chanat krymski
|
wojownik tatarski
|
Chanat krymski - państwo powstałe w połowie XV w. na terenach posiadłości Złotej Ordy (Półwysep Krymski, obszary nad rzeką Kubań, Morzem Czarnym i Azowskim). Założycielem (1427-1433) Chanatu Krymskiego był potomek Dżyngis-chana, Hadżi Girej, działający z poparciem Witolda, wielkiego księcia Litwy. Za panowania chana Mengli Gireja sułtan turecki Mehmed II zdobył w 1475 twierdze genueńskie na Krymie i uzależnił Chanat Krymski od Turcji (zastrzegł sobie prawo mianowania chanów krymskich, jednak wyłącznie z rodu Gireja). Chanowie prowadzili samodzielną politykę, bili własną monetę. Jednak polityka zagraniczna i najważniejsze sprawy zależne były od Turcji. Chan stojący na czele państwa zasięgał rady u muftiego, wezyra i najwyższego sędziego oraz Wielkiej Rady (Wielki Dywan). Społeczeństwo dzieliło się na bejów (naczelników wielkich rodów), którzy byli dziedzicznymi członkami Dywanu, mirzów (niższa szlachta) oraz ludności zależnej. Tatarzy krymscy utrzymywali się z uprawy zbóż i wina oraz hodowli zwierząt. Rozwijały się miasta (Bakczyseraj, Karasu Bazar, Gzlewe, Kaffa), które bogaciły się na handlu i rzemiośle (słynne szable krymskie). Duże dochody przynosiły też łupy wojenne i handel niewolnikami. Za panowania Mengli Gireja przeniesiono stolicę chanatu do Bakczyseraju, gdzie powstała słynna rezydencja chańska (ogrody). W XVI-XVII w. Chanat Krymski lawirował między Polską a Moskwą a jednocześnie wyprawiał swoje zagony na oba kraje. Najazdy Tatarów na ziemie Rzeczypospolitej i odwet Kozaków stanowiły stały punkt zapalny w kontaktach Polski z chanatem i Turcją. W czasie wojen kozackich (1648-1654) Tatarzy sprzymierzali się to z Kozakami B. Chmielnickiego to z Polską. W wojnie polsko-rosyjskiej (1654-1655) Tatarzy popierali Polskę. W czasie potopu szwedzkiego chan Muhammad IV Girej zmusił Kozaków zaporoskich do wstrzymania działań przeciw Polsce i przysłał czambuł jazdy (1656). Tatarzy pomogli też przy wypędzeniu Rakoczego (1657). W XVIII w., gdy o wpływy w Chanacie Krymskim walczyły Turcja i Rosja, nastąpiło dalsze zbliżenie polsko-tatarskie. Po wojnie Rosji z Turcją (1768-1774) Chanat Krymski po krótkim okresie rzekomej niezależności stał się częścią państwa carów (1783) i stanowił gubernię taurydzką .
Inne hasła zawierające informacje o "chanat krymski":
Iwan IV Groźny
...
Bitwa pod Wiedniem (1683)
...
Baku
...
Dniepropetrowsk
(północ z prawej strony planu)W roku 1774 po zakończeniu
V wojny rosyjsko-turecka
chanat krymski z wasala imperium osmańskiego stał się wasalem Imperium Rosyjskiego. Na ...
Góry Krymskie
...
Kałmucy
...
Tatarzy
...
V wojna rosyjsko-turecka
...
Sicz Zaporoska
...
Autonomiczna Republika Krymu
się do Sądu Konstytucyjnego Ukrainy o ustalenie ich zgodności z prawem. Zobacz też
chanat krymski
Półwysep Krymski
Krymska ASRR
Premierzy Krymu
Przypisy↑ inne źródła podają liczbę 2 033,7 tys. ...
Inne lekcje zawierające informacje o "chanat krymski":
114 a Europa Środkowowschodnia w XVI w. (plansza 4)
...
114 a Europa Środkowowschodnia w XVI w. (plansza 7)
...
114. Konflikty wewnętrzne w Rzeczpospolitej (plansza 15)
...
|