Sosna smołowa (Pinus rigida Mill.) –
gatunek
drzewa
z rodzaju
sosna
(Pinus) należącego do
rodziny
sosnowatych
(Pinaceae). Sosna smołowa występuje na północnych i wschodnich obszarach
Ameryki Północnej
:
Kanada
(
Ontario
,
Québec
),
USA
(
Connecticut
,
Georgia
,
Kentucky
,
Maine
,
Massachusetts
,
New Hampshire
,
New Jersey
,
Nowy Jork
,
Karolina Północna
,
Ohio
,
Pensylwania
,
Rhode Island
,
Karolina Południowa
,
Tennessee
,
Vermont
,
Wirginia
,
Wirginia Zachodnia
). W
Polsce
uprawiana w lasach i parkach.
Morfologia
- Pokrój
-
Korona drzewa
zaokrąglona lub nieregularna.
-
Pień
- Prosty lub pokrzywiony, osiąga wysokość do 31 m i średnicę do 0,9 m.
Kora
nieregularnie i głęboko spękana, łuskowata, czerwonobrązowa. Posiada charakterystyczne pędy odroślowe.
-
Liście
- Igły zebrane po 3 na krótkopędzie, rzadko po 5. Jasnozielone, długości 5–10(15) cm, grubości 1–1,5(2) mm, sztywne, grube i nieznacznie skręcone. Brzegi igieł drobnoząbkowane.
-
Szyszki
- Szyszki męskie cylindryczne, żółte, o długości ok. 20 mm, wyrastają w grupach. Szyszki żeńskie jasnobrązowe, jajowate, symetryczne, długości 3–9 cm, tarczki zakończone małym kolcem. Siedzące lub osadzone na krótkiej szypułce.
Nasiona
ciemnobrązowe, długości 4–5(6) cm, opatrzone skrzydełkiem długości 15–20 mm.
Biologia i ekologia
Drzewo wiecznie zielone,
jednopienne
. Igły pozostają na drzewie 2–3 lata. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 2 lat, uwalniają nasiona i opadają wkrótce potem lub pozostają na drzewie kilka lat.
Rośnie na wysokościach 0–1400 m n.p.m. Toleruje zróżnicowane nasłonecznienie i niedobory wody. Na słabych glebach karłowacieje. Na północy zasięgu często przybiera krzaczasty pokrój.
Drzewa tego gatunku mają silną zdolność przetrwania mimo znacznych uszkodzeń, zarówno na etapie siewki, jak i dorosłego drzewa. Siewki nadjedzone przez zwierzęta do wysokości 3–5 cm nad ziemią, odbijają się. Drzewa uszkodzone przez ogień podczas pożaru potrafią odnowić całe ulistnienie. Jeżeli uszkodzony zostanie szczytowy pęd do 0,6–0,9 m, może się wykształcić nowy. Jeżeli zniszczeniu ulegnie cały pień, nowe pędy często wyrastają u jego podstawy. Gruba kora chroni drzewo przed ogniem, chyba że jest bardzo silny.
Systematyka i zmienność
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju
Pinus
[3]:
Sosna smołowa tworzy naturalne mieszańce z
Pinus echinata
.
Zagrożenia
Międzynarodowa organizacja
IUCN
przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia LC (least concern), czyli jest gatunkiem o niskim ryzyku wymarcia[2].
Zastosowanie
Dawniej wykorzystywana jako budulec na podkłady kolejowe, stemple i statki, ze względu na dużą zawartość żywicy w drewnie. Obecnie gatunek nie ma większego znaczenia gospodarczego i hodowlanego.
Drzewo popularne do formowania
bonsai
.
Przypisy
Bibliografia
- R. Kral.
Pinus rigida
.
„Flora of North America North of Mexico”
. Vol. 2 (1993). Flora of North America Editorial Committee (red.). Oxford University Press (
ang.
). [dostęp 2009-09-21].
- Russell M. Burns, Barbara H. Honkala.
Silvics of North America / v.1, Pinus rigida
. „Agriculture Handbook”. 654 (1990). Dept. of Agriculture, Forest Service (
ang.
). [dostęp 2009-09-21].