Alan Mathison Turing (ur.
23 czerwca
1912
w
Londynie
, zm.
7 czerwca
1954
w
Wilmslow
) – angielski
matematyk
,
kryptolog
, twórca pojęcia
maszyny Turinga
i jeden z twórców
informatyki
.
Biografia
Dzieciństwo i młodość
Jego ojciec, Julius Turing był pracownikiem
indyjskiej
służby cywilnej i razem z żoną Ethel Turing mieszkał w
Chatrapur
niedaleko
Madrasu
w południowych
Indiach
. Tam też Alan Turing został poczęty jesienią
1911
. Rodzice przyszłego matematyka chcieli aby dziecko urodziło się w
Anglii
. Tak też się stało.
23 czerwca
1912
w
Londynie
urodził się Alan Mathison Turing. Jego ojciec niedługo po jego narodzinach wrócił do Indii, natomiast matka wyjechała piętnaście miesięcy później, w połowie
września
1913
, pozostawiając Alana pod opieką nianiek.
W
1926
roku Alan Turing rozpoczął naukę w Scherbone School w
Dorset
. Od samego początku nauki wykazywał duże zdolności w dziedzinie nauk ścisłych, jednak źle czuł się w szkole, która kształciła przyszłą kadrę przywódczą
Imperium Brytyjskiego
.
Uczęszczając do Sherborne School, Alan odkrył swoją
orientację homoseksualną
, wówczas też zakochał się w Christoperze Moracomie. Ten jednak zmarł niedługo później –
13 lutego
1930
na
gruźlicę
.
Studia i praca naukowa
King's College w Cambridge
Po śmierci ukochanego, Turing zaczął jeszcze ciężej pracować aż w
1931
uzyskał stypendium naukowe na
King's College
w
Cambridge
.
Przebywając w
Cambridge
Turing napisał swoją prawdopodobnie najważniejszą pracę
matematyczną
On Computable Numbers czyli O liczbach obliczalnych. To właśnie w niej wprowadził abstrakcyjną
maszynę
, która była w stanie wykonywać zaprogramowaną matematyczną operację czyli tak zwany
algorytm
. Maszyna mogła wykonać jednak tylko jeden, określony algorytm, na przykład mogła podnieść liczbę do kwadratu, podzielić, dodać, odjąć. Według Turinga liczby miały być podawane maszynie za pomocą papierowej taśmy podobnej do taśmy z melodią zapisaną dla
pianoli
. W swojej pracy Turing opisał wiele takich maszyn, które uzyskały wspólne miano
maszyn Turinga
. Następnie Turing opracował tak zwaną uniwersalną maszynę Turinga, która w zależności od instrukcji zapisanej na taśmie, miała wykonywać dowolną operację. W ten sam sposób udowodnił, że nie istnieje algorytm pozwalający odpowiedzieć na pytanie dotyczące nierozstrzygalności każdego innego twierdzenia, a zatem nawet uniwersalna maszyna Turinga nie była w stanie zidentyfikować wszystkich nierozstrzygalnych stwierdzeń. Było to ostateczne rozwiązanie zagadnienia nierozstrzygalności wprowadzonego do logiki matematycznej przez
Kurta Gödla
. W tej samej pracy Turing przedstawił schemat pierwszego
komputera
przygotowany w oparciu o prace
Charlesa Babbage'a
i jego projekt Maszyny Różnicowej nr 2. Był to projekt, którego realizacja wykraczała poza możliwości ówczesnej techniki, jednakże z inżynierskiego punktu widzenia był on zupełnie prawidłowy. Dzięki pracy O liczbach obliczalnych, w wieku 26 lat, Turing został uznany za jednego z najwybitniejszych matematyków świata. Bardzo szybko robił karierę naukową, został nawet członkiem
King's College
.
Wkład w kryptologię
Muzealna replika bomby Turinga – widok ogólny...
