Pierwotna nukleosynteza –
nukleosynteza
, która zachodziła we wczesnej fazie ewolucji
Wszechświata
, w wyniku czego doszło do powstania
jąder atomowych
innych niż
proton
(jądro
wodoru
1H).
Według modelu
Wielkiego Wybuchu
, Wszechświat w początkach swego istnienia miał dużą
gęstość
i
temperaturę
, które systematycznie malały. Pierwotna nukleosynteza zaszła pod koniec
ery leptonowej
, gdy istniały tylko
cząstki elementarne
i
nukleony
(czyli protony i
neutrony
), będące w
równowadze termodynamicznej
. Później, w miarę spadku temperatury Wszechświata, procesy syntezy jądrowej pomiędzy nukleonami doprowadziły do utworzenia jąder
deuteru
2H,
helu
3He i 4He oraz nieznacznych ilości cięższych pierwiastków, jak np.
litu
7Li. Szybki spadek temperatury i gęstości w miarę rozszerzania się Wszechświata spowodował zahamowanie tego procesu. Brak stabilnych jąder o
liczbie masowej
8 praktycznie uniemożliwił powstanie w tym procesie jąder pierwiastków cięższych, niż
beryl
. Pierwiastki o liczbach masowych większych od 8 powstają w wyniku syntezy w
gwiazdach
, wybuchach
supernowych
lub są otrzymywane w
laboratoriach
.
Stosunek zawartości helu, deuteru i litu do zawartości wodoru w obserwowanym Wszechświecie zgadza się z przewidywaniami modelu Wielkiego Wybuchu.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Wykład prof. Sikorskiego w czasopiśmie "Urania – postępy astronomii"