Wisława Szymborska
Wisława SzymborskaWisława Szymborska (ur.
2 lipca
1923
w
Prowencie
[1]) – polska
poetka
,
eseistka
i krytyk literacki,
tłumacz
,
felietonistka
; członek
Stowarzyszenia Pisarzy Polskich
i
Polskiej Akademii Umiejętności
, laureatka
literackiej Nagrody Nobla
(1996). BiografiaJej rodzicami byli
Wincenty Szymborski
, zarządca zakopiańskich dóbr hrabiego
Władysława Zamoyskiego
(w styczniu 1923 został przeniesiony do
Kórnika
w celu uporządkowania tamtejszych spraw finansowych) i Anna Maria z d. Rottermund (1890–1960). Od 1924 rodzina Szymborskich mieszkała w
Toruniu
, następnie od 1929 lub 1931 w
Krakowie
przy ul. Radziwiłłowskiej. Wisława Szymborska uczęszczała tam początkowo do Szkoły Powszechnej im. Józefy Joteyko przy ul. Podwale 6, następnie od września 1935 do Gimnazjum Sióstr Urszulanek przy ul. Starowiślnej 3-5. Po wybuchu
II wojny światowej
kontynuowała naukę na tajnych kompletach, a od roku 1943 zaczęła pracować jako urzędniczka na kolei, by uniknąć wywiezienia na roboty do
Rzeszy
. W tym też czasie po raz pierwszy wykonała ilustracje do książki (podręcznik języka angielskiego First steps in English Jana Stanisławskiego) i zaczęła pisywać opowiadania oraz z rzadka – wiersze. Od roku 1945 brała udział w życiu literackim Krakowa; według wspomnień poetki – największe wrażenie wywarł na niej
Czesław Miłosz
. W tymże roku podjęła studia polonistyczne na
Uniwersytecie Jagiellońskim
, by następnie przenieść się na
socjologię
. Studiów jednak nie ukończyła, ze względu na trudną sytuację materialną. W kwietniu 1948 wyszła za mąż za poetę Adama Włodka. Nowożeńcy zamieszkali w krakowskiej "kolonii literatów" przy ul. Krupniczej. Niepowtarzalny klimat tego środowiska miał inspirujący wpływ na twórczość poetki. Z mężem rozwiodła się w roku 1954. Od roku 1969 była związana z pisarzem
Kornelem Filipowiczem
aż do jego śmierci w 1990 roku (nie łączył ich jednak nigdy związek małżeński ani wspólne mieszkanie). Prowadziła warsztaty poetyckie w
Studium Literacko-Artystycznym
na UJ w pierwszych latach jego istnienia. Do 1966 była członkiem
PZPR
. W 1953 podpisała
rezolucję Związku Literatów Polskich w Krakowie
, wyrażającą poparcie dla stalinowskich władz PRL po skazaniu w sfingowanym procesie pokazowym duchownych katolickich krakowskiej kurii (aresztowanych pod sfabrykowanymi zarzutami), na kary od 6 lat pozbawienia wolności do kary śmierci (kary śmierci nie wykonano)[2]. W 1957 Szymborska nawiązała kontakty z paryską "
Kulturą
" i
Jerzym Giedroyciem
. W 1964 znalazła się wśród sygnatariuszy sfałszowanego przez władze protestu potępiającego
Radio Wolna Europa
za nagłośnienie
Listu 34
[3]. W 1975 podpisała protestacyjny
list 59
, w którym czołowi polscy intelektualiści, protestowali przeciwko zmianom w konstytucji, wprowadzającym zapis o kierowniczej roli PZPR i wiecznym sojuszu z
ZSRR
. Twórczość literackaPierwsze wiersze opublikowała w krakowskim "
Dzienniku Polskim
