Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza "Prasa Książka Ruch" |
---|
Skrót | RSW Prasa-Książka-Ruch |
Status prawny |
Spółdzielnia
|
Rok założenia |
1973
|
ISBN 978-83-01 |
RSW Prasa-Książka-Ruch (Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza "Prasa Książka Ruch") - monopolistyczne de facto wydawnictwo założone
1 stycznia
1973
r. przez
PZPR
, z połączenia
RSW "Prasa"
, wydawnictwa
Książka i Wiedza
oraz
Przedsiębiorstwa Upowszechniania Prasy i Książki "RUCH"
. RSW "Prasa-Książka-Ruch" była obok pośrednich dotacji budżetowych i składek członkowskich jednym z głównych źródeł bieżących dochodów
PZPR
wypłacając corocznie wysokie dywidendy (zwykle w miesięcznych ratach), których wysokość ustalał
Komitet Centralny PZPR
w czasie planowania budżetu partii. Mniejsze dotacje płynęły również do organizacji będących formalnymi współwłaścicielami koncernu. Inną formą wykorzystywania RSW przez
PZPR
było zatrudnianie w koncernie funkcjonariuszy partyjnych na fikcyjnych etatach. RSW była dotowana z budżetu państwa korzystając z kredytów udzielanych na warunkach preferencyjnych oraz znacznych ulg w podatkach.
Struktura organizacyjna
RSW była największym koncernem prasowym w Europie Środkowo-Wschodniej. Publikowało większość wysokonakładowych
gazet
i
czasopism
(w
1988
r. 45 gazet codziennych na czele z głównym organem PZPR -
Trybuną Ludu
i 235 czasopism o łącznym nakładzie 3,5 mln. egz.). RSW wydawała także kalendarze, pocztówki, reprodukcje dzieł sztuki, płyty i kasety z muzyką, kasety wideo a jej działalność obejmowała także działalność filmową. Działalnością kolportażową zajmowało się Przedsiębiorstwo Kolportażowe
RUCH
. RSW skupiała w sobie 7 wydawnictw i agencji książkowych wydających po kilkaset tytułów rocznie, głównie pozycji o tematyce społeczno-politycznej. Jej przybudówkami były także instytucje pozaprasowe, agencje (m.in Polska Agencja Interpress,
Centralna Agencja Fotograficzna
,
Krajowa Agencja Wydawnicza
i Młodzieżowa Agencja Wydawnicza). RSW "Prasa Książka Ruch" miała 17 własnych drukarni (stan na 1990), sieć kolportażu, 4 centralne ośrodki wczasowe a także podlegały jej organizacje takie jak CHZ "Ars Polona", Przedsiębiorstwo Filatelistyczne i Ośrodek Badań Prasoznawczych. Przedostatnim prezesem koncernu był Wiesław Rydygier. W listopadzie 1989 zastąpił go Sławomir Tabkowski.
Struktura własnościowa
W
1989
roku liczba udziałów poszczególnych organizacji w Spółdzielni przedstawiała się następująco:
-
PZPR
- 100 (95,2%)
-
Liga Kobiet
- 1 (0,95%)
-
Związek Harcerstwa Polskiego
- 1 (0,95%)
-
Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej
- 1 (0,95%)
-
Związek Młodzieży Wiejskiej
- 1 (0,95%)
-
Zrzeszenie Studentów Polskich
- 1 (0,95%)
Na początku 1990 roku po rozwiązaniu PZPR, a przed uchwaleniem przez Sejm ustawy o likwidacji RSW udziały objęły:
-
SdRP
- 51%
-
ZSMP
- 9%
-
ZMW
- 9%
-
ZSP
- 9%
-
Liga Kobiet Polskich
- 12%
- Fundacja Wschód-Zachód - 10%
Likwidacja
22 marca
1990
Sejm
uchwalił ustawę o likwidacji RSW, która ustalała zasady podziału koncernu. Od tego momentu działała
komisja likwidacyjna
ds. RSW "Prasa Książka Ruch". Z podziałem majątku po RSW wiązało się szereg kontrowersji co do jego zasad i niejawnie podejmowanych decyzji. Wyprowadzanie majątku do przedsiębiorstw prywatnych z koncernu zaczęło się jeszcze przed
1989
r. Jednym z jego bardziej znanych form było dotowanie przez RSW "Prasa Książka Ruch" na polecenie KC PZPR spółki
Transakcja
, co w przekonaniu niektórych z procesu
prywatyzacji
koncernu czyniło klasyczny przypadek tzw.
uwłaszczenia nomenklatury
.
"Sprawozdanie z likwidacji majątku byłej Polskiej Partii Robotniczej" wśród przedsiębiorstw w których RSW "Książka Prasa Ruch" zaangażowała swoje kapitały przed ustawą o jej likwidacji wymienia następujące firmy: Przedsiębiorstwo polsko-radzieckie "Orbita" Spółka Wydawniczo-Poligraficzna sp. z o.o., "Polska Agencja Wydawnicza" SA, "Strefa Wolnocłowa Cieszyn" sp. z o.o., Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, "
Zwierciadło
" sp. z o.o., "Tani Dom" sp. z o.o., Agencja Reklamowa "IKS" sp. z o.o., "POLVIS" sp. z o.o., Oficyna Wydawnicza "
Życie Warszawy
" sp. z o.o., Centrala Handlu Zagranicznego "
Paged
" sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno Wydawnicze "Rondo-Graf" sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe "Polvist" sp. z o.o. z siedzibą w Przeworsku, "Sirpol Ruch" sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi, "Sponsor" sp. z o.o. z siedzibą w Olsztynie, Wielozakładowe Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe "Cezab" SA z siedzibą w Częstochowie, "Wtórpap" sp. z o.o., "Oferta dla każdego" sp. z o.o., "Pololimp" sp. z o.o., "Leskon" sp. z o.o., Biuro Obsługi Prawnej i Technicznej "Cons-Lex" sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowo-Wdrożeniowe "Pozgraf" sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, "Cresh" sp. z o.o. z siedzibą w Jarosławiu, "Olsport" sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach, "Promer-Soft" sp. z o.o., "
Ilustrowany Kurier Codzienny
" sp. z o.o. i "POLAREKS" SA.
Zobacz też
Źródła
Linki zewnętrzne