Zakon Kaznodziejski
Zakon KaznodziejskiZakon Dominikanów to potoczna nazwa Zakonu Kaznodziejskiego (łac. Ordo Praedicatorum – OP). Składa się z trzech gałęzi: braci dominikanów,
mniszek
oraz
świeckich
zrzeszonych we fraterniach (zwanych
tercjarzami
). Szerszym pojęciem jest Rodzina Dominikańska , która obejmuje ponadto zgromadzenia
sióstr dominikanek
czynnych, członków
instytutów świeckich
oraz inne grupy i osoby indywidualne żyjące zgodnie z duchem św. Dominika, a nie podlegające bezpośredniej władzy
generała Zakonu
. Powstanie zakonuPoczątki zakonu dominikanów wiążą się z
langwedocką
misją nawracania
katarów
. Do
legatów
i
misjonarzy
cysterskich
przyłączyli się w
1206
dwaj kapłani z
Kastylii
:
biskup
Osmy Diego z Acebes i podprzeor jego
kapituły
Dominik Guzman
. Przychylnie przyjęci przez
papieża
w
Rzymie
, spotkali się z jego legatami i uzyskali od nich poparcie dla akcji nawracania katarów. Obrana przez nich metoda różniła się od cysterskiej programowym eksponowaniem ubóstwa misjonarzy, którzy żebrząc uprawiali wędrowne kaznodziejstwo na wzór
apostolski
. Obok apostolskich wędrówek od domu do domu nowi misjonarze, mający odpowiednie przygotowanie
teologiczne
i
oratorskie
, organizowali uczone dysputy z
katarami
i
waldensami
(np. na zamku w
Pamiers
w
1207
), starając się przy pomocy
argumentów
wykazać
fałsz
ich nauki. Papież
Innocenty III
w pełni zaakceptował ich metody. Do
Dominika
przyłączali się kandydaci na
kaznodziejów
. Rozszerzał się zakres działalności: nie ograniczali się już do nawracania katarów, ale podjęli
ewangelizację
wśród miejscowej ludności. Powierzenie zadań kaznodziejskich przez biskupa
Tuluzy
nadało grupie charakter instytucjonalny i powiększyło jej wiarygodność. Powstała silna, dynamiczna
wspólnota
, która znacznie szybciej niż „ubodzy z
Asyżu
" została przekształcona w oficjalny
zakon
. Wstępną aprobatę papieską otrzymali podczas czwartego
soboru laterańskiego
, w którym
Dominik
uczestniczył osobiście.
22 grudnia
1216
papież
Honoriusz III
wydał
bullę
zatwierdzającą nowy zakon w
Kościele
. Dominik przy ustalaniu zasad funkcjonowania nowego zgromadzenia wykorzystał
regułę
św.
Augustyna
, omijając przepis soboru laterańskiego, zakazujący tworzenia nowych zakonów. Mimo iż przyjęli
regułę kanoniczą
,
bracia
wyrzekli się wszelkich form własności i stali się
zakonem żebrzącym
. Żebrzący charakter
klasztorów
kształtował się stopniowo, przesądziło o nim dopiero postanowienie pierwszej
kapituły generalnej
w
1220
. CeleZakon powstał w celu przeciwdziałania ruchowi
albigensów
. W późniejszym okresie dominikanie często sprawowali urzędy
inkwizytorów
. Bracia Kaznodzieje za główne swoje zadanie uważają głoszenie
Ewangelii
"wszędzie, wszystkim i na wszystkie sposoby"[2]. Charakterystycznym rysem dominikanów jest pewien intelektualizm, wyrażający się w dogłębnym studium. Poznawanie Boga jest u dominikanów nierozłącznie związane z kontemplacją czyli osobistym spotkaniem, osobistą relacją z Bogiem. Na tej relacji opierają swoje nauczanie, zgodnie z zasadą contemplata aliis tradere (dzielić się owocami kontemplacji z innymi). Podobnie jak u
benedyktynów
podstawą służenia Bogu było i jest ubóstwo. Ubóstwo dominikańskie jest wyraźnie związane z apostolskimi celami zakonu. Konstytucja zakonu mówi, że jeśli zakonnicy pragną naśladować Apostołów, muszą żyć podobnie jak oni. Każdy z braci przed złożeniem profesji pozbywał się tego, co posiadał i tego, co mógłby otrzymać z dziedzictwa lub darowizny; od tego momentu wszystko, co miał, należało do całego zakonu. Celem ubóstwa było naśladowanie Chrystusa, który także nic nie posiadał. Sądzono, iż pozbycie się wszelkich dóbr materialnych pozwoli lepiej słyszeć głos Pana. Znani dominikanie Na świecieNajbardziej znanymi dominikanami byli: bł.
