Paweł I Piotrowicz, Павел I Петрович (ur.
1 października
1754
w
Sankt Petersburgu
, zm.
23 marca
1801
tamże) –
cesarz
Rosji
w latach
1796
-
1801
, wielki mistrz
Zakonu Maltańskiego
1799
-
1801
, syn
Katarzyny II
. Uznany przez
Piotra III
. Jego pierwszą żoną była
Wilhelmina Luiza Hessen-Darmstadt
(
1755
-
1776
), a drugą
Zofia Dorota Wirtemberska
(
1759
-
1828
).
Alternatywna wersja pochodzenia
Według niepotwierdzonych informacji, był owocem związku Katarzyny II z hrabią Siergiejem Sałtykowem. Według innych plotek, rzeczywistym dzieckiem Katarzyny była
Aleksandra Branicka
, którą zaraz po urodzeniu cesarzowa
Elżbieta
zamieniła na niemowlę płci męskiej niewiadomego pochodzenia[1][2].Sam Paweł I uważał się za syna
króla Polski
Stanisława Augusta Poniatowskiego
. Wątpliwości mogłaby rozwiać porównawcza analiza DNA.
Dzieje
Koronacja na imperatora Rosji odbyła się
5
/
16 kwietnia
1797
w
Moskwie
. Jedną z pierwszych decyzji Pawła I, jako imperatora Rosji, było zwolnienie z twierdzy w
Petersburgu
gen.
Tadeusza Kościuszki
. Wolność tę Kościuszko opłacił zresztą przysięgą wiernopoddańczą. Paweł I i Kościuszko zaprzyjaźnili się nawet, a car chciał podarować polskiemu generałowi 1000 „dusz”. Kościuszko uprosił o zamianę ich na 60 tys.
rubli
. Był to wielki majątek, Kościuszko dzięki niemu mógł wyjechać po raz drugi do Ameryki, skąd jednakże po kilkunastu miesiącach wrócił do
Europy
, zamieszkując w
Paryżu
, a następnie w
Szwajcarii
.
Najważniejszym posunięciem w sprawach gospodarki wewnętrznej było wydanie przez Pawła I manifestu, ograniczającego pracę
pańszczyźnianą
chłopów na rzecz obszarników do trzech dni w tygodniu. Pozostałe 3 dni mieli poświęcać na pracę na własnej ziemi, zaś niedziela miała być wolna od pracy. W pewnym stopniu ulżyło to doli pańszczyźnianych chłopów rosyjskich.
W sprawach polityki zagranicznej Paweł I kontynuował działania matki, Katarzyny II. Przystąpił do koalicji z
Wielką Brytanią
,
Austrią
i
Turcją
, wypowiedział wojnę rewolucyjnej
Francji
i wysłał wojska ekspedycyjne do
Italii
przeciwko Francuzom. Część wojsk przetransportowana została na statkach
floty czarnomorskiej
na
Sycylię
, skąd zaatakowały one południową Italię. Większe oddziały, pod dowództwem feldmarszałka
Aleksandra Suworowa
, zajęły całą francuską, północną Italię i przez
Alpy
przebiły się nad
Ren
. Jeszcze inne oddziały rosyjskie, wraz z Anglikami, wzięły udział w desancie morskim na
Holandię
. Na wszystkich tych trzech frontach sojusznicy faktycznie pozostawili Rosjan bez wsparcia ze swej strony i rozgoryczony Paweł I wycofał swe wojska ekspedycyjne do Rosji.
Paweł I nie był lubiany przez szlachtę i arystokrację rosyjską za próby umniejszenia ich przywilejów, niespodziewane dymisje i poniżanie podwładnych. W 1801 doszło do zawiązania spisku kilku wyższych oficerów, którzy po opanowaniu pałacu imperatora, zażądali jego abdykacji na rzecz syna. Gdy odmówił, w zamieszaniu, został zabity.
