Powiat sochaczewski – powiat w
Polsce
(zachodnia część
województwa mazowieckiego
), utworzony w
1999
roku w ramach
reformy administracyjnej
. Jego siedzibą jest miasto
Sochaczew
.
W skład powiatu wchodzą:
- miasto i gmina
Sochaczew
-
gmina Brochów
-
gmina Iłów
-
gmina Młodzieszyn
-
gmina Nowa Sucha
-
gmina Rybno
|
px20 |
gmina Teresin
Demografia
Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
---|
| osób | % | osób | % | osób | % |
---|
ogółem | 83 467 | 100 | 42 864 | 51,4 | 40 603 | 48,6 |
---|
miasto | 38 126 | 100 | 19 998 | 52,5 | 18 128 | 47,5 |
---|
wieś | 45 341 | 100 | 22 866 | 50,4 | 22 475 | 49,6 |
---|
Położenie geograficzne
Powiat sochaczewski leży środkowej w
Polsce
w zachodniej części
województwa mazowieckiego
na
Równinie Łowicko-Błońskiej
. Swoistą oś symetrii stanowi rzeka
Bzura
przecinająca
powiat
z południa na północ. Północną granicę tworzy
Wisła
a od wschodu
powiat
opiera się o
Puszczę Kampinoską
.
Na terenie
województwa mazowieckiego
graniczy z
powiatami
:
gostynińskim
,
płockim
,
płońskim
,
nowodworskim
,
warszawskim zachodnim
,
grodziskim
i
żyrardowskim
.
Od strony południowo-zachodniej powiat sochaczewski graniczy z
powiatem skierniewickim
oraz
powiatem łowickim
w
województwie łódzkim
.
Stolicą powiatu jest
Sochaczew
.
Rzeźba terenu
Krajobraz powiatu sochaczewskiego ukształtował się podczas
środkowopolskiego
i
bałtyckiego
zlodowacenia
. Ich pozostałością są
doliny
rzeczne i
pradoliny z
wydmami śródlądowymi
(w pasie od
Młodzieszyna
do
Warszawy
) oraz płaskie równiny denudacyjne (patrz:
denudacja
).
Na terenie powiatu występują
gleby
średniej jakości:
płowe
,
bielicowe
i
brunatne
.
Jedynym liczącym się
surowcem mineralnym
są
iły
warowe, szare i szaro brązowe (gminy
Iłów
i
Brochów
) wykorzystywane do produkcji
ceramiki budowlanej
.
Klimat
Teren powiatu leży z strefie
klimatu umiarkowanego przejściowego
i jest kształtowany przez powietrze polarno-morskie, zwrotnikowo-morskie, polarno-kontynentalne i zwrotnikowo-kontynentalne. Średnia temperatura roczna wynosi +8 °C, w lato ponad +20 °C, w zimę poniżej 0 °C.
Przeciętne opady wahają się między 450 a 600 mm, a więc w porównaniu z innymi rejonami kraju jest to rejon dosyć suchy.
Wody
Główną rzeka płynącą przez teren powiatu sochaczewskiego jest rzeka
Bzura
wraz z dopływami:
Utratą
,
Pisią
, Lutowią, Suchą oraz
Łasicą
.
Północną granicę powiatu stanowi rzeka
Wisła
wraz z malowniczymi
łachami
i kępami.
Na czystość rzek znacząco wpłynęło wybudowanie w 1998 roku
oczyszczalni ścieków
w
Sochaczewwie
.
Na terenie powiatu sochaczewskiego znajdują się także źródła geotermalne.
We wsi
Nowe Mostki
koło
Żelazowej Woli
dokonano
odwiertu
badawczego.
Lasy
Ponad 15% powierzchni powiatu, tj.11153ha zajmują lasy.
Najważniejszym kompleksem leśnym jest
Puszcza Kampinoska
, na terenie której w 1959 roku powołano do życia
Kampinoski Park Narodowy
. Z ogólnej powierzchni 38544ha tylko 10% pozostaje w granicach powiatu sochaczewskiego, w tym dwa rezerwaty ścisłe:
Czapliniec
oraz
Czerwińskie Góry
.
Pozostałe większe kompleksy leśne znajdują się w gminach
Młodzieszyn
i
Iłów
.
