|
Gregorianki
GregoriankiGregorianki, dawne święto szkolne obchodzone w dniu
12 marca
, w dzień
św. Grzegorza Wielkiego
,
papieża
,
patrona
szkół podstawowych
. Według
Ryszarda Gansińca
, który poświęcił Gregoriankom obszerne studium[1], zwyczaj powstał w
XV wieku
w
Alzacji
jako dzień, w którym jednocześnie żegnano
abiturientów
i witano pierwszoklasistów. Obchody rozpoczynało uroczyste
nabożeństwo
szkolne, po której odbywał się pochód maskowy połączony z
kwestą
na rzecz przyszłorocznego święta, a na koniec uczta z występami. Stałym punktem programu był występ tzw. "biskupa żakowskiego", który wygłaszał komiczne, rymowane najczęściej "kazanie". W
Polsce
gregorianki przyjęły się w
XVI wieku
i były obchodzone do II połowy
XIX wieku
. Z roku
1889
pochodzi opis uroczystości "Gregoły", zorganizowanej w
Żołyni
koło
Rzeszowa
przez miejscowego nauczyciela[2]. Wstępem do przeplatanej występami żakowskimi uczty była "
oracja
" "biskupa": "Szanowne państwo! Powiadumu wum racyjo, mam na brzuchu wielko turbacyjo, powiedziałbym jeszcze, ale mi się jeść chce!". W czasie występów często recytowano wiersze
Kochanowskiego
. Święto zanikło z końcem
XIX wieku
, ale przetrwało jeszcze jakiś czas w postaci fragmentów kolęd i pastorałek czy zapomnianych dzisiaj przysłów (np. ubrać się jak na jakie gregorianki), a nawet podarunków na św. Mikołaja[3]. Zobacz teżPrzypisy- ↑ R.Gansiniec, Gregorianki, [w:]
Pamiętnik Literacki
1954, ss.385-426
- ↑ M.Cisek, Materiały z miasteczka Żołyni pod Przemyślem,
ZWAK
1889, t. XII, ss.64-66
- ↑ J.Krzyżanowski, Mądrej głowie dość dwie słowie, Warszawa 1958
Bibliografia
Inne hasła zawierające informacje o "Gregorianki":
Grzegorz I
...
Andrzejki
...
Gregorianki
GregoriankiDzień
12 marca
Typ świętadawniejsze
szkolne
Zwyczajeuroczyste
nabożeństwo
szkolne, pochód maskowy połączony z kwestą, uczta ...
Kategoria:Święta
...
12 marca
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Gregorianki":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|
|
|
|