Western European Union Union de l'Europe occidentale Unia Zachodnioeuropejska |
|
|
Członkowie | 10 +6 członków stowarzyszonych +5 obserwatorów +7 partnerów stowarzyszonych |
Utworzenie |
17 marca
1948
|
Rozwiązanie |
31 marca
2010
|
Unia Zachodnioeuropejska (UZE) (
ang.
Western European Union - WEU) – została utworzona na mocy tzw. Układów Paryskich z
23 października
1954
, które po zakończeniu procesu ratyfikacji weszły w życie
5 maja
1955
przekształcając tym samym powstałą w
1948
Unię Zachodnią
grupującą
Francję
,
Wielką Brytanię
i kraje
Beneluksu
. Rozwiązana
31 marca
2010
decyzją państw członkowskich z uwagi na wejście w życie
Traktatu lizbońskiego
. Działalność organizacji zostanie całkowicie wygaszona do
30 czerwca
2011
[1].
Z założenia miała pełnić wszystkie zasadnicze funkcje
EWO
poza integracyjną. Zrezygnowano więc - głównie za sprawą
Wielkiej Brytanii
– z ponadpaństwowego charakteru nowo utworzonej instytucji. Jednakże, podobnie jak w przypadku
Traktatu Brukselskiego
i ta organizacja nie odegrała znaczącej roli. Działania gospodarcze były bowiem podejmowane w ramach
OEEC
natomiast centrum aktywności wojskowej stało się
NATO
. Jednakże klauzula natychmiastowej i bezwarunkowej pomocy militarnej w wypadku agresji na któregoś z członków UZE a także każdej innej, jaką tylko państwa członkowskie dysponują, wykraczała daleko poza zobowiązania podjęte przez sojuszników w ramach
NATO
, gdzie artykuł 5
Traktatu Północnoatlantyckiego
mówi, iż w razie ataku na któregoś z sojuszników państwo członkowskie paktu:
„
udzieli pomocy Stronie lub Stronom tak napadniętym (…) podejmując (...) akcję, jaką uzna za konieczną, nie wyłączając użycia siły zbrojnej.
”
Mimo tego UZE stała się organizacją bez żadnych funkcji operacyjnych, która nie odegrała prawie żadnej roli z jednej strony nie chcąc dublować uprawnień
NATO
, z drugiej stając się faktycznie niezobowiązującym forum wymiany sprawozdań na temat potencjału sił narodowych, często i tak nieaktualnych. Obecnie w jej skład wchodzi 10 państw:
Wielka Brytania
,
Francja
,
Niemcy
,
Belgia
,
Holandia
,
Luksemburg
,
Włochy
,
Grecja
,
Hiszpania
i
Portugalia
, ponadto 6 państw posiada tzw. status członka stowarzyszonego, 7 - stowarzysznego partnera, a 5 - obserwatora.
UZE jest organizacją polityczno-obronną. Do momentu powstania
UE
nie odgrywała większej roli. Na mocy
Traktatu o Unii Europejskiej
uznano UZE za zbrojne ramię Wspólnoty, przyjmując jako dalekosiężny cel
UE
utworzenie wspólnej armii europejskiej. Jednakże w
Traktacie z Nicei
usunięto przepisy o UZE jako integralnej części unijnych procesów integracyjnych o charakterze polityczno-obronnym.
W latach 90. stała się bardziej aktywna, czego przejawem było stworzenie
Korpusu Europejskiego
, zacieśnianie współpracy z
NATO
i zaproszenie do współpracy na prawach partnera stowarzyszonego państw stowarzyszonych z
Unią Europejską
i ubiegających się o członkostwo w tej organizacji.
Na szczycie Rady Europejskiej w Helsinkach w 1999 roku postanowiono o wygaszeniu UZE i przeniesieniu jej kompetencji do nowotworzonych struktur Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (WEPBiO) w ramach Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (
WPZiB
).
Przypisy