Salwinia pływająca
Salwinia pływającaSalwinia pływająca (Salvinia natans) –
paproć
wodna, jedyny przedstawiciel tego
rodzaju
i
rodziny
salwiniowatych
rosnący w stanie dzikim w Polsce, gdzie występuje niezbyt często w zbiornikach wodnych na
niżu
. Inne gatunki tego rodzaju spotykane są w tropikach, gdzie zarastają niekiedy zwartym kobiercem powierzchnię wód. RozmieszczenieGatunek szeroko rozpowszechniony w
Eurazji
. Najdalej na wschodzie występuje na
Jawie
,
Półwyspie Malajskim
, w
Chinach
i
Japonii
. Zasięg obejmuje całą Azję od Syberii na północy (sięga 58° N), do
Indii
na południu. Przez Bliski Wschód sięga do krajów Afryki północnej oraz Europy. Tu gatunek ten spotykany jest głównie w południowo-wschodniej i centralnej części kontynentu. Północna granica zasięgu przebiega przez
Białoruś
,
Polskę
i
Niemcy
. Na zachodzie gatunek ten sięgał po
Hiszpanię
,
Francję
i
Belgię
[2], przy czym w dwóch ostatnich krajach, gatunek ten już wymarł[3]. Salwinia pływająca zawleczona została także do
Ameryki Północnej
, gdzie wystepuje w północno-wschodnich stanach
USA
. Na
Florydzie
jest gatunkiem zakazanym do uprawy ze względu na możliwość zawleczenia inwazyjnego[4]. W Polsce gatunek najwięcej stanowisk ma na
Śląsku
Górnym i Dolnym oraz wzdłuż dolin
Odry
i
Wisły
. Poza tymi obszarami notowany jest bardzo rzadko[5]. MorfologiaSporokarpy (rośliny odwrócone) - Pokrój
- Pędy osiągają 3-10 (20) cm długości i pływają na powierzchni wody.
-
Liście
- Ułożone w okółkach po trzy i wykształcone dwojako (
heterofilia
): rosnące w parach liście nawodne są płaskie i eliptyczne, liść podwodny jest pocięty na 3-8 nitkowate odcinki przypominające
korzenie
. Liście pływające mają 5-15 mm długości, do 10 mm szerokości i osadzone są na krótkich ogonkach. U nasady sercowate, na szczycie czasem wycięte. Na powierzchni tych liści wyraźnie widoczny jest nerw środkowy, poza tym powierzchnia pokryta jest brodawkowatymi wypukłościami osiągającymi 0,8 mm wysokości, z których wyrastają 3-4 wielokomórkowe, łukowato zagięte włoski. Włoski te utrzymują powietrze przy powierzchni liścia, dzięki czemu woda jej nie zwilża.
Zarodnie
(makro- i mikrosporangia) zebrane są w kupki zamknięte w kulistym tworze zwanym sporokarpem o średnicy do 3 mm. Makro- i mikrosporangia znajdują się w różnych sporokarpach, które jednak mają taki sam wygląd.
Zawijka
sporokarpów otacza całkowicie zarodnie i jest dwuwarstwowa. Między warstwami zawijki znajduje się przestwór powietrzny ułatwiający unoszenie się paproci na powierzchni wody[6]. Sporokarpy wykształcają się w liczbie 3-8 u nasady liścia podwodnego.
-
Korzeń
- Brak, jego funkcje przejmuje jeden z liści z każdego okółka.
- Gatunki podobne
- W ofercie handlowej często mylony z podobną Salvinia minima, nierzadko także z mniej podobnymi innymi gatunkami tego rodzaju.
Biologia i ekologiaSalwinia pływająca jest rośliną
jednoroczną
i różnozarodnikową, dlatego w jednych sporokarpach powstają
zarodniki
żeńskie, w innych męskie. Zarodnikowanie następuje w miesiącach od sierpnia do października, po czym pędy zamierają. Włoski na powierzchniach liści odłamują się i roślina opada na dno zbiornika. Sporokarp stanowiący formę przetrwalnikową rośliny spędza zimę leżąc na osadach dennych. Po rozpadnięciu się jego ścian zarodniki wypływają na powierzchnię wody, gdzie powstają
przedrośla
. Po zapłodnieniu powstaje na przedroślu zarodek, z którego wyrasta nowa roślina. W ciągu sezonu wegetacyjnego rozmnaża się przez podział pędu.
