Ruch drogowy, ruch uliczny - ruch
pojazdów
oraz pieszych po
drogach
.
Ruch drogowy w dużym europejskim mieście
Przepisy regulujące zasady tego ruchu to
kodeks drogowy
.
Zasady ruchu drogowego
Zasady ruchu drogowego dotyczą wszystkich jego uczestników.
Podstawowe zasady ruchu drogowego zostały określone w
Konwencji wiedeńskiej o ruchu drogowym
w 1968. Nie wszystkie kraje ją ratyfikowały, a nawet wśród jej sygnatariuszy zdarzają się odstępstwa. W Polsce najważniejszym aktem prawnym jest ustawa "Prawo o ruchu drogowym" z dnia
20 czerwca
1997
r. z późniejszymi zmianami[1].
Podstawową zasadą jest, że każdy uczestnik ruchu ma obowiązek uniknięcia kolizji z innym pojazdem, pieszym itp. niezależnie od tego, czy tamci postąpili zgodnie z zasadami ruchu czy nie.
Przy wykonywaniu niebezpiecznych manewrów (m.in. wyprzedzając lub zmieniając kierunek jazdy) i w niebezpiecznych miejscach (m.in. skrzyżowanie, przejście dla pieszych) polski kodeks drogowy wymaga zachowania szczególnej ostrożności. O takich miejscach informują także
znaki drogowe
ostrzegawcze.
Ruch lewo- i prawostronny
Aby pojazdy jadące w przeciwnych kierunkach nie blokowały sobie drogi, wprowadzono obowiązek jazdy możliwie blisko jej lewej krawędzi (ruch lewostronny) lub prawej (ruch prawostronny). Ruch prawostronny dotyczy ok. 66% ludności świata i 72% długości dróg.
Klasyfikacja uczestników ruchu i pojazdów
Zgodnie z polską definicją kodeksową, uczestnik ruchu to pieszy, kierujący oraz każda inna osoba przebywająca w pojeździe lub na pojeździe na drodze. Uczestnik ruchu ma obowiązek stosować się do zasad ruchu drogowego.
Pieszy to osoba znajdująca się poza
pojazdem
na
drodze
i nie wykonująca na niej robót lub czynności przewidzianych odrębnymi przepisami. Za pieszego uważa się również osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą
rower
,
motorower
,
motocykl
,
wózek dziecięcy
, podręczny lub
inwalidzki
, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a także osobę w wieku do 10 lat kierującą rowerem pod opieką osoby dorosłej.
Pojazdy wyposażone w silnik można podzielić na:
-
motorowery
;
-
pojazdy szynowe
;
- pojazdy silnikowe - wszystkie inne pojazdy wyposażone w silnik z wyjątkiem motoroweru i pojazdów szynowych;
Pojazdy silnikowe dzielą się na:
- pojazdy samochodowe - pojazdy silnikowe, których konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h, z wyłączeniem ciągników rolniczych i motorowerów.
-
ciągniki rolnicze
;
- pojazdy wolnobieżne - pojazdy silnikowe, których konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 25 km/h, z wyłączeniem ciągników rolniczych;
Wśród pojazdów samochodowych można wyróżnić:
-
samochody osobowe
służące konstrukcyjnie do przewozu co najwyżej 9 osób;
-
autobusy
służące konstrukcyjnie do przewozu co najmniej 10 osób;
- pojazdy ciężarowe służące konstrukcyjnie do przewozu ładunków;
- ciągniki samochodowe służące wyłącznie do ciągnięcia przyczep;
-
motocykle
;
-
taksówki
osobowe służące do przewozu co najwyżej 9 osób za opłatą ustaloną taksometrem;
- taksówki bagażowe służące do przewozu ładunków o masie nieprzekraczającej 2,5 t za opłatą ustaloną taksometrem.
Ograniczenie prędkości
Im większa prędkość, tym trudniej uniknąć kolizji i tym większe są straty przy niej. Z tego względu prawie wszystkie kraje na świecie wprowadziły ograniczenie prędkości. Aby przestrzegać poszanowania limitu, organy kontroli stosują urządzenia takie jak
wideorejestrator
czy
fotoradar
.
