Plan domu atrialnego.Rzym
Atrium – najczęściej
niezadaszone
pomieszczenie wewnętrzne.
Etruria
W architekturze
etruskiej
– pomieszczenie przed główną izbą, w którym umieszczano palenisko, tak by dym mógł uchodzić swobodnie i jednocześnie ogień nie został zalany opadami deszczu, (
łac.
ater – czarny).
Starożytny Rzym
W domach mieszkalnych
starożytnego Rzymu
centralne pomieszczenie w kształcie prostokąta, wokół którego rozmieszczone były pokoje mieszkalne. Najczęściej z otworem w dachu (
compluvium
) i zbiornikiem na wodę deszczową (
impluvium
), którą później (w czasach
Republiki
) zastąpiono
fontanną
.
Dach
wsparty był na
kolumnach
, a wnętrze ozdobione zielenią, posągami,
mozaikami
– zwłaszcza dno zbiornika na wodę,
ściany
pokrywano malowidłami lub
stiukami
. W atrium umieszczano kapliczkę – lararium – poświęconą duchom opiekuńczym
larom
oraz podobizny przodków. Było to miejsce, gdzie koncentrowało się życie rodzinne, przyjmowano interesantów.
Marcus Vitruvius Pollio (
Witruwiusz
) architekt i konstruktor rzymski z I w.p.n.e. autor traktatu „O architekturze ksiąg dziesięć” (De architectura libri X) opisał i podzielił atrium na:
- toscanicum – atrium etruskie, toskańskie – utworzone przez
pastady
z wysuniętymi do wnętrza okapami, dach oparty był na dwóch belkach i nachylony z czterech stron do wewnątrz,
- displuviatum – odmiana toscanicum, dach odchylony na zewnątrz tworzy compluvium w kształcie prostokątnej
latarni
- tetrastylum – dach z compluvium był podparty w narożnikach czterema kolumnami,
- corinthium – atrium korynckie – dach z compluvium był podparty większą ilością kolumn
- testudinatum – atrium przykryte dachem (bez compluvium)
Wczesne chrześcijaństwo
W okresie
wczesnego chrześcijaństwa
dziedziniec poprzedzający
kościół
, otoczony
krużgankami
lub
portykiem
, pełnił rolę
narteksu
. W atrium znajdowała się studnia lub zbiornik wody przeznaczony do ablucji.
Współczesność
We współczesnej architekturze jako atrium określa się dziedziniec domów w zabudowie dywanowej (domy atrialne), a także zadaszony
szklanym
przekryciem dziedziniec w
budynkach biurowych
i usługowych.
Źródła
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 16. .
Zobacz też