Związek Pruski (
niem.
Preußischer Bund lub Bund vor Gewalt) – to organizacja powstała
14 marca
1440
r. w
Kwidzynie
jako
konfederacja
szlachty i miast pruskich skierowana przeciw
Krzyżakom
. Powstał w oparciu o
Związek Jaszczurczy
(Towarzystwo Jaszczurcze). Dążył do uzyskania wpływu na rządy w państwie krzyżackim i przywilejów stanowych, podobnych do posiadanych przez szlachtę i mieszczaństwo w krajach sąsiednich. Sprzeciwiał się dotychczasowemu monopolowi Zakonu Krzyżackiego w życiu politycznym i gospodarczym. Główną rolę odgrywały w nim
Chełmno
,
Gdańsk
i
Toruń
oraz średniozamożne rycerstwo ziemi chełmińskiej, Pomorza Gdańskiego, Powiśla i Warmii. Do przywódców Z.P. należeli m.in.: Gabriel, Jan i Ścibor Bażyńscy, Jan Cegenberg.
Krzyżacy, odwołując się do sądu papieskiego i cesarskiego, dążyli do osłabienia i rozbicia Związku. Oczekiwanych przez Zakon rezultatów nie przyniosła jednak ani
ekskomunika
, nałożona na Związek Pruski na podstawie sfałszowanej bulli papieskiej, ani wyrok cesarski, skazujący na śmierć lub banicję 300 jego członków, a pozostałych na wysokie grzywny pieniężne.
Mimo represji krzyżackich i wyroku cesarza niemieckiego, który nakazywał rozwiązanie Związku Pruskiego,
4 lutego
1454
wybuchło powstanie przeciw
Krzyżakom
, w tym samym roku torunianie i gdańszczanie niszczą zamek krzyżacki.
Jan Bażyński
w imieniu Związku Pruskiego zwrócił się do króla
Kazimierza Jagiellończyka
o przyłączenie
Prus
do
Polski
. Akt
inkorporacji
wystawiony
6 marca
1454
r. oznaczał równocześnie początek
wojny trzynastoletniej
finansowanej głównie przez miasta Prus.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Bibliografia