Korale madreporowe
Korale madreporoweSkamieniałość z formacji Matmor w Izraelu Korale madreporowe, korale rafotwórcze, korale kamienne, korale rafowe (Scleractinia) określane też jako koralowce kamienne (Scleractina) lub madreporowce (Madreporaria) – rząd
koralowców sześciopromiennych
(Hexacorallia), do którego należą drobne, osiadłe, przeważnie kolonijne
polipy
(antopolipy) wytwarzające
zewnętrzne szkielety
z
węglanu wapnia
tworzące zwartą, wapienną masę. Połowa gatunków z tego rzędu to zwierzęta, które są głównym
czynnikiem rafotwórczym
– dzięki nim powstają
rafy
i wyspy koralowe. W zapisie kopalnym są znane od środkowego
triasu
(około 245 mln lat temu) – już wówczas były grupą silnie zróżnicowaną[2]. Wiele gatunków tych korali jest zagrożonych wyginięciem. Przykładowymi przedstawicielami korali madreporowych są gatunki z rodzajów Madrepora (rodzaj, od którego wywodzi się nazwa rzędu), Meandryna, zwana wądolnicą oraz żyjące pojedynczo Fungia (grzybniki), o kształcie
grzyba kapeluszowego
. WystępowanieWiększość gatunków rafotwórczych żyje na małych głębokościach (do około 50 m
p.p.m.
[3]), głównie w morzach tropikalnych, czyli tam, gdzie temperatura nie spada poniżej 20 °C. Pozostałe występują we wszystkich strefach oceanów, włącznie z regionami strefy umiarkowanej i polarnej, od płycizn po głębokość 6000 m[4]. CharakterystykaParzydełkowce z rzędu korali madreporowych tworzą masywne szkielety zewnętrzne o unikalnej wśród parzydełkowców konstrukcji[4] i różnorodnych kształtach. Mogą występować w postaci kilkumetrowej wysokości drzewek, czaszy, półkolistych bloków lub wzgórków o wielometrowej średnicy. Wzgórki powstają w miarę zamierania starych polipów, na których martwym szkielecie tworzą się nowe warstwy, dzięki czemu grubość kolonii szybko wzrasta. U niektórych gatunków przyrost ten może dochodzić do 5 m rocznie. W ten sposób powstają
rafy koralowe
. Korale madreporowe mogą tworzyć też wyspy zwane
atolami
. Nieliczne antopolipy żyją pojedynczo. Mogą wówczas osiągać znaczne rozmiary. Największy Fungia fungites osiąga 25 cm średnicy[5]. W ciele Scleractinia występują
komórki parzydełkowe
typu stomoknidy i spirocysty. RozmnażanieU korali madreporowych występuje
rozdzielnopłciowość
i
dwupłciowość
(hermafrodytyzm). U obydwu form najczęściej następuje
zapłodnienie
wewnętrzne, zwykle w jamie gastralnej. Tam też przebiega wczesny rozwój larwy. Uwolniona
planula
osiada na podłożu i po upływie doby od zapłodnienia wydziela płytkę bazalną (tabulae). Polipy rozmnażają się też bezpłciowo poprzez bardzo intensywnie przebiegające dwa rodzaje pączkowania: ekstratentakularne, (boczne, poza koroną czułków) i intratentakularne (podłużne, wewnątrz korony). Polipy żyjące pojedynczo rozmnażają się przez podział poprzeczny skorelowany z rozmnażaniem płciowym[5]. SystematykaOpisano ponad 1400 gatunków współcześnie żyjących madreporowców zaliczanych do 27
rodzin
[2]. Znanych jest też około 5000 gatunków kopalnych[3]. Wśród żyjących wyróżnia się dwie główne grupy ekologiczne. Pierwsza obejmuje około 660 gatunków rafotwórczych występujących w czystych i płytkich wodach tropikalnych. Do drugiej zaliczono prawie 670 gatunków w pozostałych strefach oceanów. Relacje pokrewieństwa pomiędzy nimi nie zostały poznane. W 1956 roku Wells podzielił korale madreporowe na pięć podrzędów: - Astrocoeniina Vaughan & Wells, 1943
- Caryophylliina Vaughan & Wells, 1943
- Dendrophylliina Vaughan & Wells, 1943
- Faviina Vaughan & Wells, 1943
- Fungiina
Koncepcja ta, jak również kilka innych, nie znajduje potwierdzenia w dotychczasowych badaniach.
Klady
proponowane w oparciu o dane molekularne nie korespondują z kladami wyznaczanymi na bazie cech morfologicznych[4]. Analiza
filogenetyczna
przeprowadzona przez Kitaharę i współpracowników (2010) – wykorzystująca sekwencje
DNA mitochondrialnego
– sugeruje, że większość rodzin korali madreporowych żyjących na głębokich wodach jest
monofiletyczna
, podczas gdy większość rodzin obejmujących madreporowce żyjące w płytkich wodach to grupy
polifiletyczne
[2]. Gatunki zagrożoneAcropora cervicornis jest krytycznie zagrożona wyginięciem (kategoria CR w klasyfikacji
IUCN
Do głównych przyczyn zagrażających tym zwierzętom należy wzrastające zanieczyszczenie i eutrofizacja wód. Do zagrożonych (kategorie CR i EN) należy wiele gatunków z rodzajów Acanthastrea, Acropora (m.in. Acropora cervicornis), Alveopora i Montipora, Siderastrea glynni[6] oraz Tubastrea floreana – rzadki gatunek występujący u wybrzeży wysp Galapagos. Od 1982 r. jego zasięg skurczył się o 80% – przypuszczalnie wskutek wzrostu temperatury wód Oceanu Spokojnego (globalnego ocieplenia) oraz zjawiska
El Niño
(okresowej zmiany prądów oceanicznych). Przypisy- ↑
Scleractinia
w: Integrated Taxonomic Information System (
ang.
)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Marcelo V. Kitahara, Stephen D. Cairns, Jarosław Stolarski, David Blair, David J. Miller. A comprehensive phylogenetic analysis of the Scleractinia (Cnidaria, Anthozoa) based on mitochondrial CO1 sequence data. „PLoS ONE”. 5(7): e11490 (2010).
doi:10.1371/journal.pone.0011490
(
ang.
).
- ↑ 3,0 3,1 Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0.
pwn.pl
Sp. z o.o., 2008. .
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Daly et al. The phylum Cnidaria: A review of phylogenetic patterns and diversity three hundred years after Linneaeus. „Zootaxa”. 1668, ss. 127-182 (2007) (
ang.
).
- ↑ 5,0 5,1 Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN
, 2009, s. 113. .
- ↑
Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych
(
ang.
). [dostęp 27 maja 2010].
Bibliografia- Podgromada: Korale sześciopromienne – Hexacorallia, [w:] Dobrowolski K., Klimaszewski M., Szelęgiewicz H., Zoologia, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1968.
- R. Walker: Wow! Animal, Penguin, London–New York–Melbourne 2009.
- Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa:
Wiedza Powszechna
, 1984. .
- Daly et al. The phylum Cnidaria: A review of phylogenetic patterns and diversity three hundred years after Linneaeus. „Zootaxa”. 1668, ss. 127-182 (2007) (
ang.
).
- Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN
, 2009. .
Inne hasła zawierające informacje o "Korale madreporowe":
Parzydełkowce
kostkowce
, kolonijne
stułbiopławy
,
krążkopławy
oraz
koralowce
, a wśród nich
ukwiały
i rafotwórcze
Korale madreporowe
. Kilka gatunków jest pasożytami zwierząt wodnych. Zwierzęta te mają niewielkie ...
Beskid Żywiecki
...
Jarząbek
...
Rafa
...
Ptaki
...
Koralowce
przedstawicieli koralowców należą m.in.: koral czerwony (Corallium rubrum), zwany również szlachetnym, rafotwórcze
Korale madreporowe
(Madreporaria) oraz
koral korkowiec
(Alcyonium palmatum). W polskiej strefie
Bałtyku
...
Jamochłony
...
Korale madreporowe
Korale madreporowe
Systematyka
Domena
eukarionty
Królestwo
zwierzęta
Typ
parzydełkowce
Gromada
koralowce
Podgromada
koralowce sześciopromienne
Rząd
Korale madreporowe
Nazwa systematyczna
ScleractiniaBourne, 1900
Synonimy
MadreporariaScleractina Skamieniałość z formacji Matmor w ...
Koralowce sześciopromienne
wymarłych:
Actiniaria
–
ukwiały
Antipatharia – kolcznikiCeriantharia – szorstniki[6]Corallimorpharia – koralniki†
Rugosa
–
rugozy
Scleractinia
–
Korale madreporowe
†
Tabulata
–
denkowce
[7]Zoantharia lub Zoanthidea – ukwiałkiWiększość analiz filogenetycznych opartych na ...
Wielka Rafa Koralowa
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Korale madreporowe":
029. Badania populacji (plansza 6)
...
018. Morfologia wybrzeży morskich (plansza 7)
Korale madreporowe
Morfologia wybrzeży morskich
Podział wybrzeży ...
010. Parzydełkowce - tkankowe zwierzęta dwuwarstwowe (plansza 19)
...
|