Elohim (
hebr.
אלוהים ,אֱלֹהִים) – w
Biblii hebrajskiej
jedno z określeń
Boga
, obok
JHWH
(według
Wj 3,14
tłumaczonego jako "jestem, który jestem"). Jest to dłuższa forma słowa El (אל) i jego rozszerzenia Eloah (אלוה), również będących imionami Boga w Biblii. Samo słowo El być może pochodzi od najwyższego boga w
mitologii ugaryckiej
–
Ela
. W takim wypadku można by tłumaczyć jego znaczenie jako "mocny", "silny". Choć słowo "Elohim" występuje często jako określenie bóstw (w znaczeniu "bogowie"), z
przedimkiem
ha- oznacza ono jedynego Boga i w tej formie (jako ha-Elohim) występuje w
Tanachu
ponad 2 tysiące razy.
Izraelici
używali terminu "Elohim" dla oddania majestatu osoby (podobnie król, mówiąc o sobie, używał liczby mnogiej).
Teoria źródeł
wyodrębnia fragmenty
Pięcioksięgu
, w którym używana jest ta forma imienia Boga, jako należące do
redakcji
(
tradycji
) elohistycznej, w przeciwieństwie do tradycji jahwistycznej, w której używane jest imię JHWH.
Słowo Elohim z punktu widzenia
gramatyki
hebrajskiej to rzeczownik w liczbie mnogiej (świadczy o tym
sufiks
-im). Tymczasem w Biblii jest ono często traktowane jako wyraz w liczbie pojedynczej (np.
Rdz 1,1
: "בְּרֵאשִׁית בָּרָא אֱלֹהִים", gdzie czasownik "בָּרָא" oznacza "(on) stworzył", nie zaś "stworzyli").
’Elohim – uwydatnienie majestatu, godności i dostojeństwa
Liczba mnoga ’Elohim służy do wyróżnienia majestatu, godności i dostojeństwa Boga Jahwe (Rdz 1,1) – nie jest imieniem. Aaron Ember napisał: "Za tym, że język S[tarego] T[estamentu] całkowicie odrzuca myśl, jakoby (...) [’Elohím] (w odniesieniu do Boga Izraela) określało więcej niż jedną osobę, przemawia przede wszystkim okoliczność, iż słowo to prawie zawsze łączy się z orzeczeniem czasownikowym w liczbie pojedynczej, a także jest określane przymiotnikiem w liczbie pojedynczej. (...) [’Elohím] należy raczej rozumieć jako wzmocnioną liczbę mnogą wskazującą na wielkość i majestat, odpowiednik określenia Wielki Bóg"[1]. Tytuł ’Elohim w liczbie mnogiej występuje w opisie o stwarzaniu 35 razy, ale czasownik opisujący, co On robił lub mówił, zawsze jest w liczbie pojedynczej (Rdz 1:1 do 2:4).
’elohim - aniołowie
Określenie ’elohim można znaleźć w Ps 8:5 '"I uczyniłeś go niewiele mniejszym od podobnych do Boga, a potem ukoronowałeś go chwałą i wspaniałością", które odnosi się także do aniołów, apostoł Paweł powołuje się na ten fragment Psalmu w Liście do Hebrajczyków 2,6-8. Natomiast w Księdze Rodzaju 6,2, 4 oraz w Hioba 1,6 i 2,1 aniołów nazwano bené ha’Elohim – "synowie Boży" (Bg), "synowie prawdziwego Boga" (NŚ). W Lexicon in Veteris Testamenti Libros wyjaśniono, że "(poszczególne) istoty boskie, bogowie" (str 134). W innym miejscu napisano: "(pojedynczy) bogowie" (str. 51) i powołano się na księgę Rodzaju 6,2; na Księgę Hioba 1,6; 2,1 i 38,7. To właśnie dlatego w Psalmie 8,5 wyraz ’elohím oddano przez "aniołowie", "podobni do Boga".
’elohim - bożki
Słowo ’elohim czasami oznacza po prostu "bogów" (Wj 12,12; 20,23). Niekiedy podkreśla dostojeństwo i tylko jednego boga (lub jednej bogini). (1Sm 5,7b [Dagon]; 1Kl 11,5 [bogini Asztarte]; Dn 1,2b [Marduk]).
’elohim - ludzie
Słowem ’elohim określano również ludzi, między innymi sędziów w Izraelu. Jezus Chrystus zacytował słowa Psalmu 82,1-6 – "Bóg staje w zgromadzeniu Boskiego; pośród bogów sprawuje sąd" oraz "Ja rzekłem: Jesteście bogami i wszyscy jesteście synami Najwyższego". Ewangelista Jan zanotował: "Jezus im odpowiedział: «Czy w waszym Prawie nie napisano: Ja rzekłem: Jesteście bogami? Jeżeli nazwał bogami tych, przeciw którym przyszło słowo Boga — a przecież Pisma nie można unieważnić»" (Jn 10,34-35). Izraelscy sędziowie byli "bogami", ponieważ byli przedstawicielami i rzecznikami Boga Jahwe. W podobny sposób powiedziano o Mojżeszu – miał służyć za "Boga" Aaronowi i faraonowi (Wj 4,16, przypis w NW; 7,1).
’Elohím z przedimkiem ha-
W Biblii słowo ’Elohím jest poprzedzone przedimkiem ha- i to w wielu miejscach, między innymi w Rdz 5,22 – "I po zrodzeniu Metuszelacha chodził Henoch z prawdziwym Bogiem trzysta lat. W tym czasie został ojcem synów i córek". Na temat użycia tytułu ha-’Elohím biblista F. Zorell napisał: "Słowem tym określano w Piśmie Świętym zwłaszcza jedynego prawdziwego Boga, Jahwe; (...)‚ Jahwe jest [jedynym prawdziwym] Bogiem (Pwt 4,35; 4,39; Joz 22,34; 2 Sm 7,28; 1 Krl 8,60 itd.)"[2].
Przypisy
- ↑ "The American Journal of Semitic Languages and Literatures", 1905, t. XXI, s. 208.
- ↑ Lexicon Hebraicum Veteris Testamenti, Rzym 1984, s. 54; wstawka autora.
Zobacz też