Mieczysław Szczęsny Rybczyński (ur.
20 listopada
1873
w
Stanisławowie
, zm.
23 stycznia
1937
w
Warszawie
) -
polski
inżynier
hydrotechnik
. Wybitnie zasłużony dla prac regulacyjnych górnych biegów rzek południowej
Polski
. minister robót publicznych w l.
1922
,
1925
i
1926
.
Został pochowany na starym
Cmentarzu Powązkowskim
(kw. 68-V-10).
Biografia
Młodość
Mieczysław Rybczyński przyszedł na świat 20 listopada 1873 r. w Stanisławowie jako syn Jana[1] i Ludwiki z Sedelmajerów. ukończył gimnazjum klasyczne w
Kołomyi
, po czym wstąpił na
Wydział Inżynierii Lądowo-Wodnej Szkoły Politechnicznej we Lwowie
. Dzięki wybitnym zdolnościom, jeszcze jako student w roku akademickim
1896
/
1897
został asystentem prof.
Karola Skibińskiego
w Katedrze Budowy Dróg i Kolei. W roku poprzednim był prezesem Towarzystwa Bratniej Pomocy Studentów swojej uczelni. Dyplom inżyniera uzyskał w
1897
r. Przez następne dwa lata (
1897
-
1899
) pracował przy budowie kolei
Czortków
-
Zaleszczyki
jako kierownik budowy. Od
21 IX
1899
r. do
31 XII
1918
r. pracował w Państwowej Dyrekcji Budownictwa Wodnego w
Galicji
kolejno jako adiunkt, od
1 I
1904
r. jako inżynier i od 20 VIII 1909 r. starszy inżynier, radca budownictwa i szef dep. wodnego w Namiestnictwie we Lwowie. Zajmował się wówczas sprawami hydrotechniki, studiów wodnych, wodociągów i
kanalizacji
. W początkowym okresie swojej inżynierskiej praktyki (
1902
-
1904
) Mieczysław Rybczyński opracował projekty regulacji prawobrzeżnych dopływów górnego
Dniestru
i górnej
Wisły
, później w latach
1904
-
1912
projekty regulacji
Stryja
,
Świcy
,
Bystrzycy Nadwórniańskiej
i
Bystrzycy Sołotwińskiej
,
Łomnicy
i pracami tymi kierował. Od
1900
r. był członkiem
Towarzystwa Szkoły Ludowej
a od
1913
r. członkiem Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Mikołaja Kopernika we Lwowie.
Czasy po I wojnie światowej
W
listopadzie
1918
r. Mieczysław Rybczyński brał udział w obronie
Lwowa
jako członek straży obywatelskiej w służbie kwatermistrzowskiej za co został odznaczony medalem "Orląt". Po
wojnie
przeniósł się do
Warszawy
i od
8 lutego
1919
r. do
24 grudnia
1920
r. pracował w Ministerstwie Robót Publicznych na stanowisku szefa sekcji administracyjnej, po czym od
15 grudnia
1921
r. pełnił funkcję p.o. podsekretarza stanu MRP, a z kolei- na wniosek ministra
Gabriela Narutowicza
– został rzeczywistym podsekretarzem stanu. Dnia
31 sierpnia
1922
r. M. Rybczyński objął kierownictwo MRP w gabinecie
Juliana Nowaka
i na stanowisku tym pozostał do
30 września
1922
r. Ponownie był kierownikiem tego resortu od
19 grudnia
1925
r. do
14 grudnia
1925
r. w
gabinecie Władysława Grabskiego
. Po raz trzeci pełnił tę funkcję w gabinecie
Aleksandra Skrzyńskiego
od
7 lutego
1926
r. do
13 lutego
1926
r. i po raz czwarty w tym samym rządzie od
20 kwietnia
1926
r. i w następnym -
Wincentego Witosa
do chwili dymisji
jego rządu
(
14 maja
1926
r.) wskutek
przewrotu majowego
. Dnia
14 maja
.1926 r. wraz z całym rządem i
prezydentem RP
Stanisławem Wojciechowskim
uczestniczył w przemarszu z
Belwederu
przez
Park Łazienkowski
do
Wilanowa
, ale obok ministrów
Józefa Radwana
i
Adama Chądzyńskiego
w parku odłączył się od maszerującej kolumny. W latach
1923
-
1926
prowadził rozmowy z ekspertami z
Ligi Narodów
na temat rozbudowy dróg wodnych w Polsce i włączeniu ich do systemu europejskiego. Na okres jego pracy w MRP przypada uchwalenie przez
Sejm
(
19 września
1922
r.) Ustawy Wodnej, która zastąpiła przepisy prawne byłych państw
zaborczych
. Była ona wówczas najbardziej wszechstronną w
Europie
ustawą dotycząca własności, użytkowania i utrzymania wód oraz ich brzegów, organizacji spółek wodnych, ochrony przed powodzią itd. Na mocy tej ustawy powołano jednolitą administrację wodną, a całokształt spraw gospodarki wodnej powierzony został Ministrem Robót Publicznych. Karierę polityczną zakończył po zamachu majowym. Jego pamiętniki z tego okresu ukazały się dopiero w roku
1988
w
paryskich
Zeszytach Historycznych
.
Praca na Politechnice
Równolegle z działalnością publiczną i polityczną już w roku 1919 związał się z
Politechniką Warszawską
jako
docent
w Katedrze Budownictwa Wodnego na Wydziale Inżynierii Wodnej.