Jordan z Saksonii
– następca św. Dominika (zm.
1237
), św.
Jacek Odrowąż
(zm.
1257
), który sprowadził dominikanów do
Polski
i założył ich klasztory w
Krakowie
,
Wrocławiu
,
Kamieniu Pomorskim
,
Gdańsku
,
Płocku
,
Elblągu
i
Sandomierzu
, św.
Albert Wielki
(zm.
1280
),
Johannes Eckhart
(zm. 1327) i św.
Tomasz z Akwinu
(zm.
1274
) – najwięksi teologowie średniowiecza, św.
Katarzyna ze Sieny
(zm.
1380
) znana ze swojej działalności społecznej,
bł. Fra Angelico
(zm.
1455
) – malarz włoski oraz
Tomás de Torquemada
– Wielki Inkwizytor
Hiszpanii
(zm.
1498
),
Girolamo Savonarola
(zm.
1498
) - faktycznie rządzący
Florencją
, adwersarz
papieża
Aleksandra VI
i
Giordano Bruno
– filozof (oskarżony o
herezję
wystąpił z zakonu, w
1600
roku spalony na stosie). Czterech dominikanów zasiadało na
Stolicy Piotrowej
–
Innocenty V
,
Benedykt XI
, św.
Pius V
i
Benedykt XIII
. W gronie kardynałów jest obecnie dwóch dominikanów:
George Marie Martin Cottier
OP oraz Arcybiskup
Wiednia
Christoph Schönborn
OP (po śmierci
Jana Pawła II
był przez niektórych watykanistów i publicystów wymieniany jako jeden z głównych kandydatów do objęcia godności
papieża
). Dominikanami byli także
Jakob Sprenger
i
Heinrich Kramer
autorzy
Malleus Maleficarum
– (tzw. Młota na czarownice), który stanowił podstawowe kompendium wiedzy o czarach, czarownicach i ich związkach z Szatanem. Tekst ten został po raz pierwszy opublikowany w 1487 i stał się znany jako podręcznik łowców czarownic od XV do XVII wieku. W PolsceObok
św. Jacka
najbardziej znaczącym polskim dominikaninem był bł.
Czesław Odrowąż
, założyciel klasztorów dominikanów w Pradze i we Wrocławiu. W okresie międzywojennym w Polsce znany był o.
Jacek Woroniecki
OP (obecnie trwa jego proces beatyfikacyjny), autor m.in. "Katolickiej Etyki Wychowawczej" i "Pełni modlitwy". Wśród biblistów i archeologów znany był o.
Atanazy Urban Fic
. Bł. o.
Michał Czartoryski
OP, który zginął śmiercią męczeńską w
Powstaniu Warszawskim
; Wybitną postacią był również o.
Józef Maria Bocheński
OP, filozof i krytyk komunizmu, o.
Feliks Bednarski
profesor KUL. W okresie
PRL
znanym dominikaninem był o.
Honoriusz Kowalczyk
, poznański duszpasterz akademicki, który zginął w niewyjaśnionych okolicznościach w czasie
stanu wojennego
. W latach 1970-83 rektorem
KUL-u
był o.
Mieczysław Albert Krąpiec
OP, profesor filozofii, tomista, współtwórca tzw. lubelskiej szkoły filozoficznej.
11 marca
2010
w
Krakowie
zmarł o.
Joachim Badeni
OP, ceniony duszpasterz środowisk akademickich. Aktualnie wśród najbardziej znanych dominikanów w Polsce są o.
Jacek Salij
OP (teolog), o.
Tomasz Pawłowski
OP (założyciel jednego z najbardziej znanych duszpasterstw akademickich w Polsce:
"Beczki"
), o.
Ludwik Wiśniewski
, o.
Jan Góra
OP (spiritus movens spotkań młodzieży na
Lednicy
), o.
Jan Andrzej Kłoczowski
OP (filozof i teolog, od
1990
roku regens Polskiej Prowincji Dominikanów), o.
Konrad Hejmo
OP (były duszpasterz polskich pielgrzymów w
Rzymie
) oraz o.
Maciej Zięba OP
, filozof, twórca Instytutu Tertio Millennio, o. Andrzej Bujnowski OP, współzałożyciel zespołu
Deus Meus
,
Tomasz Dostatni
OP, prezes Fundacji Ponad granicami im.
św. Jacka Odrowąża
, o.
Tomasz Kwiecień
OP,
liturgista
. Aktualnym
prowincjałem
dominikanów w
Polsce
jest ojciec
Krzysztof Popławski
OP. Konwenty i domy polskiej prowincji: -
Kraków
(zał. 1223), Konwent Świętej Trójcy
-
Sandomierz
(zał. 1226),
Konwent Św. Jakuba Apostoła
, Sanktuarium
Bł. Sadoka
i 48 towarzyszy, męczenników, Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej
-
Wrocław
(zał. 1226), Konwent Św. Wojciecha
-
Gdańsk
(zał. 1227), Konwent Św. Mikołaja, Parafia Św. Mikołaja
-
Poznań
(zał. 1253), Konwent Matki Bożej Różańcowej
-
Lublin
(zał. 1253),
Konwent Św. Stanisława biskupa i męczennika
-
Warszawa
(zał. 1603),
Konwent Św. Jacka
-
Gidle
(zał. 1618), Konwent Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Sanktuarium Matki Bożej Gidelskej
-
Borek Stary
(zał. 1667), Konwent Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Sanktuarium Matki Bożej Boreckiej
-
Tarnobrzeg
(zał. 1676),
Konwent Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
,
Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
, Sanktuarium
Matki Bożej Dzikowskiej
-
Jarosław
(zał. 1777), Konwent Matki Bożej Bolesnej, Parafia Matki Bożej Bolesnej, Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej
-
Warszawa
– Służew (zał. 1934) Konwent Św. Józefa, Parafia Św. Dominika; Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej
-
Szczecin
(zał. 1995), Konwent Św. Dominika, Parafia Św. Dominika
-
Rzeszów
(zał. 1997), Konwent Św. Jacka, Parafia Św. Jacka
-
Łódź
(zał. 2004), Konwent Bł. Pier Giorgia Frassatiego
-
Korbielów
(zał. 1958), Dom Najświętszej Maryi Panny Królowej Aniołów, Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Aniołów; Dom rekolekcyjny im. o. Jacka Woronieckiego
-
Małe Ciche
(zał. 1975), Dom Św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny, Ośrodek duszpasterstwa parafii Św. Marii Magdaleny w Poroninie;
Sanktuarium Matki Bożej Królowej Tatr na Wiktorówkach
-
Ustroń
–
Hermanice
(zał. 1987), Dom Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
-
Monachium
(zał. 1990), Dom Św. Alberta Wielkiego, Dom Polskiej Prowincji w Niemczech
-
Nowy Jork
(zał. 2003), Dom Bożego Miłosierdzia, Dom Polskiej Prowincji w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej
Inicjatywy polskiej prowincji dominikanów GaleriaZałożyciel zakonu - św. Dominik, wg legendy matka przed urodzeniem go miała sen, w którym pies biegał po Ziemi i szczekał imię Pana, stąd Dominik to dosłownie pies Pana, a dominikanie to psy Pańskie | Jeden z licznych herbów, którymi posługują się dominikanie. Cechą wspólną jest biel i czerń. | Jeden z herbów używanych przez polskich dominikanów, innym jest herb biało-czarny
Odrowąż
(herb
św. Jacka
- założyciela polskiej prowincji dominikanów) | Na pamiątkę męczeńskiej śmierci 49 dominikanów w Sandomierzu, polscy dominikanie mają przywilej noszenia czerwonych pasów u habitów | Benedykt XI, generał zakonu i jeden z czterech papieży - dominikanów | Św. Tomasz z Akwinu,
doktor Kościoła
. Jeden z najwybitniejszych intelektualnie dominikanów | | Inicjatywa poznańskich dominikanów i o. Jana Góry - Lednica |
Zobacz też Bibliografia- Dominikanie. Szkice z dziejów zakonu,
W drodze
, Poznań 1986
- Stanisław Bylina, Zakony i papiestwo w średniowieczu (X-XIV w.)
- Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222-1972, pod red. J. Kłoczowskiego, t. I-II, Warszawa 1975
- Marie-Henri Vicaire OP, Dominik i jego bracia kaznodzieje,
W drodze
, Poznań 1985
- Guy Bedouelle OP, Dominik, czyli łaska słowa,
W drodze
, Poznań 1987
Przypisy- ↑
Francuz nowym generałem dominikanów - www.ekumenizm.pl
07-09-2010
- ↑ Z Konstytucji Braci Kaznodziejów; zob. np.
stronę dominikanów w Polsce
- ↑ Dominikańska Szkoła Wiary - cykl otwartych wykładów charakterystyczny dla Zakonu Kaznodziejskiego mający charakter duszpasterstwa osób dorosłych. Szkoła Wiary organizowana była dotychczas w klasztorach dominikańskich w
Krakowie
,
Warszawie
, Łodzi,
Jarosławiu
, Szczecinie,
Lublinie
,
Gdańsku
,
Wrocławiu
i
Poznaniu
. Wykłady podejmują naukowe aspekty
teologii katolickiej
i współczesnej nauki. Wykładane są także tematy zwykle unikane w trakcie homilii na Mszy świętej, np.: wierność małżeńska,
feminizm
,
homoseksualizm
, katolicka nauka o kapłaństwie powszechnym (
kapłaństwo osób świeckich
znane dotychczas w
kościołach protestanckich
),
spowiedź
, rytualność Mszy świętej (
ryt trydencki
,
ryt dominikański
,
ryt rzymski
),
zbawienie poza kościołem katolickim
, relacje z
judaizmem
. Ta specyficzna forma duszpasterstwa skierowana jest głównie do osób wykształconych (studentów, absolwentów wyższych uczelni) i jest realizacją strategii obranej przez polskich dominikanów skupienia wokół siebie wykształconego, wielkomiejskiego środowiska klasy średniej, któremu nie wystarczą nauki w ich własnych parafialnych kościołach, a wśród których to zauważalny jest największy odsetek
laicyzacji
i indyferencji religijnej. Prelegentami są w przeważającej większości sami dominikanie polskiej prowincji przyjeżdżający okazjonalnie na wykłady z miejsc stałej pracy duszpasterskiej. Pozostałymi wykładowcami są pracownicy uniwersyteccy i uczelni politechnicznych (m.in.: psychologowie, pedagodzy, teologowie, poloniści, historycy, filozofowie) oraz przedstawiciele innych środowisk katolickich (
benedyktyni
, księża diecezjalni). Słuchacze przed wykładem proszeni są o przeczytanie kilku tekstów oraz zapraszani na Mszę świętą celebrowaną do nich. Cykl spotkań ma charakter jednoroczny. Wykłady rozpoczynają się w październiku a kończą w czerwcu.
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Zakon Kaznodziejski":
1408
...
Pokój toruński 1411
...
Klemens Maria Hofbauer
...
Rekatolicyzacja
...
Stanisław Konarski
...
Santiago de Compostela
...
Kwartnik
...
Zakon Kaznodziejski
DominikanieHerbPełna nazwaZakon KaznodziejskiNazwa łacińskaOrdo PrædicatorumSkrót zakonnyOPKościół
Kościół katolicki
Status kanoniczny
instytut zakonny na prawie papieskim
DewizaContemplare et ...
Edward Raczyński (starszy)
...
Chrześcijaństwo
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Zakon Kaznodziejski":
104 Kontrreformacja w Europie (plansza 8)
...
104 Kontrreformacja w Europie (plansza 9)
...
013. Odrodzenie Europy (plansza 4)
...
|