Swaróg – słowiańskie
bóstwo
nieba, słońca, ognia (wg
Gieysztora
ognia niebiańskiego) i kowalstwa.
Aleksander Brückner wywodził imię bóstwa od słowa swar. Wskazuje się także na liczne indoeuropejskie podobieństwa językowe (
sanskryckie
svár - niebo,
perskie
χvar - słońce) oraz rekonstruowane
prasłowiańskie
*sъvariti – kuć, wykuwać, skuwać coś na gorąco.
Echem kultu słońca wśród Słowian był utrzymujący się jeszcze długo po chrystianizacji zwyczaj pokłonu i modlitwy do wschodzącego słońca, a także święta przysięga na słońce. Śladem kultu Swaroga są także liczne nazwy miejscowe, jak wielkopolski
Swarzędz
, pomorski
Swarożyn
, ruski Swaryż, czy połabski Swarzyn (obecnie
Schwerin
), a także tabuizowane formy imienia bóstwa obecne w takich nazwach miejscowych jak Twarożna Góra w Polsce czy Tvarog w Styrii.
Synem Swaroga był
Swarożyc
bądź
Dadźbóg
, istnieją jednak hipotezy uznające oba te bóstwa za personifikacje Swaroga.
Swaróg był przez R. Jakobsona porównywany z ptakiem
rarogiem
, płomiennookim sokołem, co miałoby być jednym z jego imion tabuizowanych. Według innych hipotez, był boskim kowalem, ojcem pozostałych bogów i stwórcą słońca, który przebywa w niebie i jest bezczynnym bogiem (
deus otiosus
).
Zobacz też
Bibliografia
- Gieysztor A., Mitologia Słowian, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006.
- Kempiński A., Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich, Iskry 2001,