Carcassonne (
prowan.
Carcassona) – miasto i gmina we
Francji
,
prefektura
departamentu
Aude
.
Położone jest w
Langwedocji
, dawnej
prowincji
, przy drodze łączącej
Pireneje
z
Masywem Centralnym
. Jest oddalone o 90 km na południowy wschód od
Tuluzy
. Liczba mieszkańców: 46 216
2006
. Według danych na rok 1990 gęstość zaludnienia wynosiła 668 osób/km² (wśród 1545 gmin
Langwedocji-Roussillon
Carcassonne plasuje się na 6. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 24.).
W nowszej części miasta (Ville), leżącej po drugiej stronie rzeki Aude, wyrabia się buty, gumę i
tekstylia
. Carcassonne jest także centrum znaczącego obszaru uprawy
winorośli
. Jednak większą część dochodów miasto uzyskuje dzięki ruchowi turystycznemu związanemu z
fortyfikacjami
(Cité). Carcassonne odwiedza corocznie około 3 miliony turystów.
Historia
Pierwsze ślady osadnictwa w rejonie Carcassonne są datowane na 3500 lat p.n.e. Około
800 p.n.e.
wzgórze Carsac było już ważnym ośrodkiem handlu.
Carcassonne stało się ważnym punktem strategicznym, gdy Rzymianie ufortyfikowali wierzchołek wzgórza około 100 p.n.e., a później obrali je za stolicę kolonii Julia Carsaco (potem Carcasum). Główna część północnych wałów obronnych pochodzi z tamtych czasów.
W
VI wieku
Carcassonne zostało przejęte przez
Wizygotów
, którzy następnie rozbudowali fortyfikacje (stojące tu po dzisiejsze czasy). Wizygotom udało się odeprzeć ataki
Franków
, jednak w
724
Carcassonne uległo
Saracenom
. W
759
, na rzecz Franków, odbił je
Pepin Krótki
.
Dzięki małżeństwu, w
1067
Carcassonne stało się własnością Raimonda Rogera Trencavela, wicehrabiego
Albi
i
Nîmes
. W kolejnych stuleciach rodzina Trencavel koligaciła się z dynastiami
Barcelony
i
Tuluzy
. Zbudowała Château Comtal (zamek) i
bazylikę
Saint-Nazaire.
Carcassonne stało się słynne dzięki roli jaką odegrało w trakcie krucjaty przeciw
albigensom
, gdy miasto stało się ich warownią. W sierpniu
1209
armia pod wodzą
Simona de Montforta
zmusiła mieszkańców do poddania się. Montfort został nowym wicehrabią, a Trencavela zamordowano. Montfort wzmocnił też fortyfikacje, a Carcassonne stało się twierdzą graniczną między Francją i
Aragonią
.
W
1240
syn Trencavela wielokrotnie próbował, bezskutecznie, odbić domenę rodu. W
1247
miasto poddało się rządom królestwa francuskiego i
Ludwik IX
ufundował nową część miasta po drugiej stronie rzeki
Aude
. On i jego następca,
Filip III
, zbudowali zewnętrzne wały obronne. Według opinii współczesnych twierdza była nie do zdobycia.
Podczas
wojny stuletniej
, w
1355
,
Czarnemu Księciu
(Edwardowi) nie udało się zdobyć Carcassonne, chociaż jego piechota zniszczyła dolne miasto. W
1659
, zgodnie z zapisem
pokoju pirenejskiego
,
Roussillon
, zaanektowane przez Francję, stało się jej prowincją. Odtąd znaczenie militarne Carcassonne zmalało, o fortyfikacje przestano dbać, a miasto stało się głównie ośrodkiem wymiany handlowej i produkcji tekstyliów.
Z czasem ufortyfikowana część Carcassonne uległa takiemu zaniedbaniu, że rząd francuski zaczął poważnie rozważać całkowite rozebranie twierdzy. Oficjalna decyzja została podjęta w
1849
, ale spotkała się z gwałtowną reakcją. Historyk Jean Pierre Cros-Mayrevielle i pisarz
Prosper Mérimée
poprowadzili kampanię na rzecz odbudowania fortecy jako historycznego pomnika. Jeszcze w tym samym roku prace rekonstrukcyjne zlecono architektowi
Eugène Viollet-le-Duc
. Dzisiejszy wygląd twierdzy jest głównie efektem tej dziewiętnastowiecznej rekonstrukcji.
Zabytki
Zabytkowa architektura Carcassonne stanowi największy w Europie średniowieczny kompleks urbanistyczny. Składa się z dwóch części:
- Cité - warownego górnego miasta
- Miasta dolnego (La Ville Basse)
W ramach miasta górnego znajdują się 2 pasma murów, z bramami i barbakanami. Fortecę tworzą fortyfikacje - podwójny pierścień wałów obronnych i 53 wież. Umieszczono ją na
liście światowego dziedzictwa UNESCO
.
Obwód wewnętrzny wznieśli Wizygoci w VI wieku, natomiast zewnętrzny powstał w połowie XIII wieku. Wewnątrz murów znajduje się czworoboczny zamek obronny z XII wieku i
romańsko
-
gotycki
kościół St.Nazaire (
1096
,
1270
-
1320
).
Ze względu na zachowanie względnie dużych fragmentów średniowiecznych murów miejskich i zabudowy "polskim Carcassonne" bywają nazywane m.in.:
Szydłów
w (
województwie świętokrzyskim
),
Biecz
w (
województwie małopolskim
),
Paczków
i
Byczyna
(w
województwie opolskim
),
Chełmno
(w
województwie kujawsko-pomorskim
) oraz
Kożuchów
(w
województwie lubuskim
) .
Znane osoby
Nawiązania w kulturze
Carcassonne jest miejscem akcji w dziele
Jacka Komudy
– "Imię bestii" oraz
Kate Mosse
- "Labirynt".
Źródła
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 32. .
Zobacz też
Linki zewnętrzne