Dopuszczalne prędkości w Polsce[2]:
Ponadto:
- Autobus spełniający dodatkowe warunki techniczne (m.in. hamulce wyposażone w system
ABS
, wbudowany
tachograf
, zwalniacz i ogranicznik prędkości,
homologowane
siedzenia, zabezpieczenia bagażu i odpowiedni stan
ogumienia
) może poruszać się na autostradzie i drodze ekspresowej z prędkością 100 km/h;
- Ciągnik rolniczy może poruszać się z prędkością maksymalnie 30 km/h;
- Motocykl i motorower przewożący dziecko w wieku do 7 lat nie może przekraczać prędkości 40 km/h;
- Samochód ciężarowy przewożący osoby poza kabiną kierowcy nie może przekraczać prędkości 50 km/h;
- Ciągnik rolniczy przewożący drużynę robotniczą w przyczepie nie może przekraczać 20km/h;
- Dopuszczalna prędkość może zostać zmniejszona za pomocą znaków drogowych;
- Dopuszczalna prędkość może zostać zwiększona za pomocą znaków drogowych na obszarze zabudowanym.
Informacja o dopuszczalnych prędkościach - Niemcy | Informacja o dopuszczalnych prędkościach - Polska | Informacja o dopuszczalnych prędkościach - Szwecja | Znak B-33 "ograniczenie prędkości" |
Przecinanie się kierunków ruchu
Dwaj uczestnicy ruchu nie mogą jechać jednocześnie jeśli ich tory jazdy się przecinają. Zasady pierwszeństwa decydują o tym, kto może kontynuować jazdę, a kto musi czekać.
Ustąpienie pierwszeństwa to powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić innego kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości, a pieszego - do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku.
Znak | Miejsce | Obowiązki kierującego |
| skrzyżowanie dróg równorzędnych[4] | ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony |
, |
skrzyżowanie
| ustąpić pierwszeństwa pojazdom na drodze z pierwszeństwem; przy znaku STOP obowiązkowo się zatrzymać |
| zwężony odcinek jezdni | ustąpić pierwszeństwa pojazdowi z naprzeciwka |
|
przejście dla pieszych
| ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu |
|
przejazd dla rowerzystów
| ustąpić pierwszeństwa rowerzyście znajdującemu się na przejeździe |
, |
przejazd kolejowy
| ustąpić pierwszeństwa nadjeżdżającemu pojazdowi szynowemu[5] |
, |
przystanek autobusowy
,
trolejbusowy
| na obszarze zabudowanym umożliwić włączenie się do ruchu wyjeżdżającemu
autobusowi
lub
trolejbusowi
|
|
przystanek tramwajowy
| jeżeli przystanek nie jest wyposażony w wysepkę dla
pasażerów
, a wjeżdża na niego
tramwaj
lub stoi za nim, zatrzymać się i umożliwić pieszym dojście do tramwaju lub na chodnik |
Podczas wykonywania manewrów |
Manewr | Obowiązki kierującego |
cofanie | ustąpić pierwszeństwa wszystkim innym uczestnikom ruchu |
włączanie się do ruchu |
zmiana pasa ruchu | ustąpić pierwszeństwa pojazdom już jadącym na tym pasie i wjeżdżającym na ten pas z prawej strony |
zmiana kierunku jazdy | ustąpić pierwszeństwa pieszym przechodzącym przez drogę poprzeczną; skręcając w lewo[6] ustąpić pojazdom z naprzeciwka |
Sygnalizacja świetlna na
Lions' Gate Bridge
. Środkowy pas ruchu może służyć do jazdy w przeciwnym kierunku.
Najczęstszym miejscem przecięcia się kierunków ruchu jest skrzyżowanie, które polski kodeks drogowy definiuje jako "przecięcie się w jednym poziomie
dróg
mających
jezdnię
, ich połączenie lub rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia lub rozwidlenia; określenie to nie dotyczy przecięcia, połączenia lub rozwidlenia
drogi twardej
z
drogą gruntową
lub stanowiącą dojazd do obiektu znajdującego się przy drodze."
Szczególnym przypadkiem skrzyżowania jest skrzyżowanie o ruchu okrężnym (
rondo
).
Na ruchliwych skrzyżowaniach stosuje się
sygnalizację świetlną
która daje każdemu strumieniowi ruchu określoną ilość czasu na przejazd. Ruchem może kierować też osoba uprawniona do tego.
