Urbanizacja
Urbanizacja
Szanghaj
- fragment największego pod względem liczby ludności miasta świata (w roku 2010) [1] Urbanizacja - proces koncentracji ludności w punktach[2] przestrzeni geograficznej, głównie na obszarach miejskich, określający także wzrost liczby ludności
miejskiej
i jej udziału w liczbie ludności danego obszaru, dzięki czynnikom społeczno-kulturowym, demograficznym i ekonomicznym[3]. Urbanizacja oznacza także przestrzenny rozwój miast oraz zmianę
stylu życia
na miejski[4]. Płaszczyzny urbanizacjiUrbanizacja odbywa się na kilku płaszczyznach[5][6]: - demograficznej - migracje ludności ze
wsi
do miast powodują wzrost odsetka ludności miejskiej,
- ekonomicznej - wzrost odsetka ludności zatrudnionej poza
rolnictwem
, początkowo w
przemyśle
, a potem usługach,
- społecznej - upowszechnianie się miejskiego stylu życia,
- przestrzenno-architektoniczna - wzrost obszarów miejskich i tworzenie nowych miast oraz nabywanie cech miejskich przez inne jednostki osiedleńcze, a także zmiany form przestrzennych,
- techniczna.
Ze względu na
współczynnik urbanizacji
państwa można podzielić na trzy grupy: - o niskim wskaźniku urbanizacji - do 40%
- średnim (40-60%)
- wysokim, powyżej 60%.
Socjologiczne i geograficzno-demograficzne ujęcie urbanizacjiRozmieszczenie miast w przestrzeni geograficznej Polski Hope Tisdale w roku 1942 wprowadził definicję demograficzną urbanizacji, która określała ją jako koncentrację ludności w punkach przestrzeni oraz wzrost liczby tego typu punktów. Ze względu na to, że w definicji tej nie użyto pojęcia miasta i jak należy pojmować samo miasto, jest ona niezbyt użyteczna przy porównaniach stopnia urbanizacji w różnych częściach świata. W ujęciu
geograficznym
punkty te różnią się od wsi wielkością, i funkcjami. Ze względu na
delimitację
granic miast, włączanie w ich obszary uprzednich terenów wiejskich, razem z zamieszkiwaną przez nie ludnością, w krótkim czasie miasta dzięki decyzjom administracyjnym są powiększane, co powoduje płynność danych statystycznych[7]. W ujęciu socjologicznym miasto traktowane jest jako miejsce przeciwstawne obszarom wiejskim, ze względu na styl życia i powiązane z nim takie cechy jak: przestrzenna segregacja mieszkańców, bezosobowe relacje społeczne, racjonalność działań i pojawianie się
anomii
. Te założenia wprowadzone zostały przez działającego w
szkole chicagowskiej
Louisa Wirtha w roku 1938. Zbudowane one zostały na badaniach miast amerykańskich w okresie przedwojennym, a następnie przyjęto je jako uniwersalne[8]. Jednak częściowo model biegunowy (miasto-wieś) zaczął być odrzucany w latach 50. XX wieku, wraz z badaniem procesów urbanizacji w krajach
Trzeciego Świata
, jak i w krajach rozwiniętych. Głownie odrzucono jego założenie, że wielkość, gęstość i
heterogeniczność
społeczności, rozumiane jak trzy główne cechy miasta, będą korelować z innymi cechami, a także stwierdzono, że nie tylko na obszarach wiejskich, ale i w wielkich miastach
grupy pierwotne
odgrywają ważne role w życiu społecznym[9]. Przebieg urbanizacji na świecieOdsetek ludności miejskiej w poszczególnych państwach świata [10]Na początku XIX wieku 2,4% populacji świata zamieszkiwała miasta, przy czym w szybko urbanizującej się Anglii, odsetek mieszkańców miast wynosił 30%, a w USA 10%[11]. Do połowy tego wieku liczba mieszkańców miast liczących więcej niż 20 000 wzrosła o 132%, w pierwszej połowie XX wieku o 240%. Głównym czynnikiem mającym wpływ na urbanizację było
uprzemysłowienie
[12]. W XIX wieku proces ten zachodził głównie w Europie i Ameryce Północnej. Po
II wojnie światowej
zaczął on także zachodzić w krajach Trzeciego Świata, a w rozwiniętych krajach kapitalistycznych z kolei zaczęły następować procesy
dezurbanizacji
i
kontrurbanizacji
[13]. Na początku XXI wieku najbardziej zurbanizowane obszary świata to: Najmniej zurbanizowane kraje znajdują się w
Afryce
, zwłaszcza Wschodniej (
Rwanda
,
Burundi
) i
Azji
Południowej (
Bhutan
). W Polsce współczynnik urbanizacji wynosi 61% i wykazuje tendencję spadkową[14]. Według prognoz, do roku 2025 liczba ludności krajów rozwijających się osiągnie 4 miliardy[15], a 63% ludności świata będą stanowić mieszkańcy miast[16]. Zobacz teżPrzypisy- ↑
World: largest cities and towns and statistics of their population
. World Gazetteer. [dostęp 2010-02-14].
- ↑ Jan Węgleński: hasło Urbanizacja. W: Encyklopedia socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2002, ss. 275-276. .
- ↑ Grzegorz Węcławowicz: Geografia społeczna miast. Warszawa: PWN, 2003, s. 62. .
- ↑ Jan Węgleński: hasło Urbanizacja. W: Encyklopedia socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2002, s. 276. .
- ↑ Marek Szczepański, Bohdan Jałowiecki: Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej. Warszawa: Scholar, 2002, s. 104. .
- ↑ Bohdan Jałowiecki: Płaszczyzny urbanizacji. W: Sławomir Solecki, Marian Malikowski: Społeczeństwo i przestrzeń zurbanizowana. Rzeszów: WSP, 1999, ss. 193-196. .
- ↑ Bohdan Jałowiecki: Płaszczyzny urbanizacji. W: Sławomir Solecki, Marian Malikowski: Społeczeństwo i przestrzeń zurbanizowana. Rzeszów: WSP, 1999, s. 193. .
- ↑ Anthony Giddens: Socjologia. Warszawa: PWN, 2004, s. 598. .
- ↑ Jan Węgleński: hasło Urbanizacja. W: Encyklopedia socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2002, ss. 275-277. .
- ↑
Economic and social statistics on the countries and territories of the world
(
ang.
). Unicef. [dostęp 2010-02-14].
- ↑ Anthony Giddens: Socjologia. Warszawa: PWN, 2004, s. 594. .
- ↑ Marek Szczepański, Bohdan Jałowiecki: Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej. Warszawa: Scholar, 2002, ss. 104-105. .
- ↑ Grzegorz Węcławowicz: Geografia społeczna miast. Warszawa: PWN, 2003, ss. 60-61. .
- ↑ United Nations Statistics Division:
Demographic Yearbook 2006: Urban and total population by sex: 1997-2006
(
ang.
). [dostęp 11 października 2008].
- ↑ Grzegorz Węcławowicz: Geografia społeczna miast. Warszawa: PWN, 2003, s. 61. .
- ↑ Anthony Giddens: Socjologia. Warszawa: PWN, 2004, s. 595. .
Bibliografia
Inne hasła zawierające informacje o "Urbanizacja":
Narodowy socjalizm
...
Powiat gnieźnieński
...
Austro-Węgry
...
Ziemia
...
Pobrzeże Kaszubskie
...
Mierzeja Wiślana
geomorfologia4 Sieć wodna5 Klimat5.1 Temperatura powietrza6 Przyroda7 Ludność, gospodarka, komunikacja7.1 Ludność i Urbanizacja7.2 Gospodarka7.3 Komunikacja kolejowa7.4 Drogi8 Turystyka9 Zobacz też10 Przypisy NazwaNazwę „Mierzeja Wiślana” ...
Powiat wejherowski
...
Województwo pomorskie
...
Województwo wołyńskie (II Rzeczpospolita)
...
Zderzenie cywilizacji
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Urbanizacja":
Ameryka Północna - zagadnienia społeczno-gospodarcze (plansza 28)
le height=380 width=770 >
Ludność i Urbanizacja cd.
Przeludnienie niektórych obszarów oraz bezrobocie są przyczynami emigracji ludności do ...
022. Opady i osady atmosferyczne (plansza 3)
...
Ameryka Północna - zagadnienia społeczno-gospodarcze (plansza 27)
table height=380 width=770 >
Ludność i Urbanizacja
Kraj można podzielić na hiszpańsko-metyską północ i indiańskie południe.
Ponad połowa Meksykanów ...
|