Kamea rzymska przedstawiająca Jowisza
Jowisz, Jupiter (
łac.
Iuppiter) w
mitologii rzymskiej
bóg nieba, burzy i deszczu[1], najwyższy władca nieba i ziemi, ojciec bogów. Był źródłem władzy (łac. imperium), jaką dzierżyli rzymscy urzędnicy. Rzymscy władcy i wodzowie starali się pozować na ludzkie ucieleśnienie czy odzwierciedlenie Jowisza. Pospolicie utożsamiany jest z greckim
Zeusem
, z czasem przejął jego cechy.
Atrybutami
Jowisza były
piorun
i
orzeł
. Syn
Saturna
.
Posąg bóstwa w światyni Jowisza w Splicie
W rzeczywistości jest to (tożsamy z
Zeusem
) praindoeuropejski bóg dziennego nieboskłonu, burzy i piorunów. Obie nazwy, grecka i łacińska, wywodzą się z praindoeuropejskiego imienia Dieus ph2ter, co w wyniku różnych przekształceń fonetycznych dało łacińskie Iuppiter (Iovis + pater). Od dopełniacza (genetivus) tego imienia, brzmiącego Iovi, pochodzi polskie imię tego bóstwa, Jowisz.
Kult
Jowisza, czczonego jako Jowisz Najlepszy Największy (łac. Iuppiter Optimus Maximus) koncentrował się w
świątyni
położonej na
Kapitolu
w
Rzymie
, gdzie zasiadał on w towarzystwie
Junony
i
Minerwy
. Czynnościami kultowymi opiekował się kapłan zwany
flamen
Dialis.
Jowisz i cała
Trójca Kapitolińska
uosabiali rzymskie państwo. W koloniach rzymskich budowano analogiczne świątynie Trójcy Kapitolińskiej, zwane po prostu Kapitolami, rozprzestrzeniając kult poza miasto
Rzym
.
Na terenach starożytnego italskiego miasta
Iguvium
odnaleziono w
1444
roku tablice poświęcone Jowiszowi (zobacz:
Iguwińskie tablice
). Jowisz razem z Junoną i Minerwą tworzył trójcę kapitolińską.
Przydomki Jowisza: Stator – ten, który zatrzymuje chwiejące się szeregi rzymskie, Victor – dawca zwycięstwa, Versor – ten, który zmusza nieprzyjaciół do ucieczki[2].
Przypisy
Zobacz też