Trójwymiarowa struktura erytropoetyny
Erytropoetyna (skrót EPO,
ATC
:
B 03 XA 01
) –
glikoproteinowy
hormon peptydowy
, którego główną funkcją jest stymulacja różnych etapów
erytropoezy
, co prowadzi do zwiększenia produkcji erytrocytów przez
szpik kostny
.
Erytropoetyna produkowana jest w
wątrobie
i
nerkach
. U zwierząt
gen
odpowiedzialny za wytwarzanie erytropoetyny w nerkach zlokalizowano w
komórkach interstycjalnych
[1].
Erytropoetyna wywiera swoje działanie poprzez połączenie ze specyficznym receptorem erytropoetynowym (EpoR).
Prawidłowe stężenie endogennej erytropoetyny u ludzi wynosi 6–32 µg/ml. Rytm dobowy wykazuje najwyższe wartości w godzinach nocnych i najniższe w godzinach porannych.
Zwiększenie produkcji erytropoetyny następuje w wyniku spadku utlenowania
krwi
płynącej w tętnicach nerkowych. Erytropoetyna wpływa na
komórki macierzyste
szpiku kostnego
, zwiększając produkcję prekursorów komórek szeregu czerwonokrwinkowego, a zatem zwiększając wytwarzanie
erytrocytów
.
Rola jaką odgrywa erytropoetyna w mózgu i macicy nie została wyjaśniona.
Spadek produkcji erytropoetyny następuje w przebiegu przewlekłej
mocznicy
, nadmierne wytwarzanie spotyka się m.in. w
zwyrodnieniu wielotorbielowatym nerek
.
Erytropoetyna jest stosowana jako
lek
u pacjentów chorujących na niewydolność nerek (głównie u pacjentów
dializowanych
), w
hematologii
, a także jako lek pomocniczy w
onkologii
.
Działanie erytropoetyny wykorzystywane jest, niezgodnie z prawem[2], także przez sportowców jako środek dopingowy. EPO podnosi utlenowanie krwi, przez co
mięśnie
są zdolne do zwiększonego wysiłku.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ LO. JACOBSON, E. GOLDWASSER, W. FRIED, L. PLZAK. Role of the kidney in erythropoiesis.. „Nature”. 179 (4560), ss. 633-4 (1957).
PMID 13418752
.
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu z dnia 25 stycznia 2002 r. w sprawie zatwierdzenia listy zakazanych środków farmakologicznych i metod uznanych za dopingowe.
M.P. z 2002 r. Nr 7, poz. 138
s. 644