Rezerwaty przyrody
Inne ciekawe tereny
Pomniki przyrody
Powiat sochaczewski może pochwalić się 100 drzew-pomników przyrody i czterema zabytkowymi alejami.
Pomniki przyrody w poszczególnych gminach:
Kalendarz wydarzeń
- Dzień Ziemi w
Iłowie
– kwiecień
- Międzynarodowy Festiwal Filmów Katolickich i Multimediów w
Niepokalanowie
– maj
- Świętojański Rajd Motocykli Zabytkowych – maj
- Zawody Motocrossowe w
Sochaczewie
– maj i czerwiec
- Dni Sochaczewa – czerwiec
- Rodzinny Rajd Rowerowy po Powiecie Sochaczewskim im.Tadeusza Krawczyka – czerwiec
- Biegi Przełajowe Młodych Olimpijczyków – czerwiec
- Pożegnanie Lata w Iłowie – sierpień
- Mazowiecki Rajd Szlakami Walk nad Bzurą – wrzesień
- Mazowieckie Mistrzostwa Mikrolotów w
Sochaczewie
– wrzesień
- Dożynki Wojewódzkie w
Sochaczewie
– wrzesień
- Zawody Motocrossowe o Puchar Burmistrza Miasta Sochaczewa – listopad
- Mazowieckie Przesłuchania Chopinowskie w
Sochaczewie
– grudzień
- Patrol Świętego Mikołaja – grudzień
Najważniejsze zabytki |
zabytki |
Brochów – kościół gotycko-renesansowy
Tułowice – dwór z XIX wieku
Antosin – dom ze strzechą
Zabudowa miejska Sochaczewa
Kościoły
- Kościół w
Giżycach
,
gotycki
, z 1439 roku
- Kościół w
Kozłowie Biskupim
,
gotycki
, wzniesiony w 1443 r.
- Kościół w
Kozłowie Szlacheckim
,
gotycki
, wzniesiony w 1470 r.
-
Bazylika
św.Rocha i św.Jana Chrzciciela w
Brochowie
, gotycko-renesansowy wzniesiony w latach 1551-61
- Kościół w
Kurdwanowie
,
modrzewiowy
z 1676 r.
- Kościół w
Szymanowie
,
barokowy
, wzniesiony w 1667 r.
- Kościół w
Rybnie
, 1804-06
- Kościół pw.Narodzenia Najświętszej Marii Panny w
Trojanowie
, późnobarokowy, z 1783 roku
- Kościół w
Iłowie
, późnobarokowy z 1781 r.
- Kościół parafialny w
Mikołajewie
, gotycko-klasycystyczny, wzniesiony w latach 1815-1821
- Kościół w
Pawłowicach
, klasycystyczny, wzniesiony w latach 1802-1805
-
Bazylika
Najświętszej Maryi Panny Pośredniczki Łask w
Niepokalanowie
, modernistyczny z lat 1948-50
- Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w
Młodzieszynie
, odbudowany w zmienionej formie w latach 1947-51
- Kościół św.Józefa Robotnika w
Chodakowie
, modernistyczny, pobudowany w latach 1957-59
- Kościół pw.Matki Bożej Różańcowej w
Sochaczewie
, modernistyczny z lat 1960-64
- Kościół pw.Matki Bożej Nieustającej Pomocy na
Boryszewie
, z lat 1985-1996
Dwory i pałace
Parki zabytkowe
-
Tułowice
– park pochodzący z XIX w.
-
Brochów
– park pochodzący z XIX w.
-
Brzozów Nowy
– park pochodzi z XIX w.
-
Giżyce
– park założony w I połowie XVIII w. i częściowo przekształcony w krajobrazowy w I połowie XIX w.
-
Ostrowce
– park pochodzi z XIX w.
-
Wszeliwy
– park pochodzi z XIX w.
-
Załusków
– park pochodzi z XIX w.
-
Młodzieszyn
– park krajobrazowy z II połowy XVIII w.
-
Ruszki
– park krajobrazowy z I połowy XIX w.
-
Witkowice
– park krajobrazowy w XIX w.
-
Gradów
– park krajobrazowy z I połowy XIX w.
-
Rokotów
– park krajobrazowy założony w końcu XVIII w. lub na początku XIX w.
