Trzcianka (niem. Schönlanke) to
miasto
w
woj. wielkopolskim
, w
powiecie czarnkowsko-trzcianeckim
, siedziba
gminy miejsko-wiejskiej Trzcianka
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
woj. pilskiego
. Trzcianka należy do
Związku Miast Polskich
Według danych z czerwca 2010r. miasto liczyło 17 233 mieszkańców.
Położenie
Trzcianka leży w północno-zachodniej części
województwa wielkopolskiego
i wraz z
Czarnkowem
tworzy
powiat
. Położona jest w okolicy o dużej lesistości w odległości 95 km od
Poznania
i 110 km od
Gorzowa Wielkopolskiego
.
Trzcianka wspólnie z
Czarnkowem
jest stolicą
powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego
. W mieście krzyżują się drogi:
wojewódzka (północ-południe) nr 178
i
wojewódzka (wsch.-zach.) nr 180
oraz trakt
kolejowy
(wsch.-zach.) z
Bydgoszczy
do
Kostrzyna nad Odrą
. Miasto posiada bezpośrednie połączenia kolejowe min z : Warszawą, Lublinem, Szczecinem, Gorzowem Wielkopolskim, Bydgoszczą, Toruniem, Kutnem, Chojnicami
Nazwa miasta
W momencie nadania praw miejskich w 1731 miejscowość nosiła nazwę Trzciana Łąka. Ze względu na długość uległa ona później uproszczeniu do dzisiejszej formy. Reliktem pierwotnej postaci nazwy jest jednak niemiecka nazwa miasta, Schönlanke, będąca jej fonetycznym przyswojeniem (schön - niem.: "piękny", lub zniekształcone "trzcin", lanke - zniekształcone "łąka").[]
Historia miasta
Według sfałszowanego dokumentu
Bolesława Pobożnego
z 1245, w okolicach obecnego miasta miała istnieć
osada
. Położona miała ona być przy trakcie z
Poznania
do
Kołobrzegu
. Zdaniem niektórych badaczy krzyżowały się tu również drogi lokalne, stąd też jej pierwotną nazwą miało być określenie Rozdróżka. Tyle domysły. Historia
miejscowości
sięga jednak co najwyżej początków XVI wieku.
Prawa miejskie magdeburskie
Trzcianej Łące nadał 3 marca 1731 król Polski
August II Mocny
. Intensywnie rozwinęło się tu osadnictwo niemieckie (sukiennictwo) i żydowskie (handel wełną). W XVIII był to jeden z największych ośrodków
sukienniczych
Wielkopolski
, posiadając ponad 200 warsztatów tkackich. W latach 1738-1755 Trzcianka była własnością
Stanisława Poniatowskiego
(ojca
ostatniego króla Polski
).
W 1772 miasto znalazło się pod zaborem pruskim, by w 1807 wejść w granice Księstwa Warszawskiego. Od 1815 ponownie staje się częścią Prus, a wraz z nimi od 1871 Niemiec. W połowie XIX gdy wybudowano linię kolejową, miasto ożywiło się gospodarczo. Powstało wiele nowych fabryk i zakładów powodując tym samym rozwój miasta. Ze względu na dominację ludności niemieckiej Traktat Wersalski pozostawił w 1919 Trzciankę w granicach Rzeszy. W okresie międzywojennym miasto było stolicą powiatu noteckiego.
27 stycznia 1945 Trzciankę zajęły wojska radzieckie i po 173 latach powróciła ona w granice państwa polskiego. Ludność miasta została wysiedlona do Niemiec i zastąpiona polskimi osadnikami. W 1964 rozebrano wznoszący się na Rynku kościół ewangelicki z l. 1843-1847[].
Gospodarka
Trzcianka jest znaczącym ośrodkiem przemysłowym i usługowym obsługującym tereny dalece wykraczające poza teren powiatu. Miasto jest dobrze zaopatrzone w infrastrukturę techniczną. Wybudowano nowoczesne wysypisko odpadów,
oczyszczalnię ścieków miejskich
o przepustowości 4000 m³, inwestuje się w nowe połączenia drogowe.
W Trzciance są zlokalizowane przedsiębiorstwa z branży handlowej, filie i oddziały banków, towarzystw ubezpieczeniowych i leasingowych. W mieście zlokalizowanych jest kilka sklepów wielkopowierzchniowych.
Warunki naturalne
Miasto leży nad trzema jeziorami
Sarcze
,
Długie (Logo)
,
Okunie
oraz nad rzeką Trzcianką (Trzcinicą). Trzcianka otoczona jest wieloma lasami, które zajmują mniej więcej 75% gminy. Pod miastem znajdują się złoża
węgla brunatnego
.
