) raciborski
.