Temistokles
TemistoklesTemistokles (
gr.
Θεμιστοκλῆς,
trl.
Themistokles; ur. ok.
524 p.n.e.
w
Atenach
, zm. ok.
459 p.n.e.
w Magnezji nad
Meandrem
) – polityk i wódz
ateński
, piastujący oficjalne stanowiska
archonta
i
stratega
, przywódca stronnictwa demokratycznego, twórca potęgi morskiej Aten w
V wieku p.n.e.
Uważany jest za najwybitniejszego, obok
Peryklesa
, polityka w historii starożytnych Aten. PochodzenieWywodził się z
arystokratycznego
rodu Lykomidów, był synem Neoklesa, choć jego matka często opisywana była jako cudzoziemka, co stawiałoby Temistoklesa na niskim szczeblu drabiny społecznej. Kariera polityczna Na szczytach władzyW
483 p.n.e.
wybrany został na archonta-eponima i zaraz rozpoczął umacnianie
Pireusu
, ateńskiego portu i bazy floty. Wystąpił z planem budowy potężnej floty na bazie dochodów z nowo odkrytych złóż
srebra
w górach
Laurion
(około 200
talentów
rocznego dochodu) i pomimo opozycji, której przewodził
Arystydes Sprawiedliwy
, proponującej rozdanie zysków pomiędzy obywateli, udało mu się przekonać ateńskie
Zgromadzenie Ludowe
do swojego planu. Temistokles uzasadniał potrzebę budowy silnej floty wymogami wojny z
Eginą
, choć wiedział, że flota ta przyda się w nieuniknionej konfrontacji z
Persami
, którzy w tym momencie wydawali się odlegli i nie budzący obawy u większości Ateńczyków. Przy okazji doprowadził do wygnania z Aten swojego najgroźniejszego (w owym czasie ) przeciwnika politycznego Arystydesa (483 lub 482 p.n.e.). Wojna z PersjąW efekcie szeroko zakrojonej akcji rozbudowy floty w momencie agresji perskiej w
480 p.n.e.
Ateny dysponowały już ok. 300 okrętami (3 lata wcześniej tylko 70), przy czym wszystkie nowe okręty były nowoczesnymi
trierami
. Flota ateńska stała się najsilniejszą w całej
Grecji
i Ateny wysunęły się na pierwszy plan w wojnie z Persją. Temistokles brał udział w nierozstrzygniętej
bitwie pod Artemizjonem
w sierpniu 480 p.n.e. Był autorem planu ewakuacji ludności Aten na
Salaminę
oraz koncentracji floty ateńskiej w Zatoce Salamińskiej po
klęsce pod Termopilami
. Mimo że formalnie to nie on dowodził siłami greckimi w
bitwie pod Salaminą
, to niemal w całości jemu należy przypisać sukces w tej bitwie.
Spartanie
byli przeciwni walce w tym momencie z silniejszą flotą perską, zamierzając wycofać się na
Peloponez
, jednak on sprowokował
Persów
– wiedząc, że warunki sprzyjają Grekom, zawiadomił
Kserksesa
przez swojego zaufanego niewolnika Skinnosa, że Hellenowie zamierzają uciec. W tej sytuacji perski władca wydał rozkaz natychmiastowego otoczenia i zniszczenia floty greckiej. Bitwa okazała się całkowitym sukcesem połączonych sił greckich. Po ostatecznym zwycięstwie Greków
pod Platejami
w
479 p.n.e.
, nie wierząc w trwałość sojuszu Aten ze
Spartą
, Temistokles odbudował Pireus, był inicjatorem rozpoczęcia odbudowy zniszczonych przez Persów Aten od wzniesienia murów obronnych, co spotkało się ze sprzeciwem Sparty, oraz połączenia Aten z Pireusem tzw. długimi murami. W
478 p.n.e.
nie dopuścił do ukarania miast neutralnych lub stojących po stronie perskiej podczas najazdu perskiego, przeciwstawiając się w ten sposób Sparcie, dążącej do hegemonii w Grecji. Był współtwórcą, obok Arystydesa,
I Ateńskiego Związku Morskiego
(zima 478/
477 p.n.e.
). Upadek i emigracja
Ostraka
z wydrapanym imieniem Temistoklesa, odnalezione na zboczu ateńskiego Akropolu, zbiory Muzeum Agory Polityka Temistoklesa wrogości wobec Sparty napotkała opór
Kimona
, który główne zagrożenie widział w Persach. Ataki na Temistoklesa pojawiły się już około połowy lat siedemdziesiątych. W
472
lub
471 p.n.e.
Temistokles padł ofiarą
ostracyzmu
w Atenach. Udał się wówczas do
Argos
(wrogiego Sparcie), gdzie prowadził ożywioną działalność antyspartańską. Przebywał także w Mantinei i innych miastach-państwach
Peloponezu
. Władze Sparty zaniepokojone efektywnością poczynań Temistoklesa na Peloponezie, oskarżyły go w Atenach o współdziałanie z
Pauzaniaszem
w knowaniach z Persami. Na podstawie wątpliwych dowodów wrogowie Temistoklesa doprowadzili do zaocznego skazania go na śmierć. Ostatnie lataŚcigany Temistokles uciekł z Argos na
Korkyrę
(ok.
467 p.n.e.
) , później do
Epiru
, gdzie jako błagalnik znalazł schronienie u króla Molossów, Admeta, aby ostatecznie w
465 p.n.e.
znaleźć się na dworze króla perskiego
Artakserksesa I Makrocheira
, który za dobrą służbę oddał mu we władanie Magnezję,
Lampsakos
i Myontos, nad którymi panował jako perski namiestnik. Zmarł – według Tukidydesa – śmiercią naturalną, według innych autorów popełnił samobójstwo (otruł się), nie chcąc walczyć przeciwko swoim rodakom po stronie Persów. RodzinaTemistokles był dwukrotnie żonaty, obie żony były Atenkami. Druga z nich, Archippe, wyjechała wraz z nim i młodszymi dziećmi do Azji. Dwie córki Temistoklesa nosiły niezwykłe imiona: Sybaris i Italia. W oczach starożytnychO Temistoklesie w starożytności pisali:
Arystoteles
w „Ustroju politycznym Aten”,
Diodor Sycylijski
w „Bibliotheke” (Biblioteka),
Herodot
w „Dziejach”,
Nepos
w „Żywotach wybitnych mężów”,
Plutarch z Cheronei
w „Moraliach”,
Tukidydes
w „Wojnie peloponeskiej”. Wśród starożytnych uważany był za postać kontrowersyjną. Dzieła Herodota i Plutarcha noszą ślady korzystania ze źródeł nieprzychylnych Temistoklesowi. Natomiast Tukidydes tak go oceniał „... zasługiwał na większy podziw niż ktokolwiek inny; dzięki bowiem wrodzonemu talentowi, bez żadnych uprzednich, czy późniejszych studiów, oceniał po krótkim zastanowieniu najtrafniej każdą aktualną sytuację i najlepiej przewidywał daleką przyszłość ... Bystro przenikał dobre i złe strony przyszłych wypadków, osnutych jeszcze mrokiem tajemnicy. Słowem był to człowiek, który dzięki wrodzonemu geniuszowi umiał od razu trafić w sedno rzeczy". Bibliografia- Iwaszkiewicz P., Łoś W., Stępień M. - „Władcy i wodzowie starożytności. Słownik”, WSiP, Warszawa 1998, s. 375-376, .
- Lengauer W. - „Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego”, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1999, s. 109,114,119, .
- Rachet G. - „Słownik cywilizacji greckiej”, Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 2006, s. 385-386, .
- Sacks D. - „Encyklopedia świata starożytnych Greków”, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 2001, s. 409-411, .
Inne hasła zawierające informacje o "Temistokles":
Imieniny
7 października
,
15 października
Telesfor
,
Telesfora
—
2 stycznia
Telesfora
, zob.
Telesfor
Telimena
—
3 lutego
Temistokles
—
21 grudnia
Teobald
—
1 lipca
Teodor
—
21 lutego
,
26 marca
, ...
Archont
...
Temistokles
Temistokles – popiersieTemistokles (
gr.
Θεμιστοκλῆς,
trl.
Themistokles; ur. ok.
524 p.n.e.
w ...
Tragedia
samym imieniu. Przypisano mu 42 utwory, ale tytuł tylko jednego z nich (Temistokles) wskazuje na tragedię. Brak zachowanej spuścizny i opinia starożytnych każą sądzić, ...
Kimon
...
Wojny perskie
...
Hippodamos z Miletu
...
V wiek p.n.e.
...
Kategoria:Starożytni Ateńczycy
...
21 grudnia
Urodzili się5 Zmarli6 Przypisy Święta
imieniny
:
Anastazy
,
Balbin
,
Festus
,
Gliceriusz
,
Glicery
,
Honorat
,
Piotr
,
Temistokles
,
Tomasz
,
Tomisław
i
Tomisława
Święto Godowe
(etniczne słowiańskie)
wspomnienia i święta
Kościoła katolickiego
,
św. ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Temistokles":
011a Wojny Greków z Persami (plansza 11)
...
009 Ustrój i społeczeństwo Aten (plansza 2)
...
011a Wojny Greków z Persami (plansza 9)
Wojny Greków z Persami
Mardonios zaproponował Ateńczykom pokój, który Temistoklesodrzucił. Wtedy Persowie zajęli Ateny, które mieszkańcy opuścili i udali się na ...
|