2n
= 8, 18. Gatunek ten występuje głównie w wodach stojących - w
starorzeczach
, stawach, rowach, wchodząc w skład
zbiorowisk
pleustonowych
. Na obszarach upraw
ryżu
pojawia się czasem masowo na polach ryżowych. Traktowany jest jako wskaźnik spokojnej wody[7]. Liczebność jej w kolejnych latach wykazuje bardzo duże wahania, w niektórych latach pojawia się masowo zarastając rozległe przestrzenie akwenów.
Gatunek charakterystyczny
dla zespołu Spirodelo-Salvinietum natantis[8]. Salwinia jest bardzo chętnie zjadana przez ptaki wodno-błotne[7]. Zagrożenia i ochronaSalwinia pływająca jest w Polsce
rośliną chronioną
ściśle. Roślina umieszczona na
Czerwonej listy roślin i grzybów Polski
(2006)[9] w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia V). Gatunek ten jest rzadki w wielu obszarach Europy, w Słowenii, Włoszech i na Ukrainie uznany za zagrożony[10]. Zagrożenie dla niego stanowi zanieczyszczenie wód, wysychanie zbiorników, regulacja rzek związana z niszczeniem starorzeczy. ZastosowanieZe względu na rzadkość występowania i ochronę prawną w Polsce jest w zasadzie pozbawiona zastosowań praktycznych. Bywa czasem spotykana w
akwariach
, do których trafia wraz z odłowionym
planktonem
. Bywa hodowana w stawach i oczkach wodnych, zwłaszcza poza Polską. UprawaNadaje się do uprawy w zbiornikach słonecznych lub w półcieniu. W przypadku zbytniego namnożenia się - nadmiar osobników wyłowić siatką. W regionach z mroźnymi zimami, należy wyłowić przed zimą przynajmniej część osobników z oczka wodnego i przechować w płytkim zbiorniku (np. akwarium) usytuowanym w miejscu jasnym i nie narażonym na mróz. Problemu nie stanowią w uprawie szkodniki i choroby[11]. Przypisy- ↑ Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf:
A classification for extant ferns
(
ang.
). Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2009-11-13].
- ↑
Salvinia natans (L.) All.
(
ang.
). USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN) (Online Database). [dostęp 6 października 2008].
- ↑ T.G. Tutin (red.): Flora Europaea Volume 1. Cambridge: Cambridge at the University Press, 1964.
- ↑
Salvinia natans (L.) All.
(
ang.
). PLANTS Profile. [dostęp 6 października 2008].
- ↑ Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. .
- ↑ Irena Rejment-Grochowska: Cykle rozwojowe roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.
- ↑ 7,0 7,1 S. Bernatowicz, P. Wolny: Botanika rybacka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1969.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. .
- ↑ M.M. Richerson, C.C. Jacono:
Salvinia natans - understanding this unique Salvinia species
(
ang.
). U.S. Geological Survey. [dostęp 7 października 2008].
- ↑
Salvinia natans
(
ang.
). Missouri Botanical Garden. [dostęp 11 października 2008].
Bibliografia- S. Kłosowski, G. Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2001. .
- Z. Podbielkowski, H. Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982. .
- Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2003. .
Inne hasła zawierające informacje o "Salwinia pływająca":
Planula
...
Perkoz dwuczuby
...
Salwinia pływająca
Salwinia pływająca
Systematyka
Domena
:
eukarionty
Królestwo
:
rośliny
Podkrólestwo
:
naczyniowe
Klad
:
monilofity
Klasa
:
paprocie
Rząd
:salwiniowce
Rodzina
:
salwiniowate
Rodzaj
:
salwinia
Gatunek
:Salwinia pływająca
Nazwa systematyczna
Salvinia natans (L.) All.Fl. pedem. 2:289. 1785
Synonimy
Marsilea natans L.Kategoria ...
Jednostka
...
Bitwa stalingradzka
...
Baza wojskowa
...
Baza
...
Wątrobowce
...
Śródziemie
...
Aldrowanda pęcherzykowata
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Salwinia pływająca":
001. Paprotniki (plansza 21)
...
Paprotniki (plansza 8)
e height=380 width=770 >
Paprocie
narzecznica samcza
orlica pospolita
paprotka zwyczajna
podrzeń żebrowiec
Salwinia pływająca
długosz królewski
...
001. Paprotniki (plansza 14)
...
|