Mianem dwudziestolecia międzywojennego określa się okres między zakończeniem
I wojny światowej
(11 listopada 1918), a wybuchem
II wojny światowej
(1 września 1939).
Początki okresu
W czasie dwudziestolecia powstało większość obecnie istniejących państw. Pierwsze lata okresu upłynęły na sporach (często zbrojnych) o wytyczenie granic.
28 czerwca
1919
podpisano
traktat wersalski
, który oficjalnie zakończył I wojnę światową. Na Niemcy nałożono kary za wywołanie wojny, m.in. niemiecka armia została zredukowana, zabroniono jej posiadania niektórych rodzajów broni, zdemilitaryzowano niektóre regiony jak
Nadrenia
. Dla zapobieżenia wybuchowi kolejnej wojny powołano organizację międzynarodową, jaką była
Liga Narodów
, której zakres działań był mocno ograniczony z powodu małych kompetencji.
Rosja: W 1917 roku w czasie rewolucji październikowej w Rosji obalono powstały kilka miesięcy wcześniej Rząd Tymczasowy. Władzę przejęli bolszewicy, z Włodzimierzem Leninem na czele. Na czele kraju stanęła Rada Komisarzy Ludowych, której przewodniczył
Włodzimierz Lenin
,
Lew Trocki
został komisarzem do spraw zagranicznych, natomiast za sprawy narodowościowe odpowiedzialny został
Józef Stalin
. Na przełomie listopada i grudnia 1917 roku bolszewicy zarządzili wybory do
rosyjskiej Konstytuanty
, ale uzyskali w tym parlamencie tylko 175 miejsc na 707. Konstytuanta zebrała się tylko raz, 18 (5) stycznia 1918.
Republika Weimarska
: Jeszcze przed podpisaniem kapitulacji Cesarstwo Niemieckie upadło. Kanclerz Maksymilian Badeński ogłosił abdykację cesarza w dniu 9 listopada. Po buntach marynarzy kilońskich (które zapoczątkowały rewolucję) oraz próbie przejęcia władzy przez Związek Spartakusa założony przez
Różę Luksemburg
i
Karla Liebknechta
socjaldemokraci
ogłosili powstanie republiki. Powołano rząd tymczasowy, na czele którego stanął
Friedrich Ebert
. Jeszcze w końcu grudnia 1918 roku powstała Komunistyczna Partia Niemiec, a rewolucja została krwawo stłumiona. 31.07.1919 roku w Weimarze parlament uchwalił konstytucję, zwaną konstytucją weimarską. 1.04.1920 roku powstało
NSDAP
(Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza). Od 1921 roku kierował nią
Adolf Hitler
.
Rozwój
W
1926
roku
Józef Piłsudski
dokonał zamachu, w którym obalił rząd prezydenta
Stanisława Wojciechowskiego
i premiera
Wincentego Witosa
. Wspomnieni politycy sami zrezygnowali ze stanowisk, w celu uniknięcia wojny domowej. Wspomniane wydarzenie zyskało nazwę
przewrotu majowego
, gdyż odbywało się w dniach 12 - 15 maja 1926 roku.
W większości krajów odchodzono od demokracji w kierunku rządów "silnej ręki" –
autorytaryzmu
.
- Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .
Schyłek dwudziestolecia
W
1933
roku wybory w Niemczech wygrał
Adolf Hitler
i jego partia
NSDAP
, Hitler rozpoczął budowę totalitarnej
III Rzeszy
, zyskując poparcie Niemców hasłami o konieczności "rewanżu" za klęskę I wojny.
12 marca 1938 Adolf Hitler zaanektował
Austrię
, następnie zaś dokonał rozbioru Czechosłowacji. Niemcy rozpoczęły militaryzację i przygotowania do wojny, które zachodnie państwa usiłowały ignorować, by uniknąć konfliktu.
17 lipca
1936
wybuchła
wojna domowa w Hiszpanii
, którą państwa takie jak Niemcy czy
ZSRR
traktowały jako poligon doświadczalny nowej broni.
Kultura
Dynamicznie rozwijało się
kino
, do którego w latach 20. wprowadzono dźwięk, a w 30. kolor. Pojawiły się pierwsze gwiazdy kinowe, np.
Charlie Chaplin
. Zaczęły powstawać pierwsze gatunki filmowe (horror, western). Swoją działalność rozpoczynał
Walt Disney
. Rozpoczęła się masowa produkcja filmów w
Hollywood
.
- Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .
Nauka i technika
Edwin Hubble
– odkrył, że im dalej znajdują się galaktyki od Ziemi, tym szybciej oddalają się od niej. Wykazał więc, że wszechświat jest większy niż dotychczas sądzono oraz, że nieustannie się rozszerza.
James Chadwick
– odkrył neutron prowadząc badania nad budową atomu oraz zjawisko rozszczepienia jądra atomowego. Było to jedno z najważniejszych odkryć w dziedzinie fizyki jądrowej.
Enrico Fermi
– otrzymał Nagrodę Nobla za prace doświadczalne nad sztuczną promieniotwórczością. Jest twórcą pierwszego reaktora jądrowego, uruchomionego w USA w 1942 r. oraz współtwórcą pierwszej bomby atomowej.
Aleksander Fleming
– odkrył penicylinę, potwierdzając tym samym słuszność maksymy swego idola, francuskiego chemika Ludwika Pasteura.
Taśmowy sposób produkcji – polega na rozdzieleniu całego procesu produkcyjnego na proste czynności. Są one wykonywane kolejno w miarę przesuwania się wytwarzanego przedmiotu na taśmie produkcyjnej.
- Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .
Gospodarka
W latach 1929-1933 w gospodarce światowej trwał
wielki kryzys ekonomiczny
, powodując spadek produkcji i masowe
bezrobocie
. W związku z tą sytuacją w roku 1932 prezydent Stanów Zjednoczonych
Franklin Delano Roosevelt
zapoczątkował politykę gospodarczą nazwaną nowym ładem (
New Deal
). W celu naprawy kryzysu rozpoczęto wielkie
roboty publiczne
. Również rządy państw europejskich prowadziły politykę
interwencjonizmu
.
- Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .