Aman (wywiad)
Aman (wywiad)Aman (
hebr.
אמ"ן; skrót od אגף המודיעין, Agaf ha-Modi'in, Zarząd Wywiadu Wojskowego) - Agencja Wywiadu Wojskowego
Izraela
utworzona w maju
1948
jako Departament Wydziału Operacyjnego Sztabu Generalnego, podlegająca Szefowi Sztabu Głównego
Sił Obronnych Izraela
, kontrolowana bezpośrednio przez ministra obrony. Utworzenie wywiadu wojskowego w IzraeluW
1953
podniesiony do rangi wydziału otrzymał oficjalną nazwę Aman (Afaf Modi'in - skrzydło informacyjne). Aman nie jest powszechnie znany jak
Mossad
, lecz jest jedną z największych agencji wywiadowczych w
Izraelu
, zatrudniając około 7 tys. pracowników wojskowych i cywilnych. Jego wkład w sukcesy wywiadowcze państwa żydowskiego jest bardzo ważny i znaczny. Dysponowali najnowocześniejszym wyposażeniem, jak skomplikowane urządzenia podsłuchowe, zdalnie sterowane samochody. Dwóch z najskuteczniejszych agentów
Izraela
Eli Cohen
i
Wolfgang Lotz
, choć swoje sukcesy odnieśli pracując dla
Mossadu
, zostali zwerbowani i byli wychowankami Amanu (inne źródła podają że
Eli Cohen
został zwerbowany przez
Mossad
). Aman zajmuje się zdobywaniem przetwarzaniem informacji wojskowych,
geograficznych
i
elektronicznych
, dotyczących przede wszystkim państw arabskich. Schemat organizacyjny AmanuPoczątkowo w strukturze organizacyjnej występowały m.in następujące piony - Departament Zbierania Danych - zdobywanie informacji wywiadowczych
- Wydział Polityczny - organizowanie wywiadu agenturalnego
- podlegała mu także tzw. Jednostka 131 zajmująca się prowadzeniem tzw. tajnych, długofalowych operacji w państwach arabskich, przygotowywanie agentów nielegalnych, (śpiochów).
- Departament ds. Wrogiej Działalności Terrorystycznej (Mador Faha) - infiltracja środowisk palestyńskich
- Wydział Libański
- Departament Bezpieczeństwa Polowego - kontrwywiadowcze zabezpieczenie armii Izraelskiej i obiektów wojskowych, oraz ochrona
- tejemnic wojskowych
- Wydział Cenzury Wojskowej - kontrola informacji w środkach masowego przekazu
- Departament Informacyjno-Analityczny - gromadzenie danych wywiadowczych i opracowywanie informacji zbiorczych
- Jednostka Bezpieczeństwa Łączności Polowej - nasłuch radiowy, dekryptaż
- Departament Badań i Rozwoju (Machleket Meszar)
- Wydział Kontaktów Międzynarodowych utw.1955 (Hamadar Habeinleumi) - m.in koordynacja działań attachés wojskowych w Izraelu,
- przedstawicielstwach zagranicznych, oraz współpraca z wywiadami wojskowymi USA i
- Wielkiej Brytanii i Francji
- Departament Naukowo-Techniczny - produkcja środków techniki operacyjnej, oraz szyfry własne
- Sekcja Techniczna utw.1955 (Hamadar Hatemi) - badania nad bronią radziecką
- Jednostka Rozpoznawcza Sztabu Generalnego utw 1957 (Sayereth Matkal) - super tajna jednostka sztabu Generalnego IDF, będąca w dyspozycji Amanu
W późniejszych latach organizacja przedstawiała się- - Departament I (Machlekat Hahaka) - produkcja
- Departament II (Haman) - korpus wywiadowczy
- Departament III - stosunki zagraniczne, bezpieczeństwo polowe
- Departament IV - cenzura wojskowa
- Oddział Regionalny
- Oddział Funkcjonalny - sprawy ekonomiczne na Bliskim Wschodzie
- Oddział Akt
Doświadczona kadraWielu oficerów Amanu wywodziło się z
OSS
i
SIS
oraz służyło w
SOE
, operując na tyłach wroga w
Afryce Północnej
i innych rejonach objętych okupacją
państw Osi
. Niepomyślne początki (skandale i afery)Początki Amanu nie były zbyt pomyślne. Trzech z czterech pierwszych szefów agencji zostało zdymisjowanych za skandale, które jeden po drugim głośno wybuchały w nowo utworzonej agencji. - Pierwszy szef Amanu
Isser Be'eri
zdymisjowany został w
1949
, po tym jak skazał na śmierć Meira Toubiansky'ego, Żyda podejrzanego o szpiegostwo dla Brytyjczyków.
- W
1955
ze stanowiska szefa Amanu musiał zrezygnować płk. Binjamin Gibli - powodem jego dymisji była nieudana akcja sabotażowa w
Egipcie
.
- Jego następca, generał Jehoszafat Harkabi, został zdymisjowany w
1959
za fatalne zorganizowanie mobilizacji rezerwistów
Sił Obronnych Izraela
, co miało szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa
Izraela
.
Dyrektorzy Amanu-
Isser Be'eri
1948-1949
- pułkownik –
Chaim Herzog
1949-1950
- pułkownik – Binjamin Gibli 1950-1955
- generał major – Jehoszaft Harkabi 1955-1959
- generał major –
Chaim Herzog
1959-1962
- generał major –
Meir Amit
1962-1963
- generał major – Aharon Jariv 1964-1972
- generał major – Eliahu Zeira 1972-1974
- generał major – Szlomo Gazit 1974-1978
- generał major – Jehoszua Saguy 1979-1983
- generał major –
Ehud Barak
1983-1985
- generał major – Amnon Szahak (Lipkin) 1986-1991
- generał major – Uri Saguy 1991-1995
- generał major – Mosze Ja'alon 1995-1998
- generał major – Amos Malka 1998-2002
- generał major – Aharon Zeevi-Farkash 2002-2005
- generał major – Amos Yidlin 2005 (obecny)
Źródła- Normam Polmar, Thomas B. Allen, Księga szpiegów. Encyklopedia, Wyd. Magnum, Warszawa 2000, ss. 702. (hasło "Aman" na s. 18-19)
- Samuel M. Katz, AMAN. Wywiad wojskowy Izraela, Wyd. Bellona, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 1999, ss. 391. Seria: Kulisy Wywiadu i Kontrwywiadu, ,
- Gordon Thomas, Szpiedzy Gideona. Tajna historia Mossadu, Wyd. Magnum, Warszawa 2000, ss. 364.
- Guido Knopp, Elita szpiegów, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2004, s. 216. Seria: Kulisy Wywiadu i Kontrwywiadu,
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Aman (wywiad)":
Dziady (zwyczaj)
...
Nadciśnienie tętnicze
...
Linz
...
Gall Anonim
...
Tradycja Apostolska
...
Edyta Bartosiewicz
...
Michał Rożek
...
Józef Kowalczyk
...
Delegatura Rządu na Kraj
...
Hemofilia
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Aman (wywiad)":
Rozprawa z rozprawką (plansza 2)
...
211a Rzeczpospolita na arenie międzynarodowej w dwudziestoleciu międzywojennym (plansza 11)
...
218a Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 15)
...
|