Masakra w Sabrze i Szatili (
arabski.
: صبرا وشاتيلا) została dokonana na
palestyńskich
uchodźcach we wrześniu 1982 r. przez
libańskie
maronickie
oddziały pod dowództwem Elie Hobeiki. Liczba ofiar oceniana jest na 700-3500.
W trakcie całego wydarzenia obozy uchodźców były otoczone przez
Siły Obronne Izraela
, które według zeznań ich dowódców były całkowicie nieświadome tego, co się dzieje wewnątrz. Rola wojska Izraela w tej masakrze jest obiektem kontrowersji.
Rys wydarzeń
Nazwa "Sabra" odnosi się do ubogich okolic Zachodniego
Bejrutu
, sąsiadujących z obozem uchodźców "Szatila", założonym dla palestyńskich uchodźców w
1949
roku. Przez lata zatarły się granice pomiędzy nimi i powszechnie nazywano je "obozami Sabra i Szatila".
Od 1975 do 1990 roku w Libanie trwała
wojna domowa
. Jedną ze stron konfliktu była milicja znana jako "Falanga" – zbrojne ramię chrześcijańskiej partii
Kataeb
. Była ona sojusznikiem
Izraela
w walce z
OWP
.
OWP używała południowego Libanu jako bazy wypadowej przeciwko Izraelowi, a Izrael dokonywał nalotów na pozycje OWP w Libanie. 6 czerwca 1982 Izrael zdecydował się na interwencję wojskową, wprowadzając 60 000 żołnierzy na teren Libanu. Interwencja ta została oficjalnie potępiona przez
ONZ
. Po dwóch miesiącach w wyniku działań
USA
podpisano zawieszenie broni, na mocy którego Liban miał pozostawać pod nadzorem sił międzynarodowych.
1 września oficjalnie zakończono wycofywanie sił OWP z okolic Bejrutu. Dwa dni później Izrael otoczył obozy uchodźców swoimi wojskami. Izraelski Minister Obrony
Ariel Szaron
wydał oświadczenie stwierdzające, że 2000 wojowników OWP pozostało w Bejrucie.
14 września prezydent-elekt Libanu, lider Falangi
Beszir Dżemajel
zginął w wyniku zamachu bombowego, który – jak się później okazało – został przeprowadzony przez prosyryjskiego bojówkarza. O zabójstwo obwiniono początkowo OWP. W kilka godzin po zamachu
Ariel Szaron
zdecydował o ponownym wkroczeniu sił izraelskich do zachodniej (muzułmańskiej) części Bejrutu. Oddziały izraelskie otoczyły obozy uchodźców palestyńskich Sabra i Szatila.
Szaron i
Rafael Eitan
poprosili falangistów o wkroczenie do obozów i ujęcie ukrywających się tam bojowników OWP. 16 września 1982 o godzinie 18. falangiści weszli do obozów. Kierując się chęcią odwetu za zabójstwo Dżemajela w ciągu następnych 36-48 godzin dokonali oni masakry mieszkających tam Palestyńczyków.
Odpowiedź międzynarodowa
16 grudnia 1982
Zgromadzenie Ogólne ONZ
potępiło masakrę i oficjalnie uznało ją za akt ludobójstwa[1]. Żadne akcje narodowe ani międzynarodowe nie zostały nigdy przedsięwzięte przeciwko dowódcy Elie Hobeika, który zginął 20 lat później w wybuchu bomby w Bejrucie.
Masakra przyciągnęła uwagę mediów na całym świecie. Większość relacji skupiała się na roli Izraela.
Włoscy
pracownicy lotnisk zbojkotowali izraelską linię lotniczą
El Al
. W synagogach w
Mediolanie
i
Rzymie
podłożono bomby.
Tygodnik "Time"
opublikował 21 lutego
1983
artykuł opisujący Szarona jako bezpośrednio odpowiedzialnego za masakrę. Szaron pozwał tygodnik za
zniesławienie
w izraelskim i amerykańskim sądzie. "Time" wygrał ten proces w USA, choć sędziowie uznali jednocześnie artykuł za nieprawdziwy i szkalujący.
Benny Morris w książce Israel's Secret Wars napisał, że Izrael udostępnił buldożery do zakopywania ciał zamordowanych Palestyńczyków.
W szwedzko-francusko-niemiecko-libańskim filmie dokumentalnym Massaker[2] (2005) sześciu byłych żołnierzy libańskich, którzy uczestniczyli w masakrze, zeznało, że Izrael bezpośrednio brał w niej udział. Jeden z nich stwierdził, że widział izraelski buldożer niszczący zamieszkany budynek wewnątrz obozu. Inny zeznał, że izraelscy żołnierze zaopatrzyli ich w materiały do zniszczenia ciał pozostawionych na ulicach. W 2008 roku
Ari Folman
, jeden z żołnierzy izraelskich biorących udział w tych zajściach, zrealizował animowany film
Walc z Baszirem
[3], w którym podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie o odpowiedzialność swoją i współtowarzyszy za masakrę. Film ten, utrzymany w konwencji dokumentu, zdobył Złoty Glob 2009 w kategorii najlepszy film zagraniczny, a także był nominowany do Oskara w tej samej kategorii.
Sabra i Szatila po masakrze
Zaraz po masakrze siły Izraela zaczęły opuszczać Bejrut. Ochronę obozów powierzono Włochom. Kiedy po kolejnych atakach na siły międzynarodowe Włochy wycofały swoich żołnierzy z Libanu, bezpieczeństwo obozów zostało przekazane oddziałom
szyickiej
milicji
Amal
.
Zobacz też
Masakra w Damur
Literatura
- Al-Hout Sabra And Shatila: September 1982. Pluto Press. .
- Joel Campagna (2002)
The Usual Suspects
. World Press Review 49 (4).
- Noam Chomsky (1989).
Necessary Illusions: Thought control in democratic societies
. South End Press. .
- Eisenberg, Laura Zittrain, Neil Caplan (1998). Negotiating Arab-Israeli Peace: Patterns, Problems, Possibilities. Indiana University Press. .
- Amal Hamdan (2003).
Remembering Sabra and Shatila
.
Al-Dżazira
.
- Amnon Kapeliouk Enquête sur un massacre: Sabra et Chatila. Seuil.
- Bernard Lewis.
"The New Anti-Semitism"
, The American Scholar, Volume 75 No. 1, Winter 2006, pp. 25-36.
- Lewis, Bernard (1999). Semites and Anti-Semites: An Inquiry into Conflict and Prejudice. W. W. Norton & Co. .
- Barnaby Mason (2002).
Analysis: 'War crimes' on West Bank
. BBC World News.
- Benny Morris. Israel's Secret Wars: A History of Israel's Intelligence Services, Grove, 1991, .
-
New 'evidence' in Sharon trial
(May 8, 2002). BBC World News.
- Schiff, Z. & Ya'ari, E. (1984). Israel's Lebanon War. New York, NY: Simon & Schuster. .
- Jean Shaoul (2002).
Sharon’s war crimes in Lebanon: the record
. World Socialist Web Site.
- Chris Tolworthy (2002).
Sabra and Shatila massacres -- why do we ignore them?
.
Global Issues
.
- United Nations General Assembly,
A/RES/37/123(A-F). The situation in the Middle East
Przypisy
Linki zewnętrzne