W
1939
roku Rządowa Szkoła Kodów i Szyfrów zaproponowała Alanowi podjęcie pracy kryptoanalityka w
Bletchley
. Tam też matematyk (na przełomie
1939
i
1940
roku) zaprojektował tzw. bombę Turinga (częściowo w oparciu o prace polskich kryptoanalityków, np.
Mariana Rejewskiego
– zob.
bomba kryptologiczna
), urządzenie służące do łamania kodu
Enigmy
. Było to urządzenie, dzięki któremu rozszyfrowywanie wiadomości zapisanych przy użyciu niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma było dużo prostsze, tańsze, a co najważniejsze – skuteczniejsze. Bletchey posiadało piętnaście takich bomb, każdą przeznaczoną do jednej wiadomości.
W
1941
roku nastąpiła zmiana na stanowisku dyrektora Bletchley. Nowy szef, komandor Edward Travis zablokował kryptoanalitykom dostęp do funduszy na badania i budowę bomb. Wówczas Alan Turing i jego współpracownicy zwrócili się bezpośrednio do
Winstona Churchilla
po dotacje na prace związane z kryptoanalizą. Dotacje te otrzymali i w
rok później
Bletchley posiadało już czterdzieści dziewięć bomb. Powstała także stacja bomb w Gayhurst Manor. Wówczas (pośrednio) publicznie ogłoszono rekrutację do Bletchley, publikując w
Daily Telegraph
krzyżówkę. Sześciu czytelników, którzy poprawnie ją rozwiązali i przeszli specjalny test zorganizowany przez
MI-6
, zostało zatrudnionych razem z Turingiem w Bletchley.
Wkład w informatykę
Po wojnie Alan Turing zaprojektował jeden z pierwszych elektronicznych, programowanych
komputerów
. Był również pomysłodawcą tak zwanego
testu Turinga
– eksperymentu będącego próbą formalnego zdefiniowania
sztucznej inteligencji
.
Oskarżenie "o naruszenie moralności" i śmierć
Tablica pamięci Turinga w Wilmslow, Cheshire
W
1952
roku włamano się do domu Alana Turinga, który poinformował o tym fakcie policję. W wyniku jej śledztwa Turing potwierdził, iż jest
homoseksualistą
[1]. Wówczas został oskarżony o naruszenie "moralności publicznej", wytoczono przeciwko niemu proces. Sąd dał mu wybór: więzienie lub terapię hormonalną. Turing wybrał terapię - konsultacje z
psychiatrą
i roczną kurację
hormonalną
, polegającą na przyjmowaniu
estrogenu
(zob.
kastracja chemiczna
). Skutkiem ubocznym kuracji była między innymi
ginekomastia
.
Wskutek skazania stracił certyfikat dostępu do poufnych informacji oraz odsunięto go od badań związanych z konstrukcją komputera.
7 czerwca
1954
Alan Turing zamknął się w swojej sypialni i popełnił
samobójstwo
spożywając jabłko zanurzone wcześniej w
cyjanku potasu
.
Premier
Gordon Brown
we wrześniu
2009
przeprosił w imieniu rządu
Wielkiej Brytanii
za "całkowicie niesprawiedliwe" i "straszne" potraktowanie Turinga[2].
Przypisy
- ↑ Andrew Hodges, Enigma: życie i śmierć Alana Turinga, Prószyński i S-ka, Warszawa 2002
- ↑
gazeta.pl
Bibliografia
- Andrew Hodges, Wiktor Bartol: Enigma: życie i śmierć Alana Turinga. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2002. .
- Simon Singh, Piotr Amsterdamski: Księga szyfrów. Warszawa: Świat Książki, 2003. .
- Alan Turing, Maszyna licząca a inteligencja, w: Filozofia umysłu, red. Bohdan Chwedeńczuk, Aletheia, Warszawa 1995 (oryg.
1950
)
- Alan Turing, Can a machine think? (
1956
)
Zobacz też
Linki zewnętrzne