Widok placu około
1900
r.
Plac Trzech Krzyży w Warszawie –
plac
w
Warszawie
, w
Śródmieściu
, w ciągu
Traktu Królewskiego
, u wylotu
Nowego Światu
, ul. Książęcej, Bolesława Prusa,
Wiejskiej
,
Alej Ujazdowskich
, ul.
Mokotowskiej
,
Hożej
,
Brackiej
i
Żurawiej
; dawny plac rozdrożny na trakcie ze
Starej Warszawy
do
Solca
,
Ujazdowa
,
Rakowca
i
Grzybowa
.
Historia
W latach
1724
–
1731
z polecenia króla
Augusta II
, wytyczona została tzw. Droga Kalwaryjska, zaczynająca się od dwóch złotych krzyży, wzniesionych na miejscu obecnego placu, wiodąca do Grobu Chrystusa niedaleko
Zamku Ujazdowskiego
. Trakt ten stał się zaczątkiem dzisiejszych Alej Ujazdowskich. Na pamiątkę zakończenia brukowania warszawskich ulic w
1752
marszałek wielki koronny
Franciszek Bieliński
wzniósł na placu posąg
świętego Jana Nepomucena
, trzymającego w rękach krzyż. W
XVIII wieku
plac ten nazywano Rozdrożem Złotych Krzyży.
Na placu stoi od
1818
r. klasycystyczny
kościół św. Aleksandra
(początkowo również plac nosił imię tego świętego), a na wschodniej stronie również zabytkowy budynek
Instytutu Głuchoniemych
. Ponadto wokół placu zachowała się częściowo przedwojenna zabudowa miasta. Na południowym krańcu placu stoi pomnik
Wincentego Witosa
.
W czasie
powstania styczniowego
30 września
1863
rozstrzelano na tym placu
żandarma narodowego
Leopolda Zelnera
w ramach represji
rosyjskich
za zamachy wykonywane przez
sztyletników
na szpiegów i oficerów policji[1].
Z placem styka się aż 9 ulic. Poza wymienionymi są to Bolesława Prusa (z hotelem Sheraton), Wiejska (prowadząca do
Sejmu
),
Mokotowska
(prowadząca do
placu Zbawiciela
), Hoża, Żurawia, Bracka (prowadząca do nieodległej
Polskiej Agencji Prasowej
) oraz schodząca w dół skarpy Książęca.
Obecnie północna
pierzeja
placu wraz z najbliższymi odcinkami sąsiednich ulic jest jednym z popularniejszych miejsc rozrywkowych miasta, ze względu na skupienie w jednym miejscu kilkunastu klubów, pubów, kawiarni i restauracji, m.in. obok siebie znajdują się tu trzy lokale o podobnych nazwach: "Szpilka" (w budynku byłej redakcji znanego satyrycznego czasopisma o tej samej nazwie), "Szparka" i "Szpulka", ale także szereg innych, z których warto wymienić reaktywowaną w 2005 r. sławną w międzywojennej Warszawie "Melodię".
W powojennej Warszawie przez wiele lat północna część placu była głównym miejscem spotkań mężczyzn o orientacji homoseksualnej.
Pierzeję zachodnią zajmują budynki Ministerstwa Gospodarki. Zostały wzniesione w latach czterdziestych XX wieku jako siedziba Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego według projektu architektów Stanisława Bieńkuńskiego i Stanisława Rychłowskiego. Wkrótce po wybudowaniu warszawiacy nadali budynkom żartobliwą nazwę "Mincówki" od nazwiska wpływowego szefa PKPG,
Hilarego Minca
.
Aktualnie plac staje się lokalizacją dla drogich domów towarowych. W jego pobliżu znajdują się sklepy
Hugo Boss
, Hugo Boss Orange Shop,
Burberry
, Church's, Ermenegildo Zegna, Max Mara, Coccinelle,
W. Kruk
, JM Weston, Franscesco Biasa, Escada, MAX & Co.,
Kenzo
,
Lacoste
i
Emporio Armani
. W tym samym miejscu ma powstać również sklep marki Donna Karan New York. Nowy budynek przy ulicy Brackiej, biegnącej od Placu Trzech Krzyży, jest natomiast jedną z proponowanych lokalizacji pierwszego w Polsce sklepu marki
Louis Vuitton
. W okolicy znajduje się także siedziba
Giełdy Papierów Wartościowych
,
Hotel Sheraton
oraz jeden z pierwszych w Polsce oddziałów banku
HSBC
i pierwszy w Polsce salon Ferrari.
Przypisy
- ↑
S. Kieniewicz
, Warszawa w powstaniu styczniowym, Warszawa 1983, s. 185.
Zobacz też