Wyjątkiem od zasad pierwszeństwa są
pojazdy uprzywilejowane
. Każdy uczestnik ruchu ma obowiązek ułatwić im przejazd, w szczególności poprzez natychmiastowe usunięcie się z drogi. Kierujący pojazdem uprzywilejowanym nie musi stosować się do przepisów ruchu drogowego, znaków i sygnałów świetlnych; obowiązują go jednak polecenia dawane przez osoby kierujące ruchem.
Zobacz też:
węzeł drogowy
Wymijanie, omijanie, wyprzedzanie
Przemieszczanie się obok:
- nie poruszającego się uczestnika ruchu lub przeszkody nazywa się omijaniem;
- uczestnika ruchu poruszającego się w przeciwnym kierunku nazywa się wymijaniem;
- uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku nazywa się wyprzedzaniem.
Na ogół wyprzedzanie pojazdu odbywa się z lewej strony. Wyjątkiem jest wyprzedzanie pojazdu skręcającego w lewo, które może się odbyć z jego prawej strony, wyprzedzanie pojazdu szynowego oraz wyprzedzanie na drodze z wyznaczonymi pasami ruchu.
Zabrania się omijania:
- pojazdu który jechał w tym samym kierunku i zatrzymał się aby ustąpić pieszemu
- pojazdu czekającego przed przejazdem kolejowym
Zabrania się wyprzedzania:
- przy dojeździe do wierzchołka wzniesienia
- na zakrętach oznaczonych odpowiednimi znakami
- na skrzyżowaniach (z wyjątkiem ronda)
- na przejściach dla pieszych i bezpośrednio przed nimi
- pojazdu uprzywilejowanego na terenie zabudowanym
- na przejazdach dla rowerów
- na przejazdach kolejowych, bezpośrednio przed i za nimi
Obowiązki wyprzedzanego:
- nie może zwiększać prędkości w czasie manewru wyprzedzania, jak i bezpośrednio po nim
- ciągnik lub
pojazd
bez
silnika
w razie potrzeby powinien się zatrzymać lub zjechać na pobocze
Zatrzymanie i postój
Zatrzymanie pojazdu to unieruchomienie go wynikające z przepisów ruchu drogowego lub trwające do 1
min
.
Postój to unieruchomienie pojazdu niewynikające z przepisów ruchu drogowego i trwające ponad 1 min.
Strefa zamieszkania
początek strefy zamieszkania | koniec strefy zamieszkania |
Strefa zamieszkania to strefa, w której
pieszy
może się poruszać swobodnie po całej udostępnionej do użytku
publicznego przestrzeni
i ma pierwszeństwo przed
pojazdami
(kierujący musi ustąpić pieszemu w każdym wypadku). Pojazdy muszą jechać z prędkością nie większą niż 20 km/h i parkować tylko w miejscach wyznaczonych. Wyjazd ze strefy zamieszkania na drogę publiczną podlega regułom włączania się do ruchu. Dziecko w wieku do 7 lat może korzystać z drogi na terenie strefy również bez opieki dorosłych.
Uprawnienia
Dokumentem stwierdzającym uprawnienie do kierowania pojazdem jest:
Ponadto wymaga się ukończenia odpowiedniego kursu od osób takich jak:
- kierowca zawodowy;
- kierujący przewożący materiały niebezpieczne (
ADR
);
-
taksówkarz
;
- kierujący wózkiem widłowym;
- instruktor nauki jazdy lub egzaminator.
Zobacz też
Przypisy
- ↑
Dz. U.
z 1997 r. Nr 98, poz. 602 z późn. zmian., Teksty jednolite:
Dz. U.
z 2003 r. Nr 58, poz. 515 oraz
z 2005 r. Nr 108 poz. 908
- ↑ Prawo o ruchu drogowym, art. 20, 21, 31, 63
- ↑ Holowanie na autostradzie jest dozwolone tylko przez pojazdy przeznaczone do tego celu.
- ↑ Skrzyżowanie dróg równorzędnych nie musi być oznakowane. Zasada "prawej ręki" jest stosowana nie tylko na skrzyżowaniach, ale także i w innych miejscach (np. parkingi), również na skrzyżowaniu z pierwszeństwem łamanym (tabliczka T-6).
- ↑ Pojazd szynowy ma pierwszeństwo także poza przejazdem kolejowym.
- ↑ w prawo przy ruchu lewostronnym