Edukacja
Szkoły podstawowe
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. W. Broniewskiego
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. M. Kopernika
- Katolicka Szkoła Podstawowa im. Siostry Faustyny Kowalskiej
Gimnazja
- Gimnazjum nr 1 im. Juliusza Słowackiego
- Gimnazjum nr 2 im. Ziemi Trzcianeckiej
- Gimnazjum im. Siostry Faustyny Kowalskiej
Szkoły średnie
- Liceum Ogólnokształcące im. S. Staszica
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. H. Sienkiewicza
- Zespół Szkół Technicznych
Szkoły wyższe
- Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi filia w Trzciance
Kultura
Trzcianka jest centrum kulturalnym w którym wiele się dzieje z zakresu kultury. W mieście istnieją instytucje kulturalno-oświatowe dla mieszkańców miasta i powiatu:
- Trzcianecki Dom Kultury – organizuje wiele przedsięwzięć kulturalnych do których należą m.in. Ogólnopolski Konkurs Fotograficzny "Portret", Dni Trzcianki, Noc Świętojańska, Dożynki Gminne, Przegląd Filmów "Wampiriada", czy też Wielkie Malowanie.
- Młodzieżowy Dom Kultury – organizuje on czas wolny dla dzieci i młodzieży. W MDK działają liczne zespoły wokalne i artystyczne, które osiągają sukcesy na ogólnoposlkich konkursach m.in. Ogólnopolskim Festiwalu "Śpiewolandia".
- Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Trzcianka im. Kazimiery Iłłakowiczówny
- Biblioteka Parafialna
- Kino (sala + projektor)
-
Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. Wiktora Stachowiaka
– dzięki dysponowaniu dwoma obiektami na ul. Żeromskiego, muzeum trzcianeckie oferuje równocześnie pięć wystaw stałych:
- "Dawno temu w Trzciance"
- "W dawnej szkole"
- "Przeszłość Trzcianki w obiektywie"
- "Drogi do Trzcianki"
- "Muzealna galeria"
Muzeum organizuje liczne imprezy, z których najbardziej efektowny jest organizowany w plenerze Piknik Muzealny.
Religia
Kościół Św. Jana Chrzciciela w Trzciance
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:
Zabytki
Mauzoleum żołnierzy radzieckich
- Neobarokowy Kościół św. Jana Chrzciciela z lat 1914 - 1916. Budynek
trójnawowy
,
bazylikowy
z asymetrycznie usytuowaną wieżą.
Ołtarz
główny z pierwszej połowy XVIII wieku w stylu
barokowym
. Dwa ołtarze boczne
rokokowe
z końca XVIII wieku. W środkowym polu ołtarza głównego mieści się neobarokowy obraz
św. Jana Chrzciciela
z końca XIX, a w
nawie
głównej, na jednym z filarów podziwiać można późno
barokową
rzeźbę Chrystusa Króla. W lewym ołtarzu bocznym znajduje się obraz
Matki Bożej
i
św. Jacka Odrowąża
.
- Murowana kapliczka tzw. Boża Męka z 1811 przy ul. Grunwaldzkiej, postawiona na cześć przejść wojsk
Napoleona
- Dom z 1777 przy ulicy Elizy Orzeszkowej
- Budynek Urzędu Miejskiego przy ul. W. Sikorskiego, zaadaptowany w 1854 na ratusz i rozbudowany w 1908
- Gmach Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych, wzniesiony w l. 1913-1915 jako Evangelische Volksschule
- Neogotycki budynek poczty z 1893
- Przebudowane lamusy tkackie przy ul. Mochnackiego – domy przełomu XVIII/XIX
- Dawna rytualna łaźnia żydowska z przełomu XVIII/XIX wieku przy ul. Wita Stwosza 6
-
Późnoklasycystyczny
budynek z przełomu XVIII/XIX, dzisiejsza siedziba
Muzeum Ziemi Nadnoteckiej
, ul. S. Żeromskiego
- Domy kalenicowe z pierwszej połowy XIX przy ul. S. Żeromskiego[]
Pomnikiem jest:
Pomniki Przyrody
to:
- Park pałacowy z pierwszej połowy XVIII wieku o pow. 6,5 ha przy ul. Tetmajera
- Grupa lip drobnolistnych przy ul. Roosevelta
-
Platan klonolistny
o obwodzie pnia 350 cm, obok
obelisk
upamiętniający 250-lecie nadania
praw miejskich
i budowniczych Trzcianki.
Sport
W Trzciance działa 6 klubów sportowych:
- MKS Sapa Lubuszanin z
III ligowym
zespołem piłkarskim (gr. kujawsko-pom. – wielkopolska) założonym w 1948 oraz sekcją podnoszenia ciężarów
- Arto HDU z A-klasowym zespołem piłkarskim
- MKS MDK z sekcjami: szachową, żeglarską i siatkarską (MKS MDK Trzcianka - III liga).
- UKS Kajak – klub kajakowy
- Harcerski Ośrodek Wodny przy MKS MDK Trzcianka z przystanią położoną nad jeziorem Sarcz
- Klub Sportów Motorowych i Motorowodnych Trzcianka
Większe osiedla
- Os. Słowackiego
- Os. Zacisze
- Os. Fałata
- Os. XXV-Lecia
- Os. XXX-Lecia
- Os. Grottgera
Miasta partnerskie
Zobacz też
Linki zewnętrzne