Miedwie
MiedwieMiedwie |
Państwo
|
Polska
|
Powierzchnia
| 3500
ha
| Wymiary | 15,5 × 3,2 km | Głębokość | 43,8
m
|
Wysokość
lustra | 14 m
n.p.m.
| Rzeki zasilające |
Płonia
,
Ostrowica
,
Miedwinka
,
Gowienica Miedwiańska
,
Rów Kunowski
| Rzeki wypływające |
Płonia
| Miejscowości nadbrzeżne |
Jęczydół
,
Morzyczyn
,
Wierzbno
,
Wierzchląd
,
Żelewo
| Rodzaj jeziora |
rynnowe
| Położenie na mapie Polski: | Położenie na mapie fizycznej woj. zachodniopomorskiego: |
53°17'00″N 14°54'20″E / 53.28333, 14.90556
|
Miedwie (
niem.
Madüsee) –
jezioro
w zachodniej części
Pojezierza Zachodniopomorskiego
na
Równinie Pyrzycko-Stargardzkiej
. Powierzchnia 35 km²[1] (piąte co do wielkości w
Polsce
, drugie po jeziorze
Dąbie
, w
województwie zachodniopomorskim
). Jezioro leży na wysokości 14 m
n.p.m.
, a jego głębokość wynosi 43,8 m, co daje największą w Polsce
kryptodepresję
(prawie 30 m
p.p.m.
)[2]. Linia brzegowa ma długość ok. 39 km (maks. szerokość 3,2 km), brzegi są bezleśne, w południowej części
bagniste
. Przez Miedwie przepływa rzeka
Płonia
, z większych cieków uchodzą do niego
Ostrowica
,
Miedwinka
,
Gowienica Miedwiańska
,
Rów Kunowski
. W okolicach
Żelewa
znajduje się ujęcie wody pitnej dla mieszkańców
Szczecina
(współrzędne geograficzne: φ=53°17'45''N, λ=014°52'11''E). Nad północnym brzegiem jeziora znajduje się plaża Ośrodka Sportu i Rekreacji ze
Stargardu Szczecińskiego
. HistoriaObecny zbiornik, jest pozostałością dawnego wielkiego akwenu, tzw. Zastoiska Pyrzyckiego, w którym gromadziły się wody topniejącego lądolodu. Jeziorzysko to stopniowo zmniejszało swoją wielkość. Do
1746
powierzchnia jeziora wynosiła prawie 4,2 tys. ha przy poziomie 16,5 m n.p.m., lecz w połowie
XVIII wieku
cesarz Fryderyk Wielki
zarządził
meliorację
okolic jeziora w celu pozyskania żyznych ziem dla rolnictwa. W wyniku działań
Davida Gilly’ego
powierzchnia jeziora zmniejszyła się o 575 ha, a poziom wody obniżył się o 2,5 m, w wyniku czego powstały nowe jeziora
Będgoszcz
,
Zaborsko
i
Żelewko
połączone Płonią[3]. W 1959 roku zniszczono próg na ujściu rzeki Płoni co poskutkowało obniżeniem poziomu wody o ok. 36 cm.[4] W czasach
II wojny światowej
nad jeziorem funkcjonowała
torpedownia
warsztatów torpedowych Gereitenwerke Pomeren Madüsee pracująca na potrzeby początkowo
Luftwaffe
po
1944
również
Kriegsmarine
(
53°18'13.87″N 14°52'51.19″E / 53.3038528, 14.8808861
). Na wschodnim brzegu w
Kluczewie
do roku 1993 mieściła się baza lotnicza
Armii Czerwonej
, która nie posiadając oczyszczalni ścieków miała wpływ na wzrost zanieczyszczenia wód jeziora (nośnikiem ścieków była wpływająca do jeziora niewielka rzeczka
Gowienica Miedwiańska
)[5]. W 1976 roku wybudowano
jaz
, który reguluje odpływ wody z Miedwia. Od tego czasu trwa okres podwyższonych stanów średnich, występują większe wahania poziomu wód, oraz bardziej rozłożonym w czasie występowaniem stanów wysokich (wyższe lustro wody latem oraz brak stanów niskich w miesiącach wiosennych)[4]. FaunaW jeziorze znajduje się wiele gatunków ryb, m.in.[6]: sieja miedwiańska (
gatunek autochtoniczny
),
sielawa
,
szczupak
,
okoń
,
węgorz
,
jaź
,
karp
,
krąp
,
lin
,
miętus
,
płoć
,
sandacz
i
leszcz
oraz 2 gatunki
skorupiaków
żyjących, poza Miedwiem, w wodach
alpejskich
i w
Skandynawii
oraz ptaki wodne m.in.