8 czerwca
1920
r. został profesorem nadzwyczajnym, ale z proponowanej katedry zrezygnował w związku z powołaniem Go na stanowisko wiceministra. W roku
1926
został
profesorem
zwyczajnym i kierownikiem II Katedry Budownictwa Wodnego, w której pracował do końca swoich dni. Zakres prac katedry obejmował całokształt zagadnień inżynierskich związanych z zabudową wód płynących wraz z ich zastosowaniem do celów melioracyjnych i żeglugowych. Wykłady obejmowały hydrologię, regulację rzek i sprawy wody jako środowiska komunikacji, a wśród nich sposoby pokonywania wysokości za pomocą "śluz" komorowych, kanalizację rzek, budowę kanałów żeglugowych, portów, przystani i bulwarów. W roku 1926 przystąpił do urządzania laboratorium wodnego (zburzone zostało niestety w czasie Powstania Warszawskiego), które powstało w gmachu głównym Politechniki i było wówczas pierwszą tego typu placówką w Polsce. W zorganizowanym laboratorium wodnym wykonano między innymi badania przelewów dla zapory wodnej na Sole w Porąbce (budowanej w latach 1921-1936), oraz na Dunajcu w Rożnowie (budowanej w latach
1935
-
1939
a ukończonej podczas okupacji w 1941 r.), a także badania przelewów burzowych dla Warszawy. Począwszy od 1916 r. prof. Rybczyński ogłaszał swoje prace w formie artykułów w prasie naukowej i technicznej, wydawał również podręczniki i książki. W
1923
r. w Politechnice Warszawskiej wydał pierwszy skrypt z hydrologii, a w latach 1933-1939 ukazał się napisany wspólnie z prof.
Karolem Pomianowskim
i doc.
Kazimierzem Wóycickim
trzytomowy podręcznik „Hydrologia”. Czwarty tom ukazał się dopiero w roku 1947. Profesor jest autorem ponad 40 publikacji, w tym artykułów o tematyce gospodarczej i historycznej dotyczących konieczności dostępu Polski do morza oraz potrzeby budowy dróg wodnych.
Lata międzywojenne
W latach międzywojennych M. Rybczyński był konsultantem przy budowie Gdyni i portów rybackich na Bałtyku. Pełnił również funkcje rzeczoznawcy przy opiniowaniu ówczesnych projektów regulacji rzek polskich, szczególnie dolnej Wisły. Charakterystyczną cechą wszystkich projektów i ekspertyz wykonanych przez prof. Rybczyńskiego było należyte uwzględnienie tak ekonomicznej strony danego przedsięwzięcia jak i uwzględnienie ogólnych interesów kraju. Prof. Rybczyński był członkiem Rady Technicznej dla Spraw Morskich przy ministrze przemysłu i handlu (od 1931 r.), rzeczoznawcą w Radzie Technicznej przy ministrze komunikacji, przewodniczącym Komisji Wodnej Polskiego Komitetu Energetyki. Na I Zjeździe Hydrotechnicznym w Warszawie w roku 1928 zainicjował powołanie Stowarzyszenia Członków Kongresu Gospodarki Wodnej, a po jego powstaniu wybrany został na prezesa. Przez kilka lat był prezesem Polskiego Towarzystwa Geofizycznego. W 1933 r. powołany został na członka korespondenta, a w 1936 r. na członka rzeczywistego Akademii Nauk Technicznych. Był założycielem i pierwszym przewodniczącym komitetu redakcyjnego czasopisma „Gospodarka Wodna”. Bardzo ważną cechą prof. Mieczysława Rybczyńskiego była umiejętność harmonijnego współżycia z ludźmi. Szczególnie było to widoczne we współpracy z kierownikiem I Katedry Gospodarki Wodnej, prof. Karolem Pomianowskim. Razem tworzyli wyjątkowy zespół bardzo dobrze współpracujących ze sobą profesorów, asystentów i studentów. Pozwoliło to na wykształcenie licznej grupy świetnie przygotowanych do zawodu hydrotechników. Należał do nielicznej grupy ludzi, którzy nie mieli wrogów a nawet osób niechętnych sobie. Jako człowiek prawy cieszył się sympatią i był lubiany przez otoczenie.
Zatrudnienie
- Od 19 XII 1923 r. do 14 XI 1925 r. - kierownik – minister robót publicznych.
- Od 07 II 1926 r. do 13 II 1926 r. - kierownik – minister robót publicznych.
- Od 20 IV 1926 r. do 05 V 1926 r. - kierownik – minister robót publicznych.
- Od 10 V 1926 r. do 14 V 1926 r. - kierownik – minister robót publicznych.
Odznaczenia
Za pełną poświęcenia pracę dla Państwa został odznaczony Komandorią z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, odznaczony został także Krzyżem i Medalem Niepodległości.
Publikacje
- "Regulacja Rzek" - Lwów 1916 r. (1919 r.)
- "Studnie" - Lwów (1916 r., 1919 r.)
- "Żegluga śródziemna i regulacja rzek w ustawodawstwie sejmów polskich" - Lwów (1916 r.)
- "Drogi wodne" - (1928 r.)
- "Hydrologia" - Warszawa (1933 r.)
- "Laboratorium wodne Politechniki Warszawskiej" - Warszawa (1933 r.)
- "Ruch towarów na Wiśle" - (1933 r.)
- "Zagadnienie regulacji Wisły i żeglugi rzecznej" - (1933 r.)
- "Wisła Pomorska" - Tor. (1934 r.)
- "Drogi wodne na Pomorzu" - Tor. (1935 r.)
- "Wisła od źródeł do morza" - Lwów (1937 r.)
Przypisy
- ↑ Inne źródła podają Mariana, właśc. nosił imona Jan Marian