Doktryna Breżniewa (zwana jest także doktryną "ograniczonej suwerenności") - przyjęta w
1968
roku doktryna
radziecka
stwierdzająca, że w krajach
Układu Warszawskiego
obowiązuje ograniczenie
suwerenności
państw członkowskich na rzecz interesów wspólnoty socjalistycznej (w praktyce ZSRR). Tłumaczono zatem że interwencja w państwie bloku dążącym do secesji nie jest agresją lecz samoobroną przed ingerencją wrogiej ideologii. Była stworzona na potrzeby ideologiczne; potrzebowano usprawiedliwienia interwencji w
Czechosłowacji
(tzw.
Praska Wiosna
). Po raz pierwszy opublikowana
26 września
1968
r. w artykule S. Kowalowa pt. “Suwerenność i międzynarodowe zobowiązania państw socjalistycznych” na łamach
“Prawdy”
. Szerzej przedstawiona przez ministra spraw zagranicznych ZSRR
Andrieja Gromykę
na sesji
Zgromadzenia Ogólnego ONZ
3 października
1968
. Potępiły ją demokratyczne państwa zachodnie oraz niektóre państwa socjalistyczne mniej zależne od ZSRR (
Chiny
,
Albania
,
Jugosławia
). Nie zaakceptowała jej również
Rumunia
.[1]
Wspólnota socjalistyczna jako całość ma prawo do interwencji na terytorium każdego państwa członkowskiego bloku socjalistycznego w sytuacji, gdy wewnętrzne lub zewnętrzne siły, wrogie wobec socjalizmu, usiłują zakłócić rozwój tego kraju i przywrócić ustrój kapitalistyczny[2].
Obowiązywała w praktyce do
Jesieni Ludów
w
1989
, kiedy została wyparta przez
doktrynę Sinatry
.
Była to kalka pojęciowa przyjęta na wzór
USA
, gdzie rzeczywiście definiowano założenia polityki zagranicznej, nazywając je doktrynami. Na gruncie państwa totalitarnego jakim był ZSRR, utrzymującym siłą w podległości państwa satelickie, doktryna polityki zagranicznej była tylko działaniem propagandowym.
Przypisy
- ↑
Doktryna Breźniewa
(
pol.
).
- ↑ Z wypowiedzi Leonida Breżniewa na V zjeździe PZPR w listopadzie 1968