-
Zakrzew
– pozostałości parku krajobrazowego z XIX w.
-
Ćmiszew Rybnowski
– resztki parku krajobrazowego
-
Rybno
– park krajobrazowy z XIX w.
-
Złota
– park krajobrazowy z około połowy XIX w.
-
Kawęczyn
– resztki parku krajobrazowego z około 1930 r.
-
Nowa Piasecznica
– resztki parku krajobrazowego z około połowy XIX w.
-
Nowe-Paski
– resztki parku krajobrazowego z około 1880 r.
-
Pawłowice
– park krajobrazowy założony w II połowie XIX w.
-
Seroki-Parcela
– park krajobrazowy z końca XIX w.
-
Skotniki
– park z przełomu XVIII/XIX w., przekomponowany w latach
1860
i 1900
-
Strugi
– park krajobrazowy z połowy XIX w.
-
Szymanów
– park z początku XX w.
-
Teresin
– park założony około połowy XIX w.
-
Bielice
–pozostałości parku krajobrazowego z XIX w.
-
Jeżówka
– resztki parku krajobrazowego z XIX w.
-
Kąty
– resztki parku krajobrazowego z XIX w.
-
Kożuszki-Parcel
– park krajobrazowy założony w
1870
r. Po
1945
r. zdewastowany, później przekształcony
-
Kuznocin
– resztki parku krajobrazowego z początku XX w.
-
Żdżarów
– resztki parku krajobrazowego z około
1900
r.
-
Żelazowa-Wola
– park powstały w latach trzydziestych XX w. na miejscu dawnego parku krajobrazowego pochodzącego z przełomu XVIII/XIX w., zdewastowanego w XIX w.
-
Żuków
– pozostałości parku krajobrazowego z około 1900 r.
Cmentarze o szczególnym znaczeniu
Złota – cmentarz niemiecki
Osoby związane z powiatem sochaczewskim
Osoby związane z
Sochaczewem
(poza powiatem sochaczewskim), patrz artykuł o
Sochaczewie
.
Komunikacja
Drogi
Przez teren powiatu sochaczewskiego przebiegają drogi międzynarodowe, krajowe i wojewódzkie. Do najważniejszych z nich zalicza się:
System ten jest wspomagany przez liczną sieć dróg gminnych i powiatowych.
Kolej
Przez powiat sochaczewski przebiega
linia kolejowa E 20
(
Berlin
–
Kunowice
–
Poznań
–
Warszawa
–
Terespol
–
Moskwa
) ze
stacją
w
Sochaczewie
. Stąd można dostać się pociągami osobowymi do
Warszawy
i
Łowicza Głównego
. Zatrzymuje się tutaj szereg
pociągów pośpiesznych
i
TLK
dzięki czemu można dojechać z
Sochaczewa
do
Lublina
,
Zamościa
,
Chełma
,
Białegostoku
,
Poznania
,
Zielonej Góry
,
Szczecina
i
Świnoujścia
. Poza tym na terenie powiatu znajdują się
przystanki kolejowe
w następujących miejscowościach:
Seroki
,
Nowa Piasecznica
,
Kornelin
, i
Leonów
oraz
stacja kolejowa
Teresin
(Teresin-Niepokalanów).
Komunikacja samochodowa
Uzupełnieniem i alternatywą dla pociągów jest rozwinięty system komunikacji samochodowej. Do
Warszawy
można dostać się busami (przewoźnik prywatny) oraz autobusami (
PKS
). Kursują także autobusy rejsowe którymi można dojechać do różnych miast na terenie
Mazowsza
i
Polski
, a także europejskich – w tym na
Wyspy Brytyjskie
. Lokalne połączenia autobusowe obsługuje PPKS Żyrardów. Na terenie
Sochaczewa
i najbliższych okolic funkcjonuje komunikacja miejska (Zakład Komunikacji Miejskiej w Sochaczewie).
Komunikacja lotnicza
Różnorodność połączeń drogowych i kolejowych z
Sochaczewem
oraz dysponowanie odpowiednim terenem – byłym lotniskiem wojskowym, sprawiły, że rozpatrywana jest możliwość utworzenia tu nowego
portu lotniczego
dla
Warszawy
.
Linki zewnętrzne
Mapy i zdjęcia satelitarne:
Bibliografia
Zobacz też