M46, M47, M48, M60 Patton – seria
amerykańskich
czołgów podstawowych
stanowiących główne wyposażenie wojsk pancernych armii amerykańskiej w czasie wojen w
Korei
i
Wietnamie
. Czołgi zostały nazwane na cześć generała
George'a Pattona
, dowódcy 3. armii amerykańskiej w czasie
II wojny światowej
i jednego z pierwszych zwolenników broni pancernej.
M46
Pierwszym modelem czołgu z serii nazwanej imieniem generała Pattona był przejściowy model
M46 Patton
, stanowiący rozwinięcie czołgu
M26 Pershing
. Zasadnicze zmiany w stosunku do M26 dotyczyły nowego, lepszego silnika i układu przeniesienia napędu, który, ze dalszymi modyfikacjami, pozostał wspólny dla całej rodziny czołgów.
M47
Prace nad nowym czołgiem mającym zastąpić M46, rozpoczęły się w październiku 1950. Nowa konstrukcja została uzbrojona w armatę 90 mm w nowo opracowanej wieży, natomiast z braku czasu zastosowano kadłub wywodzący się z czołgu M46 (i pośrednio M26). Produkcja seryjna czołgu M47 rozpoczęła się w
1952
i zbudowano 8676 sztuk.
M48
W kolejnej wersji, po zmianie przede wszystkim konstrukcji
wieży
oraz przedniej części kadłuba, czołg otrzymał nazwę M48 Patton.
W porównaniu z amerykańskimi czołgami II wojny światowej, była to zupełnie nowa konstrukcja, ze znacznie grubszym opancerzeniem oraz o dużo większych gabarytach niż dotychczasowe amerykańskie czołgi średnie. Właśnie wymiary czołgu były jego dużą wadą. Pojazd był niezwykle wysoki (przeszło 3 metry) - o prawie metr więcej niż czołg
T-54
. Duża wysokość powodowała, że czołg był łatwiejszy do zauważenia, łatwiejszy do trafienia oraz stosunkowo wywrotny. W zamian za to oferował wysoki (jak na czołg) komfort załodze. Czołg miał pancerz o grubości do 150 mm (jego przeciwnik
T-54
miał opancerzenie do 200 mm).
W latach
1952
-
59
zbudowano ponad 12.000 egzemplarzy tego czołgu. Pierwsze modele napędzane były silnikiem benzynowym, który łatwo zapalał się, a duże zużycie paliwa ograniczało zasięg czołgu. Tę wersję uznano za nieudaną, w
1959
wszystkie M48 została zmodyfikowane do wersji M48A3 z silnikiem wysokoprężnym.
W połowie lat siedemdziesiątych, opracowany nowy model M48A5 który został uzbrojony w silniejszą armatę 105 mm, używaną już wtedy przez M60. W tym czasie większość M48 została już odstawiona do rezerwy.
Do połowy lat dziewięćdziesiątych wszystkie M48 zostały wycofane ze służby w armii amerykańskiej, są jednak jeszcze używane przez wojska innych krajów.
Użycie bojowe
M48 wzięły udział w wojnie wietnamskiej (używano tam także wariantu M67A2 z
miotaczem ognia
), używane były głównie w roli wsparcia piechoty, dobrze spisując się w tych zadaniach,
M47 i M48 po raz pierwszy starły się z innymi czołgami w
1965
w czasie wojny indyjsko-pakistańskiej. M47/48 w rękach
Pakistańczyków
zostały zdeklasowane przez
indyjskie
Centuriony
(produkcji brytyjskiej) i
Shermany
(amerykańskie czołgi jeszcze z okresu II wojny światowej), ale decydującą role odegrało tu lepsze wyszkolenie i taktyka indyjskich czołgistów.
M48 wzięły także udział w
wojnie sześciodniowej
w
1967
. Na froncie
synajskim
izraelskie
M48 bez problemu sobie poradziły z
egipskimi
T-34
i
T-54
dostarczonymi przez
Związek Radziecki
, ale na
Zachodnim Brzegu
izraelskie Shermany bez problemu poradziły sobie z
jordańskimi
M48, choć i tu decydujące znaczenie miała raczej taktyka i wyszkolenie. Armia izraelska zdobyła około 100 M48 i M48A1, wcielając je później do własnej armii.
M60
- Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .
Źródła
- Tomasz Begier, Dariusz Użycki, Patton Cz.I - M-47 w: nowa Technika Wojskowa nr 2/1999, s. 12
Linki zewnętrzne