Po śmierci cara Pawła I w 1801, tron objął jego syn 23-letni
Aleksander I Pawłowicz
(1801-
1825
).
W
2003
r. powstał film pt. Bedniy, Bedniy Pavel (Бедный, Бедный Павел) w reż. Witalija Mielnikowa, oparty na dziejach jego panowania i śmierci.
Genealogia
1
Natalia Aleksiejewna
4) ur. 25 VI 1755 zm. 26 IV 1776 OO 10 X 1773 | 2
Maria Fiodorowna
5) ur. 25 X 1759 zm. 5 XI 1828 OO 7 X 1776 | Paweł I ur. 1 X 1754 zm. 24 III 1801 | 3 Zofia Stiepanowa Uszakowa ur. 1746 zm. 26 IX 1803 OO związek pozamał. | 3 Lubowa Bacrat OO związek pozamał. | |
| | | | | | | | | |
| | | | | | | | | |
| 2 | | 2 | | 2 | | 2 | | 2 |
Aleksander I Romanow
ur. 27 XII 1777 zm. 1 XII 1825 |
Konstantyn
ur. 27 IV / 8 V 1779 zm. 15 VI / 27 VI 1831 |
Mikołaj I
ur. 25 VI 6 VII 1796 zm. 18 II / 2 III 1855 |
Michał Pawłowicz Romanow
ur. 8 II 1798 zm. 9 IX 1849 |
Aleksandra
ur. 9 VIII 1783 zm. 16 III 1801 |
| 2 | | 2 | | 2 | | 2 | | 2 |
Helena
6) ur. 24 XII 1784 zm. 24 IX 1803 |
Maria
7) ur. 16 II 1786 zm. 23 VI 1859 |
Katarzyna
8) ur. 21 V 1788 zm. 9 I / 19 I 1819 | Olga ur. 22 VII 1792 zm. 26 I 1795 |
Anna
ur. 7 I / 18 I 1795 zm. 1 III 1865 |
| 3 | | 3 | | | | | | |
Semen Afanassjewicz Wieliki ur. 1772 zm. 1794 | Marfa Pawłowa Moussine-Juriewa ur. 1801 zm. ? | | | |
- córka cara
Piotra Wielkiego
- siostra
króla Szwecji
Adolfa Fryderyka
z
Oldenburgów
- właściwie: Fryderyka Zofia Augusta, księżniczka
Anhalt-Zerbst
- właściwie: Wilhelmina Luiza, księżniczka
heska
- właściwie: Zofia Dorota, siostra
Fryderyka I
króla Wirtembergii
gengen
Ciekawostki[3]
- Paweł Jasienica w Dziejach Agonii twierdził, iż Paweł I bardzo lubił Polaków, gdyby powstanie Kościuszkowskie wybuchło przynajmniej 2 lata później zapewne nie doszło by do rozbiorów. W rozmowie z Ignacym Potockim, powiedział: Zawsze byłem przeciwny podziałowi Polski, był to krok równie gorszący jak niepolityczny, lecz stał się już. Zezwoliłaby Austria i Prusy na przywrócenie Polski? Mamże ja sam część moją oddać, ich wzmocnić, a siebie osłabić? Mamże wojnę toczyć, by ich do tego przymusić? Ach, nadto państwo moje toczyło już wojen, czas nam wytchnąć. Trzeba więc, byście się poddali konieczności i żyli spokojnie.
- Wielką sympatią darzył też króla Stanisława Augusta (uważał go za swego ojca - mimo tego, iż ów zaprzeczał). Zwrócił mu tytuł królewski i podarował na zamieszkanie Pałac Marmurowy. Uczestniczył w jego pogrzebie (jechał konno trzymając szable ostrzem w dół na znak żałoby).
- Podarował Potockiemu i Kościuszce (którego zwolnił z więzienia) po tysiąc dusz.
Zobacz
Przypisy