Jöns Jakob Berzelius (ur. 20 sierpnia 1779 Väversunda, zm. 7 sierpnia 1848 w
Sztokholmie
) –
szwedzki
chemik
,
lekarz
i
mineralog
.
Wprowadził pojęcie
izomerii
oraz dzisiejsze
symbole chemiczne
, a także pierwszą systematykę
związków chemicznych
. Wprowadził także nazwę
związki organiczne
dla wszystkich substancji występujących w organizmach roślinnych i zwierzęcych. Uważano wtedy, że związki te wytwarzane są w organizmie dzięki sile życiowej -
vis vitalis
. W roku 1828 odkrył
pierwiastek chemiczny
, który otrzymał nazwę:
Tor
(Th, łac. thorium). Zaś w latach 1836-1839 wraz z
Liebigiem
dowiódł, że
fermentacja
jest procesem
enzymatycznym
. Autor wielu odkryć z zakresu
chemii organicznej
(wydzielił
kwas mlekowy
z
mięsa
w roku 1808, a w 1812 wydzielił kazeinę i fibrynę) i nieorganicznej (otrzymał kwasy antymonu i
węglan litu
w roku 1817, a następnie tetrachlorek krzemu, kwas metafosforowy (1826), chlorek chromylu (1827). Podał budowę wielu kwasów organicznych, opisał
cer
,
selen
; otrzymał metaliczny
cyrkon
.
W latach 1807-1832 profesor medycyny i farmacji w Szkoły Chirurgii w
Sztokholmie
. Od roku 1837 zajmował miejsce nr. 5 w
Akademii Szwedzkiej
.
Był autorem podręcznika fizyki, chemii i mineralogii w 8. tomach (1806-1818). Wyjaśnił ponadto zjawiska o fundamentalnym znaczeniu dla chemii:
katalizę
i
alotropię
. Do największych jego osiągnięć należy opracowanie metody pomiaru mas atomowych.
Bibliografia