Kapusta sitowata
Kapusta sitowata | Gatunek leczniczy |
| Gatunek trujący |
Brassica juncea var. juncea Kapusta sitowata (Brassica juncea (
L.
) Czern.), nazywana także kapustą sarepską lub gorczycą sarepską –
gatunek
rośliny jednorocznej
należący do rodziny
kapustowate
. W stanie naturalnym występuje w Azji (Syberia, Chiny), w
Europie Wschodniej
i w Ameryce Północnej[2]. Jest rośliną uprawianą, czasami dziczeje (
ergazjofigofit
). Status gatunku we
florze Polski
:
efemerofit
[3]. Morfologia-
Łodyga
- Jest mocno rozgałęziona i osiąga wysokość do 1 m. Cała pokryta jest woskowym nalotem, tak, że ma siny kolor.
-
Liście
- Dolne liście są duże, lirowatego kształtu i kędzierzawe, górne, mniejsze, są zazwyczaj niepodzielone.
-
Kwiaty
-
Kielich
4-działkowy,
korona
4-płatkowa, żółtego koloru. Ma 6
pręcików
i 1
słupek
, dojrzewają równocześnie. Okres kwitnienia: VI-VII. Jest
owadopylna
lub
samopylna
.
-
Owoc
- Długa
łuszczyna
zawierająca w środku żółte lub brązowe
nasiona
. Utrzymuje się na roślinie dłużej, niż u
gorczycy białej
i
gorczycy czarnej
. Jej nasiona mają gorzki i piekący
smak
, od którego pochodzi jej zwyczajowa nazwa gorczyca. Smak ten zawdzięcza składnikowi o nazwie synalbina.
Zastosowanie-
Roślina uprawna
. Najwięcej gorczycy uprawia się w:
Danii
,
Francji
,
Wielkiej Brytanii
i krajach
Beneluksu
. Z nasion gorczycy wytwarza się wysokiej jakości olej (ma on zdolność pochłaniania wszelkich
zapachów
). Przede wszystkim jest jednak wykorzystywana do produkcji
musztardy
oraz jako
przyprawa
do przyprawiania wędlin, marynat, maseł ziołowych,
majonezów
i surówek. Nasiona gorczycy dodaje się do kiszonych warzyw. Są też składnikiem pieprzu ziołowego.
-
Roślina lecznicza
. Surowcem leczniczym są nasiona Semen Sinapis albae (Semen Erucae). Zawierają one olejki eteryczne,
glikozydy
,
tłuszcze
,
białka
,
sole mineralne
, szczególnie dużo
siarki
. Gorczyca jest środkiem szeroko stosowanym w lecznictwie. Nasiona gorczycy mają silne własności drażniące, na skórę działają rozgrzewająco i odpromieniowująco. W tym celu stosuje się okłady w postaci plastrów nasyconych zmielonymi ziarnami gorczycy lub spirytusem gorczycowym. Okłady takie stosuje się przy dolegliwościach
reumatycznych
, na
przeziębienia
,
zapalenie płuc
, korzonków nerwowych, na
dusznicę bolesną
. Wykazują dużą skuteczność. Olejek gorczyczny używa się do płukania
gardła
i
migdałków
, jest też składnikiem wielu maści.
Choroby i szkodniki- Plantacje gorczycy atakowane są przez podobne choroby i szkodniki, jak plantacje rzepaku, a mianowicie: mączniak rzekomy, zgorzel siewek, cylindrosporioza, zgnilizna twardzikowa. Zapobiega się szerzeniu tych chorób i szkodników przez
płodozmian
, stosowanie kilkuletnich przerw w uprawie roślin kapustnych na danym polu. Zwalcza się je metodami chemicznymi.
Ciekawostki- Mimo że jest rośliną jadalną (jako
przyprawa
) i leczniczą, jest też bardzo niebezpieczna dla zdrowia przy niewłaściwym użyciu. Przedawkowanie przy spożyciu ustnym może spowodować podrażnienie żołądka, uszkodzenie
wątroby
,
nerek
i dróg moczowych. U kobiet może spowodować silne przekrwienie
macicy
i
poronienie
. Wdychanie olejku gorczycznego może spowodować oparzenie błon śluzowych gardła, krtani i uszkodzenie układu oddechowego poprzez porażenie jego mięśni gładkich.
- Gorczyca używana jest od tysięcy lat. W
średniowieczu
była przyprawą dostępną tylko dla bogatych.
- Gorczyca jest hiperakumulatorem złota, w sprzyjających warunkach akumulacja złota osiąga 10 g złota na tonę suchej masy[].
Zobacz teżPrzypisy Bibliografia- Anna Mazerant-Leszkowska: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. .
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. .
- Przegląd Geologiczny, vol. 53, nr 10/1, 2005
Inne hasła zawierające informacje o "Kapusta sitowata":
Oddychanie komórkowe
...
Wigilia Bożego Narodzenia
...
Sopot
...
Konserwacja żywności
...
Stutthof (KL)
...
Michel Foucault
...
Miedź
...
Sushi
...
Rzepak
...
Wyspy Owcze
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kapusta sitowata":
002. Odmiana czasowników słabych w języku niemieckim. Czas teraźniejszy. Präsens. (plansza 5)
...
Budowa komórki eukariotycznej - część VII - system wakuolarny (plansza 6)
...
˝Pan Tadeusz˝ A. Mickiewicza - spacer po Soplicowie i okolicach (plansza 7)
...
|