Reszta kwasowa - tradycyjna nazwa fragmentu
cząsteczki
kwasu
, powstałego po oderwaniu się od kwasu w wyniki
dysocjacji elektrolitycznej
jednego lub więcej atomów
wodoru
.
Nazwa ta jest o tyle myląca, że kwas oprócz atomów wodoru składa się wyłącznie z reszty kwasowej, a zatem ta "reszta" stanowi zasadniczą część kwasu, decydującą o jego własnościach.
Schemat ogólny:
- HA → A- + H+
- gdzie HA - wyjściowy kwas, A - wolna reszta kwasowa, H - oderwany jon wodorowy
Np.
- H2SO4 → HSO4- + H+
przy czym resztę HSO4- można traktować jako nowy kwas:
- HSO4- → SO42- + H+
Zgodnie z
teorią Brønsteda
w reakcji dysocjacji kwasu protonowego, wolna reszta kwasowa jest zasadą sprzężoną z jej kwasem czyli
jonem wodorowym
, przy czym jest ona tym mocniejszą zasadą im mocniejszym kwasem był pierwotny związek zawierający tę resztę kwasową.
Z drugiej stron
moc
wyjściowego kwasu zależy właśnie od struktury chemicznej reszty kwasowej. W przypadku prostych kwasów nieorganicznych, zarówno tych zawierających tlen w swojej strukturze (np. H2SO4), jak i beztlenowych (np. HCl), ich moc wzrasta wraz ze wzrostem
elektroujemności
centralnego atomu w reszcie kwasowej. W przypadku kwasów organicznych zależności te są bardziej złożone.
Reszta kwasowa, która przyłączyła do siebie na stałe inny
kation
niż wodorowy tworzy z nim
sól
.