Stanisław Moniuszko
Stanisław MoniuszkoStanisław Moniuszko | | Krzywda |
Krzywda
| |
Rodzina
|
Moniuszko
| Rodzice | Czesław Moniuszko Elżbieta Madżarska | Małżeństwo | Aleksandra Müller |
Stanisław Moniuszko
herbu
Krzywda
(ur.
5 maja
1819
w
Ubielu
, zm.
4 czerwca
1872
w
Warszawie
[1]) – polski
kompozytor
,
dyrygent
,
pedagog
,
organista
; autor ok. 268 pieśni,
operetek
,
baletów
i
oper
. Do jego najsłynniejszych dzieł należą opery:
Halka
,
Straszny dwór
i
Paria
. Początkowo w kierunku muzycznym kształciła go jego matka. Gdy w
1827
rodzina przyszłego kompozytora przeniosła się do
Warszawy
, ośmioletni Moniuszko rozpoczął naukę muzyki u
Augusta Freyera
(czytaj: Frejera), organisty w miejscowym
kościele Świętej Trójcy
. Po trzech latach rodzina przeprowadziła się do
Mińska
, gdzie Moniuszko kontynuował naukę u Czesława Stefanowicza. W
1837
wyjechał do
Berlina
, aby kształcić się muzycznie u
Carla Friedricha Rungenhagena
, u którego studia ukończył w
1840
. Następnie zamieszkał w
Wilnie
, gdzie działał jako
organista
, kompozytor, pedagog i organizator życia muzycznego w mieście. W
1858
przeniósł się wraz z rodziną do Warszawy, gdzie objął stanowisko dyrygenta opery. Jednocześnie od
1864
był wykładowcą w
Instytucie Muzycznym w Warszawie
. Zmarł na atak serca w
1872
. Pogrzeb artysty stał się manifestacją narodową. Jednym z najlepiej znanych zbiorów jego utworów drobnych jest cykl dwunastu Śpiewników domowych, zawierających pieśni do słów różnych poetów polskich i obcych (w tłumaczeniu polskim) oraz do słów ludowych – w sumie 268 pieśni. Większość pamiątek po kompozytorze przechowuje
Warszawskie Towarzystwo Muzyczne im. Stanisława Moniuszki
. Wybrane Dzieła Stanisława Moniuszko- Opery i Operetki:
-
Halka
(premiera wersji 2-aktowej
1848
, wersji 4-aktowej
1858
)
- Sen Wieszcza (nieukończona, pisana w latach
1852
-
1853
)
- Flis (premiera
1858
)
- Rokiczana (nieukończona, pisana w latach 1858-
1859
)
-
Hrabina
(premiera
1859
)
-
Verbum nobile
(premiera
1861
)
-
Straszny dwór
(premiera
1865
)
-
Paria
(premiera
1868
)
- Trea (nieukończona, pisana w roku
1872
)
- Sielanka Cyganie czyli Jawnuta wg Kniaźnina (wyst. Wilno 1852, nieukończona, pisana ok. 1848)
- Balety:
- Monte Christo (1866)
- Na kwaterunku (1868)
- Figle szatana (1870)
- Operetki:
- ’’Loteria’’ (ok. 1840)
- Żółta szlafmyca (1841)
- ’’Jawnuta’’ (1850)
- ’’Betty’’ (1852)
- Beata (1870 lub 1871)
- Ballady:
- Dziad i Baba
- Czaty
- Trzech Budrysów
- Lirnik Wioskowy
- Kantaty:
- cztery Litanie Ostrobramskie (1843-1855)
- Milda (tekst - fragm. "Witoloraudy" Józefa Ignacego Kraszewskiego) 1848
- Nijoła (tekst jw.) po 1848
- Widma (tekst - "Dziadów część II" Adama Mickiewicza) ok. 1852
- Sonety krymskie (tekst - wybrane 8 sonetów Adama Mickiewicza) 1867
- Msze
- Uwertury koncertowe:
- Bajka
- Kain
- Uwertura wojenna
- Pieśni:
- Ojcze z niebios, Boże Panie
- Dziad i baba
- Pieśń wieczorna
- Znaszli ten kraj (2 wersje)
- Trzech budrysów
-
Prząśniczka
- Złota rybka
- Krakowiaczek
- Kozak
- Świtezianka
- i wiele innych
Z jego pieśni zostało wydanych 12 Śpiewników domowych: 6 za życia kompozytora i 6 po jego śmierci. Przypisy- ↑ Pitts Sanborn, Emil Hilb: The Metropolitan book of the opera. Simon and Schuster, s. 156.
OCLC
615590
.
Bibliografia- Stanisław Moniuszko. Opracował Jan Prosnak. Kraków, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1968. Liczne ilustracje, dyskografia.
- Witold Rudziński, Moniuszko, Kraków 1972.
- Elżbieta Dziębowska, Krystyna Duszyk "Moniuszko Stanisław" [w:]Elżbieta Dziębowska (red.) "Encyklopedia muzyczna PWM" t.6 Kraków 2000, s.303-335
- Witold Rudziński "Stanisław Moniuszko" Cz. I, s.477, PWN 1955
Inne hasła zawierające informacje o "Stanisław Moniuszko":
Oddychanie komórkowe
...
Wiktor Sukiennicki
...
1972
...
Stanisław Narutowicz
...
1884
...
Klemens Maria Hofbauer
...
Jura
...
Tomasz Zan (poeta)
...
Stanisław Hozjusz
...
Stanisław Poniatowski
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Stanisław Moniuszko":
219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 3)
...
213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 12)
...
Tworzenie wyrażeń algebraicznych (plansza 1)
...
|