İskenderun (dawniej Aleksandretta) - miasto w pd.-wsch.
Turcji
, w prowincji (il)
Hatay
, nad
Zatoką İskenderun
, u podnóża gór Amonos (
tur.
Elma Dagh). 176 tys. mieszkańców (
1989
), 230 tys. mieszkańców (
2004
) - ponad połowę stanowią
Turcy
, reszta to
Arabowie
i
Ormianie
. Ośrodek przemysłu hutniczego i chemicznego, końcowy terminal rurociągu naftowego biegnącego z
Iraku
. Największy turecki port nad
Morzem Śródziemnym
- wywóz
ropy naftowej
i rudy
chromu
.
Miasto założył
Aleksander Macedoński
w 333 r. p.n.e. jako "Aleksandrię ad Issum", w dwóch celach. Celem doraźnym było uczczenie zwycięstwa w
bitwie pod Issos
, stoczonej 40 km dalej na północ. Celem dalekosiężnym było zabezpieczenie pobliskiej przełęczy Beilan ("Wrót Syrii"), mającej znaczenie strategiczne, w lepszy sposób, niż czyniło to dotychczas fenickie miasto Miriander (
gr.
Myriandros). Dawna nazwa miejscowości odnosi się do miasta założonego przez Aleksandra Wielkiego, choć prawdopodobnie jest położona w nieco innym miejscu. Miasto, wraz z resztą Syrii zostało w latach 64-63 p.n.e. opanowane przez
Pompejusza
i wcielone do
państwa rzymskiego
. Od tego momentu miasto dzieliło jego losy. Znalazło się więc ono następnie w granicach
cesarstwa wschodniorzymskiego
, a w VII w, po przejściowym opanowaniu go przez
Persów
, zostało zajęte przez
Arabów
. W 969 roku cała północna Syria została zajęta przez bizantyńczyków i ponownie przyłączona do ich państwa. W
1097
miasto zdobyli
krzyżowcy
, od
1516
należało do
Imperium Ottomańskiego
. Wraz z całym okręgiem (sandżakiem Aleksandretty) stanowiło tradycyjnie część
Syrii
, lecz w
1939
wraz z tym okręgiem (zwanym obecnie
Hatay
) zostało włączone do Turcji.
Miasto czerpało swoje znaczenie z faktu, że kończył się w nim lądowy szlak handlowy z
Indii
i z
Chin
do
Europy
. Port w İskenderun obsługiwał również handel lokalny północnej Syrii, północnej
Mezopotamii
, a nawet północno-zachodniej
Persji
. Dlatego, aż do otwarcia
Kanału Sueskiego
, İskenderun była ośrodkiem handlu, w którym faktorie utrzymywali kupcy
weneccy
i
genueńscy
, a później handlowcy z całej Europy. Niezwykle dogodne położenie portu zadecydowało o przetrwaniu miasta, choć jest położone w wyjątkowo niezdrowej okolicy - nad błotnistą deltą rzeki, zaś okalające je góry nie dopuszczają w to miejsce wiatrów znad lądu.
W czasie
II wojny światowej
port w İskenderun był miejscem udanej akcji włoskiej marynarki wojennej - włoski płetwonurek (podporucznik Luigi Ferraro) za pomocą miny zatopił jeden ze statków wywożących chrom z Turcji do Wielkiej Brytanii.
Ciekawostki
W İskenderun
Indiana Jones
szukał
Świętego Grala
w filmie
Indiana Jones i ostatnia krucjata
.
Linki zewnętrzne