Antypapież – osoba powołana na tron papieski nieprawnie.
Antypapieże wybierani byli najczęściej wskutek sporów
teologicznych
(np.
Hipolita
powołano w czasie sporów wokół
sabelianizmu
) lub
politycznych
(np.
Paschalis
obsadził tron papieski dzięki przekupieniu niezwykle wpływowego wówczas
arcybiskupa
Rawenny
). Gdy zaczęło kształtować się
Państwo Kościelne
i rosło jego znaczenie polityczne, coraz częściej spory wokół powołania papieża były odbiciem walki o wpływy różnych stronnictw czy rodów. Pomimo wprowadzenia w
1059
roku zasady powoływania papieży przez
kolegium kardynalskie
, sytuacja nie uległa zmianie.
W czasie
wielkiej schizmy zachodniej
, obok biskupów Rzymu urzędowali również antypapieże
obediencji
awiniońskiej oraz pizańskiej.
Według tezy
sedewakantyzmu
wszystkie osoby, które
zasiadają na tronie papieskim
od czasu śmierci
Piusa XII
w
1958
roku, są antypapieżami.
Sam fakt ogłoszenia się przez kogoś papieżem to za mało by uznać daną osobę za papieża. Np. były zakonnik katolicki Francuz Michel Auguste Marie Collin. Collin (zmarł w
1974
) przybrał imię Klemensa XV i głosił, że w
1950
roku
Chrystus
powołał go na papieża. Hiszpan C.D. Gómez (ur.
1949
) uznał się w
1978
roku za papieża
Grzegorza XVII
, traktując papieża w
Rzymie
jako antypapieża. Od
1998
w
USA
działa pod imieniem Piusa XIII były zakonnik i dawny zwolennik abp.
Marcela Lefebvre
Lucian Pulvermacher
. Status tych osób, w przeciwieństwie do dawnych antypapieży którzy mieli poparcie choćby części kolegium kardynalskiego, nie wystarcza aby uznać je za antypapieży.
Istnieją spory co do liczby antypapieży w historii. Wymienia się od 36 do 43 antypapieży. W roku
1942
kardynał
Giovanni Mercati
, prefekt Archiwów
Watykanu
, stworzył listę antypapieży, która od tamtej pory została oficjalnie uznana przez
Kościół katolicki
. Zamieszczona lista jest zgodna z listą Mercatiego. Różnice w liczbie antypapieży wynikają z podejścia historyków, a nawet teologów Kościoła katolickiego (np. watykańskie Annuario Pontificio aż do
XX wieku
wymieniało jako legalnych papieży obediencji pizańskiej).
Lista Mercatiego
Zobacz też