Królestwo Francji (
fr.
Royaume de France) – państwo historyczne w
Europie
, na terenie obecnej
Francji
, jedno z jej prawno-historycznych poprzedników. Istniało w latach
987
-
1791
.
Państwo powstało umownie w momencie wygaśnięcia w
państwie zachodniofrankijskim
dynastii
Karolingów
i koronacji
Hugo Kapeta
na króla. Początkowo w jego posiadaniu było niewielkie terytorium wokół
Paryża
. Za czasów panowania Kapetyngów postępował proces wzmacniania władzy królewskiej i scalania ziem francuskich, przeprowadzano także reformy administracyjne i ustrojowe (między innymi w roku
1302
utworzono
Stany Generalne
).
W
1328
roku zmarł ostatni z synów
Filipa IV Pięknego
, król
Karol IV
. Jego śmierć zakończyła ponad trzystuletnie rządy dynastii
Kapetyngów
. Do tronu po zmarłym władcy zgłosiło roszczenia aż trzech pretendentów: dwaj bratankowie Filipa Pięknego i jego wnuk ze strony córki Izabeli, król
Anglii
Edward III
, co stało się przyczyną najdłuższej w historii Europy wojny o sukcesję (
wojna stuletnia
).
Proces scalania ziem francuskich kontynuowali Walezjusze, którzy w
1328
, po wygaśnięciu głównej linii Kapetyngów, zasiedli na tronie Francji. Na przełomie
XV
i
XVI wieku
w zjednoczonej i scentralizowanej Francji władza królewska zaczęła przybierać formę
absolutyzmu
. Główni konkurenci monarchii, wielcy feudałowie, utracili dotychczasowe znaczenie, ponieważ miasta, w których pojawiały się już formy produkcji wczesnokapitalistycznej, były sojusznikami monarchii. W latach 1480-1536 przyłączono do Francji
Prowansję
,
Burgundię
Bretanię
i
Sabaudię
. Szczyt pierwszej fazy absolutyzmu przypadł na panowanie
Franciszka I
. Za jego rządów wprowadzono urzędowy
język francuski
oraz stałe podatki.
Kolejny okres wojen wewnętrznych rozpoczął się w dobie
reformacji
. W
1562
uzyskali od regentki
Katarzyny Medycejskiej
częściową swobodę kultu. Wzajemna wrogość i rywalizacja o wpływy polityczne między obozem katolickich
Gwizjuszów
i
Ligi Katolickiej
i protestantów doprowadziła do krwawych wojen religijnych w latach
1562
-
1598
. Kres wojnom położyła śmierć
Henryka III
i zakończenie panowania dynastii Walezjuszy.
Dynastia Burbonów umocniła francuski
absolutyzm
. Henryk IV sam decydował o wszystkich sprawach państwa, łamał opór możnych i odbudował autorytet królewski. Jego polityka wewnętrzna doprowadziła do rozkwitu gospodarki zrujnowanej wojną domową. Za jego panowania powstały także pierwsze kolonie francuskie w Ameryce. Osłabioną przejściowo po jego śmierci władzę centralną sprawował
kardynał Richelieu
, pełniący
1624
-
1642
stanowisko pierwszego ministra; zwalczał on bezlitośnie opozycję arystokratów i hugenotów. Po zdobyciu w 1628 twierdzy
La Rochelle
pozbawił ich przywilejów politycznych i wojskowych. Długie panowanie Ludwika XIV stało się szczytowym osiągnięciem francuskiej monarchii absolutnej, a jej symbolem było przypisywane królowi stwierdzenie: "państwo to ja", uchylenie
edyktu nantejskiego
i wywołana tym emigracja hugenotów zlikwidowały ostatnie zorganizowane środowisko potencjalnej opozycji. Na arenie międzynarodowej Francja Ludwika XIV odgrywała czołową rolę. Pod hasłem zapewnienia jej naturalnych granic dokonywano zaborów ziem sąsiednich, prowadzono zwycięskie wojny z Habsburgami i z Anglią. Nastąpił wzrost francuskiej potęgi morskiej i rozkwit handlu kolonialnego (między innymi posiadłości w
Kanadzie
,
Luizjanie
, na
Antylach
, w
Indiach
i
Afryce
).
Sukcesy Ludwika XIV, osiągnięte za cenę wielkiego wysiłku finansowego, doprowadziły Francję do kryzysu. Za panowania Ludwika XV rozrzutność dworu i niepomyślne wojny zrujnowały skarb. Po objęciu tronu przez Ludwika XVI
deficyt
państwa powiększał się, a próby reform skarbowych były zwalczane przez środowiska dworskie i nie wyszły poza stadium wstępne. Jednocześnie udzielenie przez Francję poparcia
rewolucji amerykańskiej
(
1778
-
1783
) wzmocniło w społeczeństwie nastroje wolnościowe.
Ludwik XVI został zmuszony do zwołania Stanów Generalnych
5 maja
1789
, które
17 czerwca
uznały się za Zgromadzenie Narodowe, a
9 lipca
przekształciły się w Konstytuantę dając początek
Rewolucji Francuskiej
.
Źródła/Linki zewnętrzne
- Bluche, François. L'Ancien régime: Institutions et société. Collection: Livre de poche. Paris: Fallois, 1993.
- Jouanna, Arlette and Philippe Hamon, Dominique Biloghi, Guy Thiec. La France de la Renaissance; Histoire et dictionnaire. Collection: Bouquins. Paris: Laffont, 2001.
- Jouanna, Arlette and Jacqueline Boucher, Dominique Biloghi, Guy Thiec. Histoire et dictionnaire des Guerres de religion. Collection: Bouquins. Paris: Laffont, 1998.
- Kendall, Paul Murray. Louis XI: The Universal Spider. New York: Norton, 1971.
- Knecht, R.J. The Rise and Fall of Renaissance France. London: Fontana Press, 1996.
- Pillorget, René and Suzanne Pillorget. France Baroque, France Classique 1589-1715. Collection: Bouquins. Paris: Laffont, 1995.
- Viguerie, Jean de. Histoire et dictionnaire du temps des Lumières 1715-1789. Collection: Bouquins. Paris: Laffont, 1995.