Sąd Najwyższy - naczelny organ
władzy sądowniczej
w
Polsce
.
Kompetencje
Sąd Najwyższy powołany jest do:
- Sprawowania nadzoru nad działalnością
sądów powszechnych
i
wojskowych
w zakresie orzekania - jest to tzw. nadzór judykacyjny (art. 183 ust. 1 Konstytucji). Do środków służących wykonywaniu takiego nadzoru służą:
- rozpoznawanie
kasacji
oraz innych
środków odwoławczych
,
- podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne - zgodnie z art. 398 § 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego - jeżeli przy rozpatrywaniu
skargi kasacyjnej
wyłoni się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, wówczas Sąd Najwyższy może odroczyć wydanie orzeczenia i przekazać sprawę do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi tego sądu. Uchwały interpretacyjne Sądu Najwyższego nie mają waloru powszechnego obowiązywania - jeśli nie uzyskały rangi zasady prawnej, to formalnie wiążą tylko w sprawie, w związku z którą zostały podjęte,
- Rozpoznawania protestów wyborczych oraz stwierdzania ważności wyborów do
Sejmu
i
Senatu
oraz wyboru
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
, a także ważności
referendum
ogólnokrajowego i
referendum konstytucyjnego
.
- Rozstrzygania nadzorczego w stosunku do samorządów zawodowych: adwokatów, radców prawnych oraz notariuszy.
- Opiniowania
ustaw
i innych
aktów normatywnych
.
- Rozpatrywanie skarg kasacyjnych na orzeczenia Trybunału do Spraw Sportu przy
PKOl
.
- Sąd Najwyższy może także wykonywać inne czynności przekazane przez ustawy.
Sąd Najwyższy działa na podstawie
Konstytucji
i ustawy z 23 listopada
2002
o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2002 Nr 240, poz. 2052 ze zm.).
Organy Sądu Najwyższego
-
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego
- Prezes Sądu Najwyższego (dla każdej z izb)
- Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego
- zgromadzenie sędziów izby Sądu Najwyższego (dla każdej z izb)
- Kolegium Sądu Najwyższego
W Sądzie Najwyższym działają także (ale nie są to organy SN):
- Kancelaria Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego
- Biuro Studiów i Analiz Sądu Najwyższego
Izby Sądu Najwyższego
- Cywilna (30 sędziów)
- Karna (28 sędziów)
- Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych (19 sędziów)
- Wojskowa (9 sędziów)
Na dzień 1 września 2010 r. w Sądzie Najwyższym orzekało 86 sędziów. Liczbę stanowisk sędziowskich w Sądzie Najwyższym oraz liczbę Prezesów ustala
Prezydent RP
na wniosek Zgromadzenia Ogólnego Sędziów SN. Od 2005 r. liczba stanowisk sędziowskich w Sądzie Najwyższym określona została na 90.
Pracami każdej z izb kierują Prezesi Sądu Najwyższego, a izby dzielą się dalej na wydziały.
Sędziowie Sądu Najwyższego
Cechą najwyższych organów sądowniczych w każdym państwie jest to, iż orzekają w nich najbardziej uznane autorytety w dziedzinie prawa.
Do Sądu Najwyższego powoływani są z jednej strony bardzo znani przedstawiciele nauki prawa, a z drugiej sędziowie z bardzo dużym doświadczeniem. Ma to zapewnić zarówno wysoki poziom merytoryczny
orzeczeń
jak i niezależność od innych władz w systemie
trójpodziału władzy
.
Sędziowie Sądu Najwyższego na
rozprawie
używają
togi
i
biretu
, a sędzia przewodniczący także łańcucha sędziowskiego.
W orzeczeniach i innych dokumentach urzędowych, tytuł "Sędzia Sądu Najwyższego" często skraca się do SSN.
Pierwsi Prezesi Sądu Najwyższego
Obecnie Pierwszym Prezesem Sądu Najwyższego jest
Stanisław Dąbrowski
[1], a Prezesami Sądu Najwyższego są:
Pierwszego Prezesa i prezesów powołuje Prezydent na 6 letnią kadencję na wniosek Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego.
Prezesi Sądu Najwyższego
Prezesi Izby Karnej Sądu Najwyższego
Prezesi Izby Cywilnej Sądu Najwyższego
(wrzesień 1980 - czerwiec 1990 Izba Cywilna i Administracyjna)
Prezesi Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego
(maj 1962 - czerwiec 1990 Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych)
(czerwiec 1990 - grudzień 2002 Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń społecznych
Prezesi Izby Wojskowej Sądu Najwyższego
(do 1962 roku - Prezesi Najwyższego Sądu Wojskowego)
Siedziba Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy mieści się w budynku przy
placu Krasińskich
w
Warszawie
[2]. posiada m.in. trzy
kariatydy
i
orła
, umieszczonego nad głównym wejściem. Kariatydy mają twarze żony i dwóch córek
Marka Budzyńskiego
-
architekta
.
Na kolumnach budynku umieszczono osiemdziesiąt sześć
paremii prawniczych
w języku
polskim
i
łacińskim
. Przygotował je zespół romanistów pod kierunkiem prof.
Witolda Wołodkiewicza
.
Oprócz Sądu Najwyższego budynek mieści także warszawski
Sąd Apelacyjny
oraz oddział
Instytutu Pamięci Narodowej
[3].
Przypisy
Zobacz też
Linki zewnętrzne