Wojskowe Biuro Historyczne (WBH) – polska wojskowa instytucja historyczna działająca w
Warszawie
w latach
1927
-
1939
Geneza
21 listopada
1918
, w nowej strukturze organizacyjnej
Sztabu Generalnego WP
, zorganizowana została Sekcja IV Historyczno-Wojskowa. Sekcja była jedną z siedmiu komórek organizacyjnych podporządkowanych szefowi Oddziału VII Naukowego, kpt.
Stanisławowi Kwaśniewskiemu
.
We wrześniu
1919
powstała Sekcja Historyczno-Operacyjna Oddziału III Naczelnego Dowództwa. W
1921
r. została ona przekształcona w Wydział, a następnie Referat Historyczno-Operacyjny Oddziału III Sztabu Generalnego WP, a ten 14 listopada
1922
r. przeformowano w Biuro Historyczne Sztabu Generalnego. Ostatecznie w 1927 r. doszło do zmiany nazwy na Wojskowe Biuro Historyczne.
Organizacja
WBH podlegało
Generalnemu Inspektorowi Sił Zbrojnych
. Jego zadaniem było prowadzenie studiów i prac badawczych dotyczących polskich i powszechnych dziejów wojskowych
I wojny światowej
, walk prowadzonych przez polskie formacje w I wojnie światowej, walk Wojska Polskiego w latach
1918
-1921 oraz wojen dawnych. Kierownictwu WBH zostało także podporządkowane
Archiwum Wojskowe
.
Wojskowe Biuro Historyczne składało się z następujących Wydziałów:
- Wojen Dawnych,
- Wojny Światowej,
- Formacji Polskich,
- Wojny Polsko-Bolszewickiej.
WBH wydawało własne czasopismo pod nazwą
"Przegląd Historyczno-Wojskowy"
, który ukazywał się w latach
1929
-
1938
.
Szefowie biura
Oficerowie biura
WBH na obczyźnie
Po wybuchu
wojny obronnej 1939 r.
, WBH zostało 5 września 1939 r. częściowo ewakuowane do
Rumunii
, gdzie szefem Biura został mjr
Otton Laskowski
. Następnie rozkazem gen. bryg. M. Kukiela z 4 marca
1940
r. WBH zostało odtworzone we
Francji
jako część Ministerstwa Spraw Wojskowych z siedzibą w
Paryżu
. Zadania Biura zostały ustalone następująco:
- Gromadzenie dokumentów, opracowanie i ogłaszanie materiałów historycznych dotyczących wojen polskich, włącznie z wojną obronną 1939 r.,
- Udostępnianie odpisów dokumentów szefowi Biura Rejestracji i Biura Personalnego w Ministerstwie Spraw Wojskowych.
Jednocześnie po zakończeniu działań wojennych z Niemcami, Sztab Główny WP powołał Komisję Historyczną Kampanii Wrześniowej i Polskich Sił Zbrojnych walczących na obczyźnie. Działała ona pod przewodnictwem gen. dyw.
Tadeusza Kutrzeby
i jego zastępcy gen. bryg. M. Kukiela. Powstała także Podkomisja Historyczna
Armii Krajowej
pod przewodnictwem płk. dypl.
Stanisława Lityńskiego
. Obie te Komisje zostały połączone rozkazem Szefa Sztabu Głównego z 10 grudnia
1946
r., tworząc Samodzielną Sekcję Badań Wojskowo-Historycznych, przemianowaną później na Komisję Historyczną b. Sztabu Głównego. Uzyskała ona, jako instytucja naukowa, status angielskiej instytucji charytatywnej oraz osobowość prawną.
12 października
1972
r. Komisja Historyczna zawarła umowę z Instytutem Polskim i Muzeum im. gen.
W. Sikorskiego
o wzajemnych stosunkach i współpracy. W imieniu Komisji umowę podpisali gen. dyw.
Stanisław Kopański
i płk dypl. Zygmunt Jarski, a w imieniu Instytutu
Edward Raczyński
i płk dypl. Stanisław Leśniowski. Owocem wspólnej pracy było opracowanie "Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej", wydane w następujących tomach i częściach:
- Tom I, Kampania Wrześniowa, Części 1, 2, 3, 4, 5,
- Tom II, Kampania na Obczyźnie, Części 1, 2,
- Tom III, Armia Krajowa.
W
1993
r. Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego przekazała do
Polski
większość posiadanych egzemplarzy, by mogli z niego korzystać krajowi historycy.
Oprócz działalności wydawniczej, jako instytucja naukowa grupująca wielu wybitnych oficerów, Komisja prowadziła także wielostronne studia wojskowe, służąc wskazówkami i pomocą ruchowi niepodległościowemu w kraju.
Obecnie Komisja działa przy Instytucie im. gen. Władysława Sikorskiego w
Londynie
. W posiadaniu archiwum Instytutu znajduje się unikatowy zbiór dokumentów wszystkich jednostek Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz dokumentacja ambasad rządu londyńskiego zamykanych przez kolejne państwa uznające komunistyczne władze w Warszawie.
Zobacz też
Wojskowy Instytut Historyczny
Bibliografia
- Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych: 50-lecie: Londyn 1946-1996, red. nauk. Rafał Stolarski, Warszawa 1997;
- Benon Miśkiewicz, Polska historiografia wojskowa: próba analizy i syntezy, Toruń 2003;
- Służba historyczna Wojska Polskiego = The historical service of the Polish Army: informator, Warszawa 2002;
- Z dziejów służby historycznej Wojska Polskiego 1918-2002, Warszawa 2002, ;
- Szefowie ośrodków naukowo-badawczych wojskowej służby historycznej 1921-2002: w 80-lecie wojskowej służby historycznej: materiały z konferencji naukowej, Warszawa 29 listopada 2002 r., red. nauk. Zbigniew Moszumański, Warszawa 2003, ;
- Janusz Zuziak, Polska historiografia wojskowa w Wielkiej Brytanii w latach 1939-1990: instytucje, ludzie, publikacje, Warszawa 2001.
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 5 z 17.01.1923 r.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 18 z 28.03.1923 r.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 7 z 22.01.1925 r.