", następnie w "Walce" i "Pokoleniu". W tych czasach Szymborska była związana ze środowiskiem akceptującym socjalistyczną rzeczywistość. W latach 1947-1948 była sekretarzem dwutygodnika oświatowego "Świetlica Krakowska" i – między innymi – zajmowała się ilustracjami do książek. W 1949 roku pierwszy tomik wierszy Szymborskiej Wiersze (wg innych źródeł Szycie sztandarów) nie został dopuszczony do druku, gdyż "nie spełniał wymagań socjalistycznych". Debiutem książkowym został wydany w roku 1952 tomik wierszy Dlatego żyjemy. Szymborska została przyjęta do
Związku Literatów Polskich
. Jest także członkiem
Stowarzyszenia Pisarzy Polskich
. W latach 1953-1981 była członkiem redakcji "
Życia Literackiego
", gdzie od 1968 roku prowadziła stałą rubrykę "
Lektury nadobowiązkowe
", które zostały później opublikowane także w formie książkowej. W latach 1981-1983 wchodziła w skład zespołu redakcyjnego krakowskiego miesięcznika "Pismo" . Szymborska jest nierozerwalnie związana z Krakowem i wielokrotnie podkreślała swoje przywiązanie do tego miasta. Orędownikiem poezji Szymborskiej w Niemczech jest
Karl Dedecius
, tłumacz literatury polskiej. W twórczości Wisławy Szymborskiej ważne miejsce zajmują także
limeryki
, z tego względu zasiada ona w Loży Limeryków, której prezesem jest jej sekretarz
Michał Rusinek
. Wisława Szymborska uznawana jest również za twórczynię i propagatorkę takich żartobliwych gatunków literackich, jak
lepieje
,
moskaliki
, odwódki i altruiki. Ważniejsze nagrody i odznaczenia Dzieła Tomy wierszy- Dlatego żyjemy, 1952.
- Pytania zadawane sobie, 1954.
- Wołanie do Yeti, 1957.
- Sól, 1962.
- Sto pociech, 1967.
- Wszelki wypadek, 1972.
- Wielka liczba, 1976.
- Ludzie na moście, 1986.
- Koniec i początek, 1993.
- Chwila, 2002.
- Dwukropek, 2005
- Tutaj, 2009.
Zbiory poezji- 101 wierszy, 1966.
- Wiersze wybrane, 1967.
- Poezje wybrane, 1967.
- Poezje: Poems (edycja dwujęzyczna polsko-angielska), 1989.
- Widok z ziarnkiem piasku, 1996.
- Sto wierszy – sto pociech, 1997.
- Rymowanki dla dużych dzieci, 2003.
- Miłość szczęśliwa i inne wiersze, 2007.
Inne Literatura- Stanisław Balbus, Świat ze wszystkich stron świata. O Wisławie Szymborskiej, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1996, 1997, .
- Małgorzata Baranowska, Tak lekko było nic o tym nie wiedzieć... Szymborska i świat, Wydawnictwo Dolnośląskie, 1996.
- Urszula Biełous, Szymborska (publikacja w jęz. francuskim; tłum.
Barbara Grzegorzewska
), Agencja Autorska, 1974.
-
Anna Bikont
,
Joanna Szczęsna
, Wisławy Szymborskiej pamiątkowe rupiecie, przyjaciele i sny, Prószyński i S-ka, 1997 [2 wydania], , ; wydanie 3 zmienione i uzupełnione 2003, ; wydanie holenderskie pt. Wislawa Szymborska. Prullaria, dromen en vrienden, De Geus, 2007, ).
- Wojciech Ligęza, O poezji Wisławy Szymborskiej. Świat w stanie korekty, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2002, .
-
Ryszard Matuszewski
,
Wisławy Szymborskiej dary przyjaźni i dowcipu
, Oficyna Wydawnicza "AURIGA" 2008, ISBN .
-
Tadeusz Nyczek
, 22 x Szymborska, Wydawnictwo a5, 1997, ; wydanie rozszerzone pt. Tyle naraz świata. 27 x Szymborska: Wydawnictwo a5, 2005, .
- Anna Bikont, Joanna Szczęsna, Wisława Szymborska (książka towarzysząca albumowi Wisława Szymborska, wyd. Agora SA, 2010).
Szymborska w piosenkach- 1995:
Grzegorz Turnau
:
To tu, to tam
(tekst utworu Atlantyda).
- 2010: 4-płytowy album Wisława Szymborska, wyd. Agora SA (na dwóch płytach Szymborska czyta swoje wiersze, na trzeciej dziewięciu wykonawców śpiewa dziesięć piosenek z tekstami Szymborskiej, na czwartej – DVD – znajduje się film dokumentalny Chwilami życie bywa znośne. Przewrotny portret Wisławy Szymborskiej
Katarzyny Kolendy-Zaleskiej
).
Przypisy Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Wisława Szymborska":
Lata 90. XX wieku
Suflera
Perfect
Andrzej Zaucha
Ray Charles
James Brown
Boys
Akcent
Shazza
Snap!
Fun Factory
DJ BoBo
Haddaway
Ace of Base
Masterboy
Notorious B.I.G.
Jay-Z
Queen
Depeche Mode
Nickelback
The Kelly Family
Aerosmith
Pisarze
Wisława Szymborska
Czesław Miłosz
Stephen King
Mario Puzo
Jerzy Waldorff
Zbigniew Herbert
William Wharton
Alfred Szklarski
Zbigniew Nienacki
William Golding
Aleksander Sołżenicyn
Małgorzata ...
Imieniny
...
Literatura – przegląd chronologiczny
-
Michał Głowiński
2000artykułliteratura powszechnaliteratura polska
2009 w literaturze
Chamowo
–
Miron Białoszewski
Tutaj –
Wisława Szymborska
Wiatr i pył –
Tadeusz Konwicki
Syjoniści do Syjamu –
Marek Nowakowski
Oko ...
Lata 70. XX wieku
Bielicka
Irena Kwiatkowska
Kalina Jędrusik
Wiesław Gołas
Janusz Gajos
Jan Kobuszewski
Piotr Fronczewski
Sydney Pollack
Krzysztof Zanussi
Krzysztof Krauze
Pisarze
Rafał Wojaczek
Jarosław Iwaszkiewicz
Wisława Szymborska
Zbigniew Herbert
Czesław Miłosz
J.R.R. Tolkien
Agatha Christie
Aleksander Kamiński
Edward Stachura
Gabriel García Márquez
Stephen King
Hunter S. ...
Wisława Szymborska
Wisława SzymborskaWisława Szymborska, Kraków, 2009Imiona i nazwiskoWisława SzymborskaData i miejsce urodzenia
2 lipca
1923
...
Mściwój II
...
Wydawnictwo Literackie
literatury polskiej i obcej. Wśród autorów związanych z oficyną są polscy nobliści
Wisława Szymborska
i
Czesław Miłosz
. Wydawnictwo Literackie to jedna z nielicznych firm, ...
Pokolenie kolumbów
Budrewicz
,
Jerzy Ficowski
,
Tadeusz Gajcy
,
Zbigniew Herbert
,
Gustaw Herling-Grudziński
Krystyna Krahelska
,
Wojciech Mencel
,
Włodzimierz Pietrzak
,
Jan Romocki
,
Tadeusz Różewicz
,
Stanisław Staszewski
,
Zdzisław Stroiński
,
Andrzej Szczypiorski
,
Wisława Szymborska
,
Andrzej Trzebiński
,
Karol Wojtyła
,
Józef Szczepański
,
Stanisław Lem
. ...
Anafora (środek stylistyczny)
to jest moja laska i wstążki prorockie,A to jest moja głowa pełna wątpliwości.(
Wisława Szymborska
– "Monolog dla Kasandry")Ten środek stylistyczny szczególnie popularny był w ...
To tu, to tam
Szczerba – saksofon tenorowyKarol White – gitara elektroakustyczna6."Atlantyda"1:54Grzegorz Turnau – muzyka, śpiew, fortepian
Wisława Szymborska
– słowa7."Powrót"2:07Grzegorz Turnau – muzyka, śpiew, fortepianMaryna Barfuss – fletSławomir ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Wisława Szymborska":
Motyw powrotu w literaturze i filmie (plansza 28)
e height=380 width=770 >
Wisława Szymborska - „Powroty”
...
Motyw powrotu w literaturze i filmie (plansza 29)
...
Motyw powrotu w literaturze i filmie (plansza 27)
...
|