wąsatka
. Okolice jezioraNad jeziorem jest wiele ośrodków wypoczynkowych z wypożyczalniami sprzętu wodnego i
kąpieliska
–
Kunowo
,
Wierzchląd
,
Koszewko
i
Koszewo
w
gminie Stargard Szczeciński
,
Wierzbno
oraz położone nad
bagnami
Turze
w
gminie Pyrzyce
, Żelewo w
gminie Stare Czarnowo
oraz
Jęczydół
,
Morzyczyn
i
Zieleniewo
w
gminie Kobylanka
. Najbliżej położoną
stacją kolejową
jest
Miedwiecko
, oddalona ok. 1,5 km od
Morzyczyna
. Nazwa jezioraNazwa jeziora ma korzenie słowiańskie i pochodzi od rozpowszechnionego po całej Słowiańszczyźnie słowa med – oznaczającego miód. W źródłach historycznych nazwa jeziora zmieniała się kilkukrotnie, występują m.in.: Meduie, Meduwi, Meduge, Maddum, Madüe, Maddüje[7]. Nazwę Miedwie wprowadzono urzędowo w 1949 roku, zmieniając poprzednią niemiecką nazwę jeziora – Madüsee[8]. Podanie o klasztorze w Kołbaczu[9]Opowiada Franciszek Pałasz, l. 70, urodzony w Stężycy pow. Kartuzy, od 1946 r. zam. w Żelewie pow. Gryfino, woj. szczecińskie[10]: | Klasztòr w Kolbaczu, nie, on już tam jest od tysonca sto, zdaje mi se, szedzesontégo roku. Mówio tak: na, w jezorze Mwiedwie nie buło żadn'ych sejów. I w ogóle mało riby, tak tu dużo riby nie buło. To tén przeor z tego Kolbaczy se założył z tym kusym, żeb'y mu ta seja jakos wprowadz.ic, on jego duszä możé zabrac. Diabuł se uceszył, uogonem zamérdał i pojechał na Łotwe panie, tam, na tén Päjpus, zej tam. No jak tam pojechał, náá, wtedy przeor w strachu, nie, buo niedugo bedze północ, a po północy diabéł przylec.i i go weznie. Tak on posłäł tych swoich braciszków wszystkich, tych mnichów, dookoła jezora uobstawił-ił i zaczón drzec se jak kury – piat'. To diabuł lec.i z tá seją, nie? Jak już buł blisko czuje, że kury piejo, tuo se zlonk i sejä pusc.ił [do jeziora Mwiedwie] i uc.iek, jo, a przeor dusze uocalił. |
Przypisy- ↑
Polska Przyroda, Polska.pl
- ↑
Gmina Kobylanka, Turystyka
- ↑
Portal Proekologia.pl
- ↑ 4,0 4,1
Miedwiański serwis internetowy
- ↑
Zielone Brygady nr 9(27)/91, wrzesień '91
- ↑
op. cit
- ↑ B. Stramek, Wybrane nazwy obiektów terenowych wodnych i lądowych powiatu stargardzkiego i łobeskiego, [w:] Stargardia t. IV, Stargard 2006, s. 44
- ↑
M.P. z 1949 r. Nr 17, poz. 225
, s. 8
- ↑ Opublikowane w dwumiesięczniku Literatura Ludowa. Pomorze Zachodnie, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Warszawa 1960, rok IV, nr 4-5, s.36 bez zastrzeżenia praw autorskich
- ↑ transkrypcja tekstowa: Jan Sadownik, Zofia Przyłuska-Jaworska
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Miedwie":
Jezioro rynnowe
...
Kryptodepresja
...
Miedwie
Miedwie
Państwo
Polska
Powierzchnia
3500
ha
Wymiary15,5 × 3,2 kmGłębokość43,8
m
Wysokość
lustra14 m
n.p.m.
Rzeki zasilające
Płonia
,
Ostrowica
,
Miedwinka
, ...
Szczecin
...
Wigry (jezioro)
...
Województwo zachodniopomorskie
...
Nizina Szczecińska
Stosunkowo mało spotyka się tutaj
jezior
. Głównymi zbiornikami słodkiej wody są rynnowe
Miedwie
i deltowe jezioro
Dąbie
. Część krajobrazu niziny stanowi również szeroka dolina ...
Cisewo
...
Operacja Sonnenwende
...
Rozwinięcie linii brzegowej jeziora
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Miedwie":
202. Środowisko przyrodnicze Polski. Klimat, wody powierzchniowe i podłoże skalne (plansza 9)
...
Język mapy (plansza 20)
kryptodepresja jest Bajkał 1164m
- Największą kryptodepresję w Polsce (prawie 30m) tworzy jezioro Miedwie.
...
Transport i łączność (plansza 22)
Bug – Narew – Warszawa
Dobczyce – Kraków
Mosina – Poznań
Jezioro Miedwie – Szczecin
Radwia k. Rosnowa